Wikipedysta:Zala/brudnopis2: Różnice pomiędzy wersjami

{{Okręt infobox

|klasa = [[niszczyciel]]

|typ = ''[[Niszczyciele typu Samsun|Samsun]]''

|projekt =

|oznaczenie NATO =

|początek budowy =

|położenie stępki = czerwiec 1906

|1. wersja bandery = 1844

|1. nazwa =

|1. wycofanie ze służby =

|2. bandera = Turcja

|commons =

}}

 

== Projekt i budowa ==

Niszczyciele typu ''Samsun''{{refn|grupa=uwaga|Zwane również typem ''Basra''{{odn|Gozdawa-Gołębiowski|1994|s=587}}.}} zostały zamówiony przez Turcję we [[III Republika Francuska|Francji]] w 1906 roku{{odn|Gardiner|Gray|1985|s=391}}{{odn|Noppen|2016|s=8}}. Kontrakt na budowę jednostek podpisano 22 stycznia 1906 roku{{odn|Langensiepen|Güleryüz|1995|s=13}}. Okręty były ulepszoną wersją pierwszego typu francuskich niszczycieli – ''[[Niszczyciele typu Durandal|Durandal]]''{{odn|Gardiner|Gray|1985|s=391}}{{odn|Noppen|2016|s=8}}.

 

 

== Dane taktyczno-techniczne ==

== Służba ==

[[Plik:Samsun class destroyers at Izmir, Turkey - 1926.jpg|thumb|left|Niszczyciele „Basra”, „[[Samsun (1907)|Samsun]]” i „[[Taşoz]]” (od lewej) w [[Izmir]]ze w 1926 roku]]

 

Podczas [[I wojna bałkańska|I wojny bałkańskiej]], 7 listopada 1912 roku [[okręt pancerny]] „[[Asar-i Tevfik]]”, pancernik „Turgut Reis” i „Basra” ostrzelały [[Bułgaria|bułgarskie]] oddziały, które zajęły [[Tekirdağ]]{{odn|Langensiepen|Güleryüz|1995|s=25}}. 12 grudnia „Basra” i „Taşoz” udały się na patrol na wody Dardaneli, chcąc wciągnąć w zasadzkę [[Królestwo Grecji (1832–1924)|greckie]] niszczyciele, jednak musiały powrócić ze względu na kłopoty z kotłami{{odn|Langensiepen|Güleryüz|1995|s=21}}. Dwa dni później okręt wraz z torpedowcem „[[Sultanhisar (1907)|Sultanhisar]]” oraz krążownikiem „[[Mecidiye (1903)|Mecidiye]]” wziął udział w nierozstrzygniętej potyczce z greckimi niszczycielami „[[Sfendoni (1907)|Sfendoni]]”, „[[Lonchi (1907)|Lonchi]]”, „[[Thyella (1907)|Thyella]]” i „[[Nafkratousa (1906)|Nafkratousa]]”{{odn|Langensiepen|Güleryüz|1995|s=21-22}}. 14 stycznia 1913 roku krążownik „[[Hamidiye (1903)|Hamidiye]]” w asyście niszczycieli „Basra” i „Yarhisar” patrolował wejście do Dardaneli{{odn|Langensiepen|Güleryüz|1995|s=26}}. 18 stycznia zespół floty osmańskiej ([[okręt flagowy]] „Barbaros Hayreddin”, „Mecidiye”, „[[Berk-i Satvet]]”, „Basra” i „Yarhisar”) wziął udział w starciu z flotą grecką [[Bitwa koło Lemnos (1913)|koło Lemnos]]{{odn|Langensiepen|Güleryüz|1995|s=23-24}}. W dniach 7–11 lutego 1913 roku „Basra” i „Taşoz” wraz z okrętem pancernym „Asar-i Tevfik” wzięły udział w nieudanym [[Desant morski|desancie]] pod [[Yalıköy|Podimą]] na wybrzeżu [[Morze Czarne|Morza Czarnego]], tracąc w tej akcji okręt pancerny{{odn|Langensiepen|Güleryüz|1995|s=21}}.

