Fantastyka: Różnice pomiędzy wersjami

„Fantastykoznawstwo” jako jedna z najmłodszych gałęzi współczesnej teorii literatury nie stworzyło dotychczas ogólnie zaakceptowanej i satysfakcjonującej większość badaczy metodologii badań i terminologii, które pozwoliłyby w sposób jasny i wiarygodny określić istotę i granice fantastycznych światów przedstawionych. Można wyłonić trzy podstawowe sposoby interpretacji terminu „fantastyka”. Najbardziej rozpowszechnione jest uznanie fantastyki za specyficzny typ twórczości, kreujący odmienny od realnego świat przedstawiony (np. [[Umberto Eco]], [[Andrzej Niewiadowski]], [[Antoni Smuszkiewicz]], [[Tatiana Czernyszowa]] i inni)<ref>{{Cytuj |autor = |tytuł = Tekstowe światy fantastyki |data = 2017 |isbn = 978-83-7657-261-1 |s = 11}}</ref><ref>{{Cytuj |autor = Umberto Eco |tytuł = Nauka i fantastyka |data = }}</ref>.

Gatunek ten można podzielić na trzy główne nurty:

* '''[[Fantastyka naukowa|fantastykę naukową]]''' (ang. ''science fiction'' – inspirowana postępem nauki i technologii, najczęściej akcja toczy się w przyszłości),

* '''[[horror]]''' (cechą spajającą jest obecność istoty, zdarzenia lub jakiejkolwiek innej formy zagrożenia życia bohatera, innych postaci, lub nawet całej ludzkości, przy czym zagrożenie to, z punktu widzenia rzeczywistości, musi być nierealne).

Wśród tych głównych nurtów można jednak wyróżnić też podgatunki, takie jak [[High fantasy]], [[Low fantasy]], [[Hard science fiction]], [[Soft science fiction]], [[historia alternatywna]], a także nurty przenikające granice między fantastyką naukową i fantasy, jak [[urban fantasy]], [[Steampunk]], [[Dieselpunk]], [[Opera kosmiczna|space opera]], czy też [[realizm magiczny]]. Gatunkami powstałymi poprzez połączenie horroru i innych nurtów fantastyki są np. [[gothic fiction]], [[horror lovecraftowski]] czy [[weird fiction]], gatunku literackiego na pograniczu fantastyki naukowej, fantasy, horroru oraz [[Realizm magiczny|realizmu magicznego]]. [[Stanisław Lem]] uznawał jednak, że istotą tego nurtu jest przełamanie ustalonego porządku poprzez wtargnięcie elementów, które do tego porządku nie przystają<ref>{{Cytuj |tytuł = Jak definiować fantastykę? |czasopismo = CarpeNoctem.pl |data = 2011-08-02 |data dostępu = 2018-05-03 |url = http://carpenoctem.pl/teksty/jak-definiowac-fantastyke/http://carpenoctem.pl/teksty/jak-definiowac-fantastyke/ |język = pl}}</ref>.

Rozwój fantastyki w Polsce był stosunkowo nierównomierny. Gdy za granicą fantasy cieszyło się już dużą popularnością, w Polsce praktycznie nie istniało aż do lat 80. XX wieku<ref>{{Cytuj |autor = Jarosław Grzędowicz |tytuł = Azyl |data = 2017 |wydanie = I |wydawca = Fabryka Słów}}</ref>. Polskie utwory science-fiction zostały rozpropagowane między innymi dzięki sukcesowi [[Stanisław Lem|Stanisława Lema]], pisarza literatury science-fiction, w latach 50. XX wieku. Drugim istotnym twórcą okazał się [[Janusz A. Zajdel]], uznawany za ojca polskiej [[Fantastyka socjologiczna|fantastyki socjologicznej]].

Badania amerykańskiego magazynu „Analog” wykazały, że przeciętny czytelnik fantastyki ma wykształcenie ponadpodstawowe, z czego 45% ukończyło gimnazjum, a blisko 15% ma wykształcenie wyższe. Wśród tych osób 17% to inżynierowie, 9,5% nauczyciele, a elektronicy 10%<ref>{{Cytuj |autor = Adam Hollanek |tytuł = A jednak romantyzm |czasopismo = Fantastyka |data = |issn = 35849 |numer = 2(65)/1988 |s = 56}}</ref>. Badanie czytelnictwa fantastyki w Polsce z 2012 wykazało, że większość czytelników stanowią mężczyźni, a najbardziej popularna grupa wiekowa to 20-24 lata<ref>{{Cytuj |autor = Dorota Guttfeld, Daria Jankowiak, Stanisław Krawczyk |tytuł = Fantastyczni 2012. Badanie czytelnictwa fantastyki |data = 2012 |miejsce = Gdańsk |s = 10-11 |url = https://www.academia.edu/6678200/Fantastyczni_2012._Badanie_czytelnictwa_fantastyki}}</ref>.

* ''[[Harry Potter (seria powieści)|Harry Potter]]''

* [[Live action role-playing|LARP]]