Józef Winkowski (nauczyciel): Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
Lowdown (dyskusja | edycje)
drobne merytoryczne
Oldpolihistor (dyskusja | edycje)
m drobne merytoryczne, drobne redakcyjne, źródła/przypisy
Linia 1:
{{Biogram infobox
|imię i nazwisko = Józef Winkowski
|imię i nazwisko org =
|grafika = Józef Winkowski (-1901).jpg
|opis grafiki = Józef Winkowski (przed 1901)
|podpis =
|data urodzenia = [[4 lutego]] [[1851]]
|miejsce urodzenia = [[Tarnów]]
|data śmierci = [[1937]]
|miejsce śmierci =
|miejsce spoczynku = [[Cmentarz Rakowicki|Cmentarz Rakowicki w Krakowie]]
|zawód =
|narodowość = polska
|tytuł naukowy =
|edukacja =
|uczelnia =
|stanowisko = nauczyciel
|rodzice =
|małżeństwo = Klementyna z Michalczewskich
|odznaczenia = {{order|OOP|KO}} {{order|MJPZ}} {{order|MJPC}} {{order|KJCF}}
|commons = Category:Józef Winkowski (educator)
|www =
}}
'''Józef Winkowski''' (ur. [[4 lutego]] [[1851]] w [[Tarnów|Tarnowie]], zm. [[1937]]) – [[Polska|polski]] [[nauczyciel]], działacz społeczny.
 
== Życiorys ==
Urodził się 4 lutego 1851 w Tarnowie<ref name="NI1906">{{Cytuj pismo | tytuł = Otwarcie piątego gimnazyum w Krakowie | czasopismo = [[Nowości Ilustrowane|Nowości Illustrowane]] | wolumin = Nr 36 | strony = 18 | data = 8 września 1906 | url = https://jbc.bj.uj.edu.pl/publication/134134}}</ref><ref name="spis1909">{{Cytuj książkę | autor = [[Henryk Kopia]] | tytuł = Spis nauczycieli szkół średnich w Galicyi oraz polskiego gimnazyum w Cieszynie | url = http://www.pbc.rzeszow.pl/dlibra/docmetadata?id=6604| wydawca = Towarzystwo Nauczycieli Szkół Wyższych | miejsce = Lwów | data = 1909 | strony = 3}}</ref><ref name="PP">{{Cytuj pismo | autor = F. B | tytuł = Z żałobnej karty. Ś. p. Józef Winkowski | url = http://www.wbc.poznan.pl/dlibra/plain-content?id=135155| czasopismo = [[Przegląd Pedagogiczny]] | strony = 65 | data = nr 4 z 1 marca 1937}}</ref>. Był Polakiem wyznania rzymskokatolickiego<ref name="spis1909"/><ref name="PP"/>. Ukończył szkołę średnią w Tarnowie i studia na Wydziale Filozoficznym [[Uniwersytet Jagielloński|Uniwersytetu Jagiellońskiego]] w [[Kraków|Krakowie]]<ref name="NI1906"/>. Z wykształcenia był filologiem klasycznym<ref>{{Cytuj książkę | autor = [[Henryk Kopia]] | tytuł = Spis nauczycieli szkół średnich w Galicyi oraz polskiego gimnazyum w Cieszynie | url = http://www.pbc.rzeszow.pl/dlibra/docmetadata?id=6604| wydawca = Towarzystwo Nauczycieli Szkół Wyższych | miejsce = Lwów | data = 1909 | strony = 9}}</ref>.
