O Warmio moja miła: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
Nie podano opisu zmian
m drobne techniczne
Linia 20:
'''O Warmio moja miła''', znany również pod tytułem '''Hymn warmiński''' (również w zapisie '''Hymn Warmiński''') – polska [[Hymn|pieśń hymniczna]] do melodii skomponowanej przez [[Feliks Nowowiejski|Feliksa Nowowiejskiego]] i ze słowami napisanymi przez [[Maria Paruszewska|Marię Paruszewską]]<ref name=":1">{{Cytuj |autor = Jan Chłosta |tytuł = Maria Paruszewska autorką Hymnu Warmińskiego |czasopismo = Komunikaty Mazursko-Warmińskie |data = 2021-06-16 |data dostępu = 2021-11-28 |issn = 0023-3196 |wolumin = 311 |numer = 1 |s = 142–147 |doi = 10.51974/kmw-135718 |url = http://kmw.ip.olsztyn.pl/Maria-Paruszewska-autorka-Hymnu-Warminskiego,135718,0,2.html |język = pl}}</ref>. Powstała w [[1920]] roku jako propolska pieśń [[Plebiscyt na Warmii i Mazurach|plebiscytowa]]. Stanowi nieoficjalny hymn [[Warmia|Warmii]] oraz oficjalny hymn i [[hejnał]] [[Olsztyn|Miasta Olsztyna]].
 
Feliks Nowowiejski wykorzystał skomponowaną przez siebie w 1904 roku melodię do niemieckiego hymnu warmińskiego „Das Ermlandlied” (znanego też jako „Mein Ermland will ich ehren”), powstałą na zamówienie czasopisma ''Ermland'' wydawanego przez Benno Wolfa w [[Lidzbark Warmiński|Lidzbarku Warmińskim]]<ref name=":1" /><ref name=":2">{{Cytuj |tytuł = Mein Ermland will ich ehren / Das Ermlandlied |data dostępu = 2021-11-28 |opublikowany = www.musicanet.org |url = https://www.musicanet.org/robokopp/Lieder/ermland.html}}</ref><ref name=":3">{{Cytuj |tytuł = Mein Ermland will ich ehren ⋆ Volksliederarchiv (10.000 Lieder) |data = 1875-02-15 |data dostępu = 2021-11-28 |opublikowany = Volksliederarchiv |url = https://www.volksliederarchiv.de/mein-ermland-will-ich-ehren/ |język = de-DE}}</ref>. W 1906 roku tę samą melodię Nowowiejski wykorzystał do słów „Hymnu polskiego” (znanego też jako „O polski kraju święty”) autorstwa [[Władysław Bełza|Władysława Bełzy]]''<ref name=":0">{{Cytuj |autor = Jan Chłosta |tytuł = Jak to było z hymnem Warmii |data dostępu = 2021-11-28 |opublikowany = gazetaolsztynska.pl |url = https://gazetaolsztynska.pl/650412,Jak-to-bylo-z-hymnem-Warmii.html |język = pl}}</ref>.''
 
