|
'''''Skene''''' – w [[teatr grecki|teatrach greckich]] początkowogówno drewniany, później kamienny budynek usytuowany naprzeciw widowni ([[theatron]]u) wzdłuż linii stycznej do [[orchestra|orchestronu]].
*
Pierwsza skene powstała w 465 roku p.n.e. z inicjatywy [[Ajschylos]]a, który potrzebował dla swoich aktorów miejsca na zmianę [[kostium]]ów podczas trwania spektaklu. Miała ona formę drewnianego baraku. Mieściły się w nim szatnie dla aktorów, magazyny [[rekwizyt]]ów. W IV wieku p.n.e. można już zaobserwować teatry budowane z kamienia z kamienną skene. Wzorem dla innych teatrów stał się [[teatr Dionizosa]] w [[Ateny|Atenach]]. Przednią ścianę budynku zaczęto wykorzystywać jako tło spektakli, umieszczano na niej dekoracje (początkowo skóry, kotary, potem bardziej wyszukane [[pinaks|pinakes]] – malowane tablice obrazujące scenerię, a jeszcze później [[periakty]] – obrotowe graniastosłupy z dekoracjami).
Klasyczna skene miała troje drzwi (w późniejszych budowlach było ich więcej), Zgodnie z ustaloną konwencją, środkowe – największe – pełniły w sztukach rolę drzwi do pałacu, z nich wychodzili jego mieszkańcy lub wytaczano [[ekkyklema|ekkyklemę]] (platformę przedstawiającą konsekwencje wydarzeń wewnątrz budynku). Pozostałe drzwi także posiadały tradycyjne znaczenie, kierowały do portu lub do miasta. Przy skene znajdowały się także inne urządzenia wspomagające spektakl, np.: [[theologeion]] (rodzaj balkonu z którego przemawiali aktorzy-bogowie).
Przed skene powstał podest, na którym grali aktorzy ([[proskenion]]), a rozrost głównego budynku sprawił, że pojawiły się [[paraskenion|paraskenia]], wysunięte do przodu boczne skrzydła skene, które jednak już w [[epoka hellenistyczna|epoce hellenistycznej]] cofnięto do linii budynku, tak że stanowiły one boczne przybudówki. Zabudowania rozszerzono, sięgały rozmiarami znacznie poza orchestrę. Ostatecznie grecka skene przybrała kształt prostokąta i osiągała wymiary 46,5×6 metrów.
== Bibliografia ==
* {{cytuj książkę |nazwisko = | imię = | rozdział = [[Lidia Winniczuk]]: Teatr w Grecji i Rzymie | tytuł = Słownik kultury antycznej | wydawca = Wiedza Powszechna | miejsce = Warszawa| rok = 1986| strony = 574-583| isbn = 83-214-0406-5}}
* {{cytuj książkę |nazwisko = Winniczuk | imię = Lidia | autor link = | tytuł = Ludzie, zwyczaje i obyczaje starożytnej Grecji i Rzymu | wydawca = Państwowe Wydawnictwo Naukowe | miejsce = Warszawa | rok = 1983| strony = 523-534 | isbn = 83-01-03113-1}}
[[Kategoria:Teatr starożytnej Grecji]]
| 