 
Podjął pracę w szkolnictwie od 31 października 1875 jako zastępca nauczyciela<ref name="NI1906"/><ref name="spis1909"/>. Egzamin zawodowy złożył 29 maja 1878<ref name="spis1909"/>. 31 sierpnia 1879 został mianowany nauczycielem rzeczywistym<ref name="spis1909"/>. W latach 80. był profesorem w [[I Liceum Ogólnokształcące im. ks. Stanisława Konarskiego w Rzeszowie|C. K. I Gimnazjum Miejskim]] w [[Rzeszów|Rzeszowie]]<ref>{{Cytuj pismo | tytuł = Kronika. Zjazd koleżeński | czasopismo = [[Tygodnik Ziemi Sanockiej]] | strony = 3 | data = Nr 29 z 13 lipca 1913 | url = http://jbc.bj.uj.edu.pl/dlibra/docmetadata?id=58567}}</ref>. Później pracował w [[II Liceum Ogólnokształcące im. Króla Jana III Sobieskiego w Krakowie|C. K. Gimnazjum im. Króla Jana III Sobieskiego w Krakowie]]<ref name="NI1906"/>. Urlopowany pełnił funkcję prowizorycznego dyrektora [[I Liceum Ogólnokształcące im. Antoniego Osuchowskiego w Cieszynie|Prywatnego Polskiego Gimnazjum]] w [[Cieszyn]]ie od 1 września 1901 do 31 sierpnia 1903<ref>{{Cytuj pismo | tytuł = Gimnazyum polskie w Cieszynie | url = http://jbc.bj.uj.edu.pl/dlibra/plain-content?id=198642| czasopismo = [[Słowo Polskie (Lwów)|Słowo Polskie]] | strony = 3 | data = nr 354 z 21 lipca 1902}}</ref><ref name="NI1906"/><ref name="spis1909"/>. 31 sierpnia 1903 został mianowany etatowym (rzeczywistym) dyrektorem cieszyńskiego gimnazjum<ref name="NI1906"/><ref name="spis1909"/> i pozostawał na tym stanowisku do 1906 gdy jego miejsce zajął Wiktor Schmidt<ref>{{Cytuj książkę | autor = [[Zygmunt Zagórowski]] | tytuł = Spis nauczycieli szkół wyższych, średnich, zawodowych, seminarjów nauczycielskich oraz wykaz zakładów naukowych i władz szkolnych. R. 2 | url = http://www.pbc.rzeszow.pl/dlibra/docmetadata?id=6824| miejsce = Warszawa / Lwów | data = 1926 | strony = 330}}</ref><ref name="PP"/>. Uzyskał VI rangę w zawodzie od 1 stycznia 1906<ref name="spis1909"/>. Ze stanowiska w Cieszynie na początku maja 1906 został mianowany przez cesarza na stanowisko dyrektora założonego wówczas [[III Liceum Ogólnokształcące im. Jana Kochanowskiego w Krakowie|C. K. V Wyższego Gimnazjum w Krakowie]] z polskim językiem wykładowym<ref>{{Cytuj pismo | tytuł = Mianowania | url = http://jbc.bj.uj.edu.pl/dlibra/plain-content?id=196006| czasopismo = [[Słowo Polskie (Lwów)|Słowo Polskie]] | strony = 3 | data = nr 200 z 8 maja 1906}}</ref>, objął stanowisko z dniem 1 września 1906<ref name="NI1906"/> i sprawował je w kolejnych latach<ref name="spis1909"/><ref>{{Cytuj pismo | tytuł = O wypoczynek wakacyjny uczniów szkół średnich | url = http://jbc.bj.uj.edu.pl/dlibra/plain-content?id=216690| czasopismo = [[Nowa Reforma]] | strony = 1 | data = nr 203 z 29 maja 1914}}</ref><ref>{{Cytuj pismo | tytuł = Kronika | url = http://jbc.bj.uj.edu.pl/dlibra/plain-content?id=197888| czasopismo = [[Nowa Reforma]] | strony = 2 | data = nr 270 z 15 czerwca 1911}}</ref><ref name="STB">{{Cytuj książkę | tytuł = Hof- und Staatshandbuch der Österreichisch-Ungarischen Monarchie für das Jahr 1918 | url = http://alex.onb.ac.at/cgi-content/alex?aid=shb&datum=1918&page=1400&size=45| miejsce = Wiedeń | data = 1918 | strony = 1020}}</ref>. Jako delegat C. K. Rady Szkolnej Krajowej przewodniczył egzaminom dojrzałości w Krakowie, w [[Wadowice|Wadowicach]]<ref>{{Cytuj pismo | tytuł = Kronika | url = http://jbc.bj.uj.edu.pl/dlibra/plain-content?id=197270| czasopismo = [[Nowa Reforma]] | strony = 2 | data = nr 266 z 13 czerwca 1907}}</ref><ref>{{Cytuj pismo | tytuł = Kronika | url = http://jbc.bj.uj.edu.pl/dlibra/plain-content?id=196680| czasopismo = [[Nowa Reforma]] | strony = 2 | data = nr 280 z 22 czerwca 1909}}</ref>.
