Izabela Lutosławska: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
m Wycofano edycje użytkownika 83.0.137.121 (dyskusja). Autor przywróconej wersji to Ignasiak.
Znacznik: Wycofanie zmian
Oldpolihistor (dyskusja | edycje)
m drobne merytoryczne, drobne redakcyjne, źródła/przypisy, kat., ilustracja
Linia 1:
'''IzabelaIzabella Lutosławskaz Lutosławskich''' (Wolikowska''',Wolikowska''' (ur. w[[19 listopada]] [[1889 r.]] w [[Moskwa|Moskwie]], zm. w[[21 października]] [[1972]] w Kanadzie[[Edmonton]]) – polska [[Pisarz|pisarka]], [[tłumaczka]], [[Publicysta|publicystka]] i działaczka organizacji społecznych i politycznych związanych z [[Narodowa Demokracja|Narodową Demokracją]]<ref>{{Cytuj |autor = Małgorzata Dajnowicz, Marcin Siedlecki, Wiesław Wróbel |tytuł = Słownik biograficzny kobiet kultury : Białystok i województwo podlaskie |data = |data dostępu = 2020-03-29 |isbn = 978-83-946177-1-4 |miejsce = Bialystok |oclc = 1062351615}}</ref>.
 
== Życiorys ==
Urodziła się w Moskwie jako druga z czterech córek hiszpańskiej poetki [[Sofia Perez Casanova|Sofíi Casanovy]] i polskiego filozofa [[Wincenty Lutosławski|Wincentego Lutosławskiego]]. Była żoną [[Romuald Wolikowski|Romualda Wolikowskiego]], generała brygady Wojska Polskiego. Poprzez urodzenie IzabelaIzabella związana była z rodziną ziemiańską Lutosławskich, mieszkającą w majątku [[Drozdowo (województwo podlaskie)|Drozdowo]] kołok. [[Łomża|Łomży]]. Związki rodziny Lutosławskich z [[Roman Dmowski|Romanem Dmowskim]], następnie przyjaźń samej IzabeliIzabelli z twórcą ideowym polskiego nacjonalizmu, miały wpływ nie tylko na ukształtowanie jej poglądów politycznych, ale także na jej twórczość<ref>{{Cytuj |autor = Izabela Lutosławska |tytuł = Roman Dmowski. Człowiek, Polak, przyjaciel |data = 1961 |miejsce = Chicago}}</ref>.
 
Już we wczesnej młodości Izabela dała się poznać jako doświadczona tłumaczka. W 1911 roku ukazały się tłumaczone przez nią rozmyślania [[Victoriano García Martí|Victoriano Garcíi Martíego]] pt. ''Ze świata wewnętrznego'', a w 1925 roku przekłady sztuk [[Jacinto Benavente|Jacinto Benaventego]]: ''Źle kochana'', ''Wnuczek'' oraz ''Grobowiec marzeń''. Wybór eksponowanych przez Lutosławską przekładów nie był przypadkowy, nawiązywały one bowiem do katalogu wartości bliskich IzabeliIzabelli i rodzinie Lutosławskich, ze szczególną w nim rolą patriotyzmu, konserwatyzmu i katolicyzmu<ref>{{Cytuj |autor = M. Bednarczuk |redaktor = Małgorzata Dajnowicz |tytuł = O próbie mariażu powieści katolickiej i popularnej – twórczość Izabeli Lutosławskiej-Wolikowskiej |czasopismo = Zachodnie wzorce i wschodnie realia. Przedstawicielki elit prowincjonalnych w XIX i pierwszej połowie XX wieku |data = 2009}}</ref>.
[[Plik:Nagrobek gen Wolikowskiego.jpg|mały|Grób gen. [[Romuald Wolikowski|Romualda Wolikowskiego]] i Izabelli Wolikowskiej.]]
Lutosławska znała języki obce, władała językiem hiszpańskim i bywała w ojczyźnie matki. Ponadto interesowała się sztuką, kolekcjonowała akwarele i w 1910 roku odniosła odnotowany w prasie sukces w konkursie artystycznym. W twórczości zajmowały ją zagadnienia moralności, sensu życia, roli rodziny. Lutosławska wyrażałaWyrażała ostry sprzeciw wobec groźby sowietyzacji kraju matki. Osobiste przeżycia i tradycje rodzinne uzasadniały jej nienawiść do bolszewizmu, co w 1937 roku eksponowała na łamach poznańskiej „Kultury”. W 1939 roku wraz z małoletnimi synami znalazła się na Wołyniu, w grupie kobiet kierowanych przez bolszewików do deportacji na Syberię, lecz udało jej się uniknąć tego tragicznego losu. Następnie przebywała w Poznaniu i Warszawie. Izabela Lutosławska zmarła w Edmonton w Kanadzie. [http://www.powiatlomzynski.pl/index.php?wiad=731]
 
