Wikipedia

Pomnik Szalonego Konia: Różnice pomiędzy wersjami

Przeglądaj historię interaktywnie
[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
← poprzednia edycjanastępna edycja →
Usunięta treść Dodana treść
WizualnieWikikod
Usunięcie odwołania do pliku Crazy_Horse_Monument_Peaking_Through_the_Model_Statue.jpg, ponieważ użytkownik Rubin16 skasował go z Commons
dr.red., typo
Linia 13:
|materiał =
|całkowita wysokość = 172
|data budowy = 1948–praceod trwają1948
|data odsłonięcia =
|ważniejsze przebudowy =
|data likwidacji =
|współrzędne = 43° 50′ 1250′12.44″ N44″N, 103° 37′ 2737′27.79″ W79″W
|commons = Category:Crazy Horse Memorial
}}
'''Pomnik Szalonego Konia''' ({{ang.|Crazy Horse Memorial}}) – monument poświęcony wodzowi Dakotów [[Oglala]] [[Szalony Koń|Szalonemu Koniowi]] (Tashunka Witko) i [[Indianie Ameryki Północnej|Indianom]]. Kuty w skale góry Thunderhead w [[Black Hills]] w [[Hrabstwo Custer (Dakota Południowa)|hrabstwie Custer]] stanu [[Dakota Południowa]].
 
Jeśli zostanie ukończony, będzie największym na świecie pomnikiem. Rzeźba będziema miałamieć 195 m długości i 172 m wysokości. Sama twarz, której wykuwanie zakończono w 1998, ma 25 m wysokości. Dla porównania, znajdujące się 15 km na północny wschód głowy prezydentów wykute w zboczu [[Mount Rushmore]] mają wysokość 18 m. Pomnik jest główną atrakcją tzw. ''Crazy Horse Memorial Center''. Pomnik przedstawia wodza [[Dakotowie|Dakotów]] Oglala Szalonego Konia, który wsławił się w [[Bitwa nad Little Bighorn|bitwie]] nad [[Little Bighorn River|Little Bighorn]] w 1876, a krótko potem został zabity.▼
 
▲Jeśli zostanie ukończony, będzie największym na świecie pomnikiem. Rzeźba będzie miała 195 m długości i 172 m wysokości. Sama twarz, której wykuwanie zakończono w 1998, ma 25 m wysokości. Dla porównania, znajdujące się 15 km na północny wschód głowy prezydentów wykute w zboczu [[Mount Rushmore]] mają wysokość 18 m. Pomnik jest główną atrakcją tzw. ''Crazy Horse Memorial Center''.
 
Pomnik przedstawia wodza [[Dakotowie|Dakotów]] Oglala Szalonego Konia, który wsławił się w [[Bitwa nad Little Bighorn|bitwie]] nad [[Little Bighorn River|Little Bighorn]] w 1876, a krótko potem został zabity.
 
Prace nad rzeźbą rozpoczął w 1948, na zaproszenie krewnego Szalonego Konia, wodza Dakotów [[Henry Standing Bear|Henry’ego Standing Beara]], rzeźbiarz [[Polska|polskiego]] pochodzenia, [[Korczak Ziółkowski]]. Dziś kontynuuje ją jego rodzina. Pomnik Szalonego Konia jest między innymi tematem książki [[Aleksandra Ziółkowska|Aleksandry Ziółkowskiej-Boehm]] ''Otwarta rana Ameryki''{{r|Otwarta rana Ameryki Wyd}}.
 
Szalony Koń unikał kontaktów z białymi i nie jest znana żadna jego stuprocentowo pewna fotografia (najbardziej znane zdjęcie Crazy Horse'aHorse’a przedstawia innego wojownika Siuksów). Z tego powodu, jak również dlatego, że prywatny pomnik znajduje się na terenie [[Spór o Góry Czarne|świętych dla Dakotów Gór Czarnych]] i – zdaniem krytyków – odwraca uwagę od problemów współczesnych [[tubylczy Amerykanie|tubylczych Amerykanów]] (a także z przyczyn ekologicznych i artystycznych), istnienie pomnika i działalność Centrum Crazy Horse'aHorse’a bywają krytykowane przez niektóre środowiska indiańskie. Z drugiej strony wielu Indian chętnie wykorzystuje możliwości ekonomiczne i edukacyjne, stwarzane przez różne formy działalności Centrum (w tym muzeum i fundację dla indiańskich uczniów) i przez napływ licznych turystów w Góry Czarne.
 
Budowa pomnika nie jest i nigdy nie była finansowana przez państwo (sam Ziółkowski odrzucał taką możliwość, w tym oferowane 10 mln dolarów, by zachować niezależność projektu). Środki na pokrycie kosztów dynamitu i ciężkiego sprzętu, za pomocą których prowadzone są prace, pochodzą z datków na rzecz fundacji Crazy Horse Memorial Foundation. Fundacja jest [[organizacja non-profit|organizacją non profit]] i została założona z inicjatywy żony zmarłego w 1982 rzeźbiarza, Ruth. Mottem fundacji są słowa Szalonego Konia: ''My land is where my dead lie buried'' (tłum. Moje ziemie są tam, gdzie leżą pochowani moi ludzie).
 
Do 2007 projekt kosztował 17 milionów USD{{r|Najwyższy Czas 06 10 2007}}.
 
== Przypisy ==
<references responsive>
{{Przypisy|
<ref name="Najwyższy Czas 06 10 2007">Najwyższy Czas!, 06.10.2007, str. XXXVII.</ref>
<ref name="Otwarta rana Ameryki Wyd">''Otwarta rana Ameryki'', Wyd. Debit (2007), {{ISBN|978-83-7167-556-0}}. Książka została wydana po angielsku w Stanach Zjednoczonych ''Open Wounds – A Native American Heritage'' (2009), {{ISBN|978-0-9821427-5-2}}.</ref>
</references>
}}
 
== Linki zewnętrzne ==
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/wiki/Pomnik_Szalonego_Konia”