 
Dyrektorem V Gimnazjum w Krakowie pozostawał po odzyskaniu przez Polskę niepodległości w pierwszych latach istnienia [[II Rzeczpospolita|II Rzeczypospolitej]] do 1924<ref>{{Cytuj książkę | autor = [[Zygmunt Zagórowski]] | tytuł = Spis nauczycieli szkół wyższych, średnich, zawodowych, seminarjów nauczycielskich oraz wykaz zakładów naukowych i władz szkolnych. R. 2 | url = http://www.pbc.rzeszow.pl/dlibra/docmetadata?id=6824| miejsce = Warszawa / Lwów | data = 1926 | strony = 101}}</ref><ref name="PP"/>. Jako nauczyciel pracował przez 50 lat<ref name="PP"/>. W 1925 został przeniesiony w [[stan spoczynku]]<ref name="PP"/>. Na emeryturze kierował seminarium im. Münnichowej<ref name="PP"/>.
Linia 33:
Działał społecznie. Od ok. 1887 należał do [[Towarzystwo Nauczycieli Szkół Wyższych|Towarzystwa Nauczycieli Szkół Wyższych]], później przekształconego w [[Towarzystwo Nauczycieli Szkół Średnich i Wyższych]], którego był najstarszym członkiem w krakowskim kole<ref>{{Cytuj pismo | tytuł = IX. Walne Zgromadzenie Tow. Nauczycieli Szkół Wyższych | url = http://jbc.bj.uj.edu.pl/dlibra/plain-content?id=18778| czasopismo = [[Gazeta Lwowska (1810–1939)|Gazeta Lwowska]] | strony = 2–3 | data = nr 116 z 24 maja 1893}}</ref><ref name="PP"/>. W maju 1899 został wybrany do zarządu głównego [[Towarzystwo Szkoły Ludowej|Towarzystwa Szkoły Ludowej]] w Krakowie<ref>{{Cytuj pismo | tytuł = Kronika | url = http://jbc.bj.uj.edu.pl/dlibra/plain-content?id=22925| czasopismo = [[Gazeta Lwowska (1810–1939)|Gazeta Lwowska]] | strony = 3 | data = nr 117 z 25 maja 1899}}</ref>. Był delegatem [[Macierz Ziemi Cieszyńskiej|Macierzy Szkolnej dla Księstwa Cieszyńskiego]]<ref>{{Cytuj pismo | tytuł = Macierz szląska | czasopismo = [[Kurier Lwowski|Kurjer Lwowski]] | wolumin = Nr 22 | strony = 1 | data = 22 stycznia 1892 | url = https://anno.onb.ac.at/cgi-content/anno?aid=klw&datum=18920122&seite=1}}</ref>, w 1903 został członkiem zarządu Macierzy Szkolnej dla Księstwa Cieszyńskiego<ref>{{Cytuj pismo | tytuł = Odezwa „Macierzy Szkolnej dla Księstwa Cieszyńskiego” | url = http://jbc.bj.uj.edu.pl/dlibra/plain-content?id=200817| czasopismo = [[Nowa Reforma]] | strony = 2 | data = nr 189 z 21 sierpnia 1903}}</ref>. 6 maja 1909 wraz z Klementyną Winkowską zasiadł w radzie nadzorczej Towarzystwa Opieki nad Ubogą Młodzieżą Szkolną w Krakowie<ref>{{Cytuj pismo | tytuł = Kronika. Opieka nad ubogą młodzieżą szkolną | url = http://jbc.bj.uj.edu.pl/dlibra/plain-content?id=196614| czasopismo = [[Nowa Reforma]] | strony = 2 | data = nr 213 z 11 maja 1909}}</ref>, pełnił funkcję I wiceprezesa, a 13 maja 1910 został wybrany prezesa towarzystwa<ref>{{Cytuj pismo | tytuł = Kronika. Opieka nad ubogą młodzieżą szkolną | url = http://jbc.bj.uj.edu.pl/dlibra/plain-content?id=205402| czasopismo = [[Nowa Reforma]] | strony = 2 | data = nr 226 z 21 maja 1910}}</ref> i pełnił tę funkcję w dalszym czasie<ref>{{Cytuj pismo | tytuł = Kronika | url = http://jbc.bj.uj.edu.pl/dlibra/plain-content?id=197750| czasopismo = [[Nowa Reforma]] | strony = 2 | data = nr 132 z 21 marca 1911}}</ref><ref>{{Cytuj pismo | tytuł = Kronika | url = http://jbc.bj.uj.edu.pl/dlibra/plain-content?id=197790| czasopismo = [[Nowa Reforma]] | strony = 2 | data = nr 172 z 14 kwietnia 1911}}</ref>. W grudniu 1910 został członkiem komitetu wiecu rodziców i wychowawców w Krakowie<ref>{{Cytuj pismo | tytuł = Kronika | url = http://jbc.bj.uj.edu.pl/dlibra/plain-content?id=205861| czasopismo = [[Nowa Reforma]] | strony = 2 | data = nr 584 z 22 grudnia 1910}}</ref>. Podczas [[I wojna światowa|I wojny światowej]] w grudniu 1916 został wybrany przewodniczącym Komitetu Domu Młodzieży Polskiej w Krakowie<ref>{{Cytuj pismo | tytuł = Kronika. Komitet Domu Młodzieży Polskiej | url = http://jbc.bj.uj.edu.pl/dlibra/plain-content?id=217253| czasopismo = [[Nowa Reforma]] | strony = 2 | data = nr 25 z 16 stycznia 1917}}</ref>. Ponadto działał w Towarzystwie Kolonii Wakacyjnych, [[Związek Obrony Kresów Zachodnich|Związku Obrony Kresów Zachodnich]], [[Polskie Towarzystwo Gimnastyczne „Sokół”|Polskim Towarzystwie Gimnastycznym „Sokół”]]<ref name="PP"/>.
 
Jego żoną była Klementyna z Michalczewskich (zm. 1947)<ref>{{Cytuj pismo|tytuł=Nekrolog|url=http://mbc.malopolska.pl/dlibra/docmetadata?id=11426|czasopismo=[[Dziennik Polski]]|strony=7|data=Nr 80 z 22 marca 1947}}</ref>. Mieli syna Józefa (1888–1951), księdza, założyciela szkolnej Sodalicji Mariańskiej<ref>{{Cytuj książkę|tytuł=Czy wiesz kto to jest? Uzupełnienia i sprostowania|rok=1939|miejsce=Warszawa|strony=343|autor=[[Stanisław Łoza]] (red.)|url=https://polona.pl/item/czy-wiesz-kto-to-jest-uzupelnienia-i-sprostowania,ODQ1NjUxOA/352/#info:metadata|data dostępu=2021-11-30}}</ref><ref>{{Cytuj |tytuł = Ks. Józef Winkowski :: Sodalicja Mariańska |data dostępu = 2021-11-30 |opublikowany = sodalicja-marianska.manifo.com |url = https://sodalicja-marianska.manifo.com/ks--jozef-winkowski}}</ref>.
Zmarł w lutym 1937. Został pochowany na [[Cmentarz Rakowicki|Cmentarzu Rakowickim w Krakowie]] 13 lutego 1937 (kwatera S)<ref>{{Cytuj książkę | autor = [[Karolina Grodziska|Karolina Grodziska–Ożóg]] | tytuł = Cmentarz Rakowicki w Krakowie | wydawca = [[Wydawnictwo Literackie]] | miejsce = Kraków | data = 1987 | strony = 148 | isbn = 83-08-01428-3 | rozdział = Lista osób zasłużonych pochowanych na Cmentarzu Rakowickim (1803–1939)}}</ref><ref name="PP"/>. Jego żoną była Klementyna z domu Michalczewska (zm. 1947)<ref>{{Cytuj pismo | tytuł = Nekrolog | czasopismo = [[Dziennik Polski]] | strony = 7 | data = Nr 80 z 22 marca 1947 | url = http://mbc.malopolska.pl/dlibra/docmetadata?id=11426}}</ref>.