Od 1921 roku była żoną [[Romuald Wolikowski|Romualda Wolikowskiego]]<ref>{{Cytuj książkę|tytuł=Czy wiesz kto to jest? Uzupełnienia i sprostowania|rok=1939|miejsce=Warszawa|strony=346|autor=[[Stanisław Łoza]] (red.)|url=https://polona.pl/item/czy-wiesz-kto-to-jest-uzupelnienia-i-sprostowania,ODQ1NjUxOA/355/#info:metadata|data dostępu=2021-12-02}}</ref>, generała brygady Wojska Polskiego, z którym miała dwóch synów: Andrzeja (1924–2017) oraz Grzegorza (1926–1944), który zginął w [[Powstanie warszawskie|powstaniu warszawskim]].
Lutosławska znała języki obce, władała językiem hiszpańskim i bywała w ojczyźnie matki. Ponadto interesowała się sztuką, kolekcjonowała akwarele i w 1910 roku odniosła odnotowany w prasie sukces w konkursie artystycznym. W twórczości zajmowały ją zagadnienia moralności, sensu życia, roli rodziny. Lutosławska wyrażała ostry sprzeciw wobec groźby sowietyzacji kraju matki. Osobiste przeżycia i tradycje rodzinne uzasadniały jej nienawiść do bolszewizmu, co w 1937 roku eksponowała na łamach poznańskiej „Kultury”. W 1939 roku wraz z małoletnimi synami znalazła się na Wołyniu, w grupie kobiet kierowanych przez bolszewików do deportacji na Syberię, lecz udało jej się uniknąć tego tragicznego losu. Następnie przebywała w Poznaniu i Warszawie. Izabela Lutosławska zmarła w Edmonton w Kanadzie. [http://www.powiatlomzynski.pl/index.php?wiad=731]
 
Po [[II wojna światowa|II wojnie światowej]] zamieszkała wraz z rodziną w [[Kanada|Kanadzie]]. Zmarła w Edmonton[http://www.powiatlomzynski.pl/index.php?wiad=731]. Została pochowana na Saint Albert Roman Catholic Cemetery<ref>[http://findagrave.com/memorial/37460744/general-romuald-wolikowski General Romuald Wolikowski] {{lang|en}} findagrave.com [dostęp 2020-09-27]</ref>. W tej samej kwaterze pochowani są jej mąż Romuald i syn Andrew/Andrzej.
 