W 1915 roku wyeksploatowana siłownia okrętu pozwalała na osiągnięcie prędkości maksymalnej 17 węzłów, a liczebność załogi wzrosła do 91 osób (17 Niemców i 74 Turków){{odn|Langensiepen|Güleryüz|1995|s=158}}{{odn|Noppen|2016|s=10}}. 8 sierpnia 1915 roku niszczyciel wraz z torpedowcem „[[Sivrihisar (1907)|Sivrihisar]]” wziął udział w akcji ratunkowej załogi pancernika „Barbaros Hayreddin”, zatopionego w Dardanelach przez brytyjski [[okręt podwodny]] [[HMS E11]], unikając torpedy wystrzelonej w jego kierunku przez napastnika podczas akcji ratowania rozbitków{{odn|Langensiepen|Güleryüz|1995|s=33, 39}}. 18 października nieopodal [[Bandırma|Bandırmy]] „Basra” i „Yarhisar” zaskoczyły na powierzchni [[HMS E12]], który jednak zdołał uciec{{odn|Langensiepen|Güleryüz|1995|s=41}}.

 

 

W dniach 14–15 września 1916 roku pięć niszczycieli (w tym „Basra” i „Samsun”) eskortowało zbudowany w 1902 roku statek „Patmos” [[Pojemność brutto|pojemności]] 1907 [[Tona rejestrowa|BRT]], transportujący [[Węgiel kamienny|węgiel]] z [[Zonguldak]]{{odn|Langensiepen|Güleryüz|1995|s=51}}. Statek wszedł jednak na [[Mina morska|minę]] nieopodal [[Karaburun]]u i [[Sztrandowanie|został osadzony na brzegu]], a jego załoga została zdjęta z pokładu przez „Basrę” i „Samsuna”{{odn|Langensiepen|Güleryüz|1995|s=51}}.

20 stycznia 1918 roku niszczyciele „Basra”, „Samsun”, „[[Numûne-i Hamiyet]]” i „[[Muâvenet-i Milliye]]” wzięły udział w zabezpieczeniu wypadu krążowników „Yavuz Sultan Selim” i „Midilli” [[Bitwa koło Imroz (1918)|pod Imroz]], m.in. osłaniając powrót do Dardaneli uszkodzonego na minach „Yavuza Sultana Selima”{{odn|Gozdawa-Gołębiowski|1994|s=450}}{{odn|Noppen|2016|s=44}}. Podczas walki „Basra” znalazła się pod ostrzałem [[Royal Navy|brytyjskich]] niszczycieli HMS „[[HMS Lizard (1911)|Lizard]]” i „[[HMS Tigress (1911)|Tigress]]”, w wyniku czego doznała uszkodzenia [[Rufa|rufy]] i po postawieniu [[Zasłona dymna|zasłony dymnej]] dotarła na wody kontrolowane przez własną [[Artyleria nadbrzeżna|artylerię nadbrzeżną]]{{odn|Langensiepen|Güleryüz|1995|s=32}}. 30 marca „Basra”, „Samsun” i „Taşoz” eskortowały niemiecki [[transportowiec]] „Patmos”, przewożący żołnierzy z [[Konstanca|Konstancy]] do [[Odessa|Odessy]]{{odn|Langensiepen|Güleryüz|1995|s=53}}. W październiku okręt odstawiono do rezerwy w Stambule{{odn|Gogin|2021}}{{odn|Langensiepen|Güleryüz|1995|s=158}}.

 

 

== Uwagi ==

* {{Cytuj książkę | tytuł = Conway’s All the World’s Fighting Ships 1906–1921 | inni = Robert Gardiner, Randal Gray (red.) | wydawca = Conway Maritime Press | miejsce = London | rok = 1985 | isbn = 0-85177-245-5 | język = en | odn = {{odn/id|Gardiner|Gray|1985}} }}

* {{Cytuj książkę | tytuł = Conway’s All the World’s Fighting Ships 1922–1946 | inni = Robert Gardiner, Roger Chesneau (red.) | wydawca = Conway Maritime Press | miejsce = London | rok = 1980 | isbn = 0-85177-146-7 | język = en | odn = {{odn/id|Gardiner|Chesneau|1980}} }}

* {{Cytuj książkę | nazwisko = Gozdawa-Gołębiowski | imię = Jan | nazwisko2 = Wywerka Prekurat | imię2 = Tadeusz | autor link = Jan Gozdawa-Gołębiowski | tytuł = Pierwsza wojna światowa na morzu | rok = 1994 | wydawca = Lampart | miejsce = Warszawa | isbn = 83-902554-2-1 | odn = {{odn/id|Gozdawa-Gołębiowski|1994}} }}

* {{Cytuj książkę | tytuł = Jane’s Fighting Ships of World War I | inni = John Moore (red.) | rok = 1990 | wydawca = Studio Editions | miejsce = London | isbn = 978-1557506597 | język = en | odn = {{odn/id|Moore|1990}} }}

 

[[:Kategoria:Niszczyciele typu Samsun]]