Śmiała Sześćdziesiątka: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
m lit.
WP:SK+ToS+mSK, drobne techniczne
Linia 1:
{{Dopracować|wer=2021-10}}
'''Śmiała Sześćdziesiątka''' ([[język angielski|ang.]] '''Valiant Sixty''') — grupa pierwszych działaczy oraz wędrownych kaznodziejów [[Religijne Towarzystwo Przyjaciół|Religijnego Towarzystwa Przyjaciół]] (RTP). Pochodzili oni głównie z północnej [[Anglia|Anglii]] i w XVII w. rozpowszechniali idee kwakierskie. Nazywano ich także Pierwszymi Głosicielami [[Prawda|Prawdy]] (ang. First Publishers of Truth). W rzeczywistości było ich więcej niż sześćdziesięcioro.
 
== Niektórzy ważni członkowie ==
* [[George Fox]] — uważany za założyciela RTP. Przeżył niektórych innych przywódców, a jego mowy oraz dziennik wywarły duży wpływ na kwakryzm.
* [[Margaret Fell]] — jedna z pierwszych [[patron|patronek]]ek G. Foxa i RTP. W jej domu ([[Swarthmoor Hall]]) obywały się spotkania kwakrów. Później żona G. Foxa.
* [[Edward Burrough]] — [[kaznodzieja]] oraz [[apologetyka|apologeta]] RTP. Znany z debaty z [[John Bunyan|Johnem Bunyanem]].
* [[Mary Fisher]] — kaznodziejka i [[misjonarz|misjonarka]], która odbyła podróż do [[Nowy Świat|Nowego Świata]] oraz [[Imperium Osmańskie|Imperium Osmańskiego]]go, aby rozpowszechniać wiarę kwakrów.
* [[Francis Howgill]] — kiedy poznał G. Foxa, był już [[Nonkonformizm (religia)|nonkonformistą]]. Jest prawdopodobne, że wpłynął na niego w takim samym stopniu, w jakim Fox wpłynął na niego. [[Mary Howgill|Mary]], jego siostra, także zaliczana jest do Śmiałej Sześćdziesiątki.
* [[Elizabeth Hooton]] — była [[Baptyzm|baptystka]], która dołączyła do RTP w samych jego początkach. Zmarła w trakcie podróży z innymi kwakrami, w tym z G. Foxem, do Nowego Świata.
* [[James Nayler]] — radykalny członek RTP. Z powodu jego zachowania dochodziło między nim a G. Foxem do licznych sporów, nie mniej pozostawał jednym z najbardziej wpływowych kwakrów w tym czasie.
* [[George Whitehead]] — nastoletni kaznodzieja, który przemierzał Anglię. [[Elizabeth Fletcher]] i [[Elizabeth Leavens]] także były nastolatkami, podobnie jak [[Jane Waugh|Jane]] oraz [[Dorothy Waugh]], kiedy zaczynały swą pracę.
==Charakterystyka==
Ci kwakierscy misjonarze stanowili wyjątek w swoich czasach. Kaznodziejstwem zajmowali się niemal wyłącznie dobrze wykształceni, [[Sakrament święceń|wyświęceni]] bądź [[Ordynacja (religia)|ordynowani]] [[duchowieństwo|duchowni]], podczas gdy większość członków Śmiałej Sześćdziesiątki była prostymi [[Rolnik|rolnikami]] oraz [[Handlarz|handlarzami]], a kilku z nich kobietami. Ponieważ Śmiała Sześćdziesiątka pochodziła z północnej części Anglii, uważano ich za zacofanych. Z powodu swojego sprzeciwu wobec ówczesnej struktury [[Kościół Anglii|kościelnej]] w Anglii wielu z nich skazanych zostało na [[Pozbawienie wolności|więzienie]] lub [[Kara cielesna|kary cielesne]] albo jedno i drugie. Kiedy zakazano praktyk kwakierskich, ich działalność stała się bezprawna, dlatego też uznana być może za wczesny przejaw [[Obywatelskie nieposłuszeństwo|obywatelskiego nieposłuszeństwa]].
 
== Charakterystyka ==
Członkowie Śmiałej Sześćdziesiątki podróżowali nie tylko po Anglii, lecz również po pozostałych częściach [[Wielka Brytania|Wielkiej Brytanii]], po [[Europa|Europie]] i po [[Ameryka Północna|Ameryce Północnej]]. Jedna z nich, M. Fisher, zawędrowała nawet do Imperium Osmańskiego, gdzie odbyła z [[Sułtan|sułtanem]] [[Mehmed IV|Mehmedem IV]] rozmowę na temat swych przekonań religijnych.
Ci kwakierscy misjonarze stanowili wyjątek w swoich czasach. Kaznodziejstwem zajmowali się niemal wyłącznie dobrze wykształceni, [[Sakrament święceń|wyświęceni]] bądź [[Ordynacja (religia)|ordynowani]] [[duchowieństwo|duchowni]], podczas gdy większość członków Śmiałej Sześćdziesiątki była prostymi [[Rolnik|rolnikamirolnik]]ami oraz [[Handlarz|handlarzamihandlarz]]ami, a kilku z nich kobietami. Ponieważ Śmiała Sześćdziesiątka pochodziła z północnej części Anglii, uważano ich za zacofanych. Z powodu swojego sprzeciwu wobec ówczesnej struktury [[Kościół Anglii|kościelnej]] w Anglii wielu z nich skazanych zostało na [[Pozbawienie wolności|więzienie]] lub [[Kara cielesna|kary cielesne]] albo jedno i drugie. Kiedy zakazano praktyk kwakierskich, ich działalność stała się bezprawna, dlatego też uznana być może za wczesny przejaw [[Obywatelskie nieposłuszeństwo|obywatelskiego nieposłuszeństwa]].
==Lista członków==
 