 
Zmarł w lutym 1937. Został pochowany 13 lutego 1937 na [[Cmentarz Rakowicki|Cmentarzu Rakowickim w Krakowie]] 13 lutego 1937 (kwatera S)<ref>{{Cytuj książkę | autor = [[Karolina Grodziska|Karolina Grodziska–Ożóg]] | tytuł = Cmentarz Rakowicki w Krakowie | wydawca = [[Wydawnictwo Literackie]] | miejsce = Kraków | data = 1987 | strony = 148 | isbn = 83-08-01428-3 | rozdział = Lista osób zasłużonych pochowanych na Cmentarzu Rakowickim (1803–1939)}}</ref><ref name="PP"/>. Jego żoną była Klementyna z domu Michalczewska (zm. 1947)<ref>{{Cytuj pismo | tytuł = Nekrolog | czasopismo = [[Dziennik Polski]] | strony = 7 | data = Nr 80 z 22 marca 1947 | url = http://mbc.malopolska.pl/dlibra/docmetadata?id=11426}}</ref>.
== Odznaczenia ==
 
* [[Order Odrodzenia Polski|Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski]] (2 maja 1923)<ref>{{Cytuj książkę | tytuł = Order Odrodzenia Polski. Trzechlecie pierwszej kapituły 1921–1924 | url = http://kpbc.ukw.edu.pl/dlibra/plain-content?id=87843| wydawca = [[Prezydium Rady Ministrów]] | miejsce = Warszawa | data = 1926 | strony = 31}}</ref>
== Ordery i odznaczenia ==
; austro-węgierskie
* Krzyż Oficerski [[Order Odrodzenia Polski|Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski]] (2 maja 1923)<ref>{{Cytuj książkę | tytuł = Order Odrodzenia Polski. Trzechlecie pierwszej kapituły 1921–1924 | url = http://kpbc.ukw.edu.pl/dlibra/plain-content?id=87843| wydawca = [[Prezydium Rady Ministrów]] | miejsce = Warszawa | data = 1926 | strony = 31}}</ref>
* [[Medal Jubileuszowy Pamiątkowy dla Sił Zbrojnych i Żandarmerii|Brązowy Medal Jubileuszowy Pamiątkowy dla Sił Zbrojnych i Żandarmerii]]<ref name="STB"/>.
 
* [[Medal Jubileuszowy Pamiątkowy dla Cywilnych Funkcjonariuszów Państwowych]]<ref name="STB"/>.
* Brązowy [[KrzyżMedal Jubileuszowy Pamiątkowy dla CywilnychSił FunkcjonariuszówZbrojnych Państwowychi Żandarmerii]] (Austro-Węgry)<ref name="STB" />.
* [[Medal Jubileuszowy Pamiątkowy dla Cywilnych Funkcjonariuszów Państwowych]] (Austro-Węgry)<ref name="STB" />.
* [[Krzyż Jubileuszowy dla Cywilnych Funkcjonariuszów Państwowych]] (Austro-Węgry)<ref name="STB" />
 
== Przypisy ==
Linia 55 ⟶ 57:
[[Kategoria:Członkowie Związku Obrony Kresów Zachodnich]]
[[Kategoria:Galicyjscy nauczyciele]]
[[Kategoria:Nauczyciele II Rzeczypospolitej]]
[[Kategoria:Ludzie urodzeni w Tarnowie]]
[[Kategoria:Ludzie związani z Cieszynem]]
[[Kategoria:Ludzie związani z Rzeszowem]]
[[Kategoria:Nauczyciele II Rzeczypospolitej]]
[[Kategoria:Odznaczeni Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski (II Rzeczpospolita)]]
[[Kategoria:Pochowani na Cmentarzu Rakowickim w Krakowie]]