Utwór został odśpiewany po raz pierwszy przez olsztyński chór „Lutnia” 2 czerwca 1920 podczas uroczystego koncertu Feliksa Nowowiejskiego w sali Schlosgarten ("ogród zamkowy") w Olsztynie, w nieistniejącym budynku przy ulicy Okopowej<ref>{{cytuj książkę|nazwisko=Kossert|miesiąc= |isbn=978-83-7383-354-8|seria=|tytuł części=|część=|tytuł tomu=|tom=|strony=204|rok=2009 |imię=Andreas|data= |miejsce=Warszawa |wydawca=Wydawnictwo Naukowe SCHOLAR|wydanie=|url= |tytuł=Prusy Wschodnie : Historia i mit |inni=przeł. Barbara Ostrowska|autor link=Andreas Kossert |język=pl}}</ref><ref name=":0" />. Koncert miał charakter patriotyczny i związany był z zaplanowanym na 11 lipca 1920 [[Plebiscyt na Warmii i Mazurach|plebiscytem dotyczącym przynależności Warmii i Mazur do Polski lub Niemiec]].
[[Plik:Nowowiejskiemu Olsztyn.jpg|thumb|Tablica pamiątkowa na budynku przy ul. Pieniężnego w Olsztynie]]
[[Plik:Feliks Nowowiejski foto (cropped).jpg|thumb|[[Feliks Nowowiejski]], kompozytor, [[Warmiacy|Warmiak]] z pochodzenia, twórca melodii pieśni]]
Linia 28:
== Autorstwo tekstu ==
[[Plik:Maria_Paruszewska.jpg|mały|[[Maria Paruszewska]], poznańska poetka, autorka słów pieśni]]
Tekst „Hymnu warmińskiego” opublikowała [[Gazeta Olsztyńska (1886–1939)|''Gazeta Olsztyńska'']] nr 60 z 18 maja 1920 roku, podając jako jego autorkę poetkę [[Maria Paruszewska|Marię Paruszewską]]<ref name="Bełza">{{Cytuj stronę|autor=Marta Bełza |url= http://olsztyn.wyborcza.pl/olsztyn/1,35189,5149922.html |tytuł=Pechowe dni ratuszowych kurantów |opublikowany =[[Gazeta.pl|Gazeta.pl Olsztyn]] |data=[[29 kwietnia]] [[2008]] (ostatnia aktualizacja 2008-04-28 11:16) |data dostępu = [[29 czerwca]] [[2008]] |język=pl}}</ref>. Podobna informacja pojawiła się również na pocztówce wydanej z okazji plebiscytu<ref>{{Cytuj |tytuł = Hymn Warmiński Feliksa Nowowiejskiego, rodaka z Warmji |data dostępu = 2021-11-28 |opublikowany = polona.pl |url = https://polona.pl/item/hymn-warminski-feliksa-nowowiejskiego-rodaka-z-warmji,NzczNzU1MzA/1/#info:metadata}}</ref>. Maria Paruszewska była znaną poznańską poetką i działaczką kulturalną, bliską współpracowniczką i przyjaciółką Feliksa Nowowiejskiego<ref name=":0" />.
 
W poprzednich latach podawano w wątpliwość autorstwo Paruszewskiej<ref name="naszemiasto">{{Cytuj stronę | autor = Anna Mioduszewska | url = http://olsztyn.naszemiasto.pl/wydarzenia/159378.html | tytuł = Olsztyn. Tajemnica warmińskiego hymnu | data = 28 marca 2002 | data dostępu = 14 kwietnia 2009 | opublikowany = naszemiasto.pl | język = pl}}</ref><ref name="zycieolsztyna" />. Wynikało to z braku dostępu do archiwalnego numeru ''Gazety Olsztyńskiej'', a także z faktu, że w tomie wierszy Paruszewskiej z 1934 roku znajduje się utwór „Hymn warmiński” z zupełnie innymi strofami. W związku z tym uważano, że tekst Patruszewskiej nie dotarł na czas do Olsztyna, więc słowa ułożył sam kompozytor albo jego brat [[Rudolf Nowowiejski]]<ref name=":0" />. Uważano też, że w powstaniu tekstu mógł mieć udział [[Paweł Jasiek]], autor późniejszego [[Hymn Krajny|Hymnu Krajny]].
Linia 97:
</poem>
 
W czasach [[Polska Rzeczpospolita Ludowa|PRL]] pieśń śpiewano w wersji ocenzurowanej. Zamiast ''Rozerwał dziś sam Bóg!'' śpiewano ''Rozerwał dziś sam lud!'', a w wierszu ''Zabłysnął szczęścia raj'' słowo "raj" zastępowane było słowem "kraj"<ref>{{Cytuj |tytuł = 100 rocznica hymnu „O Warmio moja miła”. Czy w Olsztynie stanie pomnik F. Nowowiejskiego? |data dostępu = 2021-11-28 |opublikowany = www.debata.olsztyn.pl |url = http://www.debata.olsztyn.pl/wiadomoci/olsztyn/7256-100-rocznica-hymnu-o-warmio-moja-mila-najnowsze-slajd-kafelek.html |język = pl-pl}}</ref><ref name=":0" />.
 
== Tekst niemiecki ==