Członkowie Śmiałej Sześćdziesiątki podróżowali nie tylko po Anglii, lecz również po pozostałych częściach [[Wielka Brytania|Wielkiej Brytanii]], po [[Europa|Europie]] i po [[Ameryka Północna|Ameryce Północnej]]. Jedna z nich, M. Fisher, zawędrowała nawet do Imperium Osmańskiego, gdzie odbyła z [[Sułtan|sułtanemsułtan]]em [[Mehmed IV|Mehmedem IV]] rozmowę na temat swych przekonań religijnych.
 
== Lista członków ==
<!-->----------- 3 columns ----------</!-->
{|width="100%" cellspacing="0" cellpadding="0" style="background-color:transparent"
Linia 20 ⟶ 23:
|width="33%" valign="top"|
<!-->--------------- 1 --------------</!-->
* [[William Ames]]
* [[Thomas Aldham]]
* [[Christopher Atkinson (kwakier)|Christopher Atkinson]]
* [[Anne Audland]]
* [[John Audland]]
* [[Thomas Ayrey]]
* [[John Banks]]
* [[Miles Bateman]]
* [[Dorothy Bensen]]
* [[Gervase Benson]]
* [[George Bewley]]
* [[Miles Birkett]]
* [[Ann Blaykling]]
* [[John Blaykling]]
* [[John Braithwaite]]
* [[Thomas Briggs]]
* [[John Burnyeat]]
* [[Edward Burrough]]
* [[John Camm]]
* [[Mabel Camm]]
* [[William Caton]]
* [[Richard Clayton]]
* [[William Dewsbury]]
|
|width="33%" valign="top"|
<!-->--------------- 2 --------------</!-->
* [[Richard Farnsworth (kwakier)|Richard Farnsworth]]
* [[Leonard Fell]]
* [[Margaret Fell]]
* [[Mary Fisher]]
* [[Elizabeth Fletcher]]
* [[George Fox]]
* [[Thomas Goodaire]]
* [[Miles Halhead]]
* [[George Harrison (kwakier)|George Harrison]]
* [[Roger Hebden]]
* [[Thomas Holme]]
* [[Elizabeth Hooton]] lub Hooten
* [[Francis Howgill]]
* [[Mary Howgill]]
* [[Miles Hubbersty]]
* [[Stephen Hubbersty]]
* [[Richard Hubberthorne]]
* [[Thomas Kilham]]
* [[James Lancaster]]
* [[John Lawson]]
* [[Thomas Lawson (kwakier)|Thomas Lawson]]
* [[James Nayler]]
* [[Alexander Parker]]
|
|width="33%" valign="top"|
<!-->--------------- 3 --------------</!-->
* [[James Parnell]]
* [[Thomas Rawlinson]]
* [[Ambrose Rigge]]
* [[Thomas Robertson]]
* [[Richard Robinson (kwakier)|Richard Robinson]]
* [[Thomas Salthouse]]
* [[John Scaife]]
* [[William Simpson]]
* [[John Gough]]
* [[Thomas Stacey]]
* [[John Story]]
* [[John Stubbs]]
* [[Thomas Stubbs]]
* [[Christopher Taylor (kwakier)|Christopher Taylor]]
* [[Thomas Taylor]]
* [[Dorothy Waugh]]
* [[Jane Waugh]]
* [[George Whitehead]]
* [[John Whitehead (kwakier)|John Whitehead]]
* [[Robert Widders]] lub Withers
* [[John Wilkinson]]
|}
 
== Zobacz też ==
*[[George Fox]]
* [[KościółGeorge AngliiFox]]
* [[protestantyzmKościół Anglii]]
* [[protestantyzm]]
* [[Religijne Towarzystwo Przyjaciół]]
 
== Bibliografia ==
* Taylor E.E., ''The Valiant Sixty'', London 1951.
* Vipont E., ''George Fox and the Valiant Sixty'', London 1975.
 
[[Kategoria:kwakrzyKwakrzy]]
[[Kategoria:misjonarzeMisjonarze protestanccy]]
[[Kategoria:przywódcyPrzywódcy organizacji religijnych]]