== Twórczość ==
IzabelaIzabella Lutosławska znana była jako pisarka oraz kobieta, której bliskie były idee polityczne Narodowej Demokracji. Wpływ na jej twórczość miało także pochodzenie ziemiańskie, a przede wszystkim tradycje rodzinne i osobiste więzi z Romanem Dmowskim. Środowisko ziemiańskie przedstawiała jako oddane pracy rolniczej, uczciwe, przywiązane do katolicyzmu, nierzadko też niezbyt zamożne. W swych powieściach (wśród najważniejszych należy wskazać ''Córkę'', ''Małżeństwo Zazy'', ''Państwo Bobrowscy'') eksponowała wartości chrześcijańskie, znaczenie Boga w życiu człowieka i związany z katalogiem chrześcijańskim wzorzec sensu i celu życia kobiety. Pochwała, a wręcz uwielbienie Lutosławskiej dla kultury dworskiej, wskazywały również na przywiązanie do wartości konserwatywnych, tworzenia w opisach „kulturowego krajobrazu wiejskiego przepojonego wartościami narodowymi”. Zgodnie z ideologią narodową propagowała w swojej twórczości tradycyjny podział ról w rodzinie i tradycyjne miejsce kobiety w społeczeństwie. Za podstawowy, główny obowiązek kobiety Polki uznawała obowiązki rodzinne, sferą dodatkową mogła zaś być aktywność pozadomowa, w tym zainteresowania polityczne. Swe poglądy prezentowała na łamach powieści, wspomnień, a także w prasie związanej z narodowym kręgiem ideowym, np. w gazecie [[Prosto z Mostu (tygodnik)|,,Prosto z Mostu”]], [[Gazeta Warszawska (1774)|„Gazecie Warszawskiej”]], [[Myśl Polska (dwutygodnik)|„Myśli Polskiej”]]<ref>{{Cytuj |autor = Małgorzata Dajnowicz |tytuł = Poglądy ideowe i działalność polityczna elit (nie)prowincjonalnych Narodowej Demokracji zachodniej części województwa białostockiego (1919–1939) |data = 2015 |miejsce = Warszawa |wydawca = Neriton}}</ref>.
 
Wpływ na poglądy Lutosławskiej, o czym wspominano, miało środowisko rodzinne, również kontakty zapoczątkowane przez ojca Wincentego Lutosławskiego oraz jego braci jeszcze w latach młodości. W rodzinie tej ceniono niezmiennie i przez lata przyjaźń z [[Zygmunt Balicki (inżynier)|Zygmuntem Balickim]], utrzymywano kontakty z Romanem Dmowskim, kontynuowane i rozwijane później przez IzabelęIzabellę. Zarówno ona, jak i jej siostra Maria próbowały włączać się w czynną politykę, co było krytykowane m.in. przez Dmowskiego. IzabelaIzabella współpracowała z [[Narodowa Organizacja Kobiet (Polska)|Narodową Organizacją Kobiet,]], która – podobnie jak Koła Polek czy Koła Ziemianek – pełniła tzw. rolę pomocniczą w umacnianiu wpływów politycznych Narodowej Demokracji<ref>{{Cytuj |autor = I. Wolikowska |tytuł = Roman Dmowski. Człowiek, Polak, przyjaciel |data = 2007 |miejsce = Wrocław}}</ref>. W pisarstwie IzabeliIzabelli Lutosławskiej można odnaleźć wypowiedzi na temat polityki, w tym ocenę bieżących wydarzeń politycznych, zwłaszcza w odniesieniu do działalności Romana Dmowskiego. Jej sympatie polityczne wiązały się także z przekazywanym w środowisku ziemiańskim przez pokolenia katalogiem wartości. Według niego kluczową rolę w życiu kobiety odgrywały wiara katolicka i [[Kościół katolicki|Kościół]], niewiasty spełniały się życiowo, poświęcając się rodzinie, a przemyślenia o charakterze politycznym wyrażać mogły jedynie poprzez własne pisarstwo.
 
== Przypisy ==
{{Przypisy}}
[[Kategoria:UrodzeniLudzie urodzeni w 1889Moskwie]]
 
[[Kategoria:Urodzeni w 1889]]
[[Kategoria:Lutosławscy herbu Jelita]]
[[Kategoria:Polscy pisarze]]
[[Kategoria:Polscy tłumacze]]
[[Kategoria:Urodzeni w 1889]]
[[Kategoria:Zmarli w 1972]]