Komitet Narodowy Polski (1917–1919): Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
Nie podano opisu zmian
Nie podano opisu zmian
Linia 2:
[[Plik:KNP w Paryżu 1918.jpg|350px|thumb|Komitet Narodowy Polski w Paryżu 1918. Widoczni: Kozicki, Wielowieyski, [[Antoni Madeyski|Madeyski]], Sobański, Dmowski, Romer, Rozwadowski, Piltz, Fronczak, Zamoyski, Tomaszewski, Halpert, Smogorzewski, Skirmunt, Seyda, Ostrowski, Woyno.]]
[[Plik:Polish territorial demands on Paris Peace Conference 1919.png|thumb|300px|Polskie postulaty terytorialne na [[Konferencja pokojowa w Paryżu (1919–1920)|paryskiej konferencji pokojowej]] ([[Linia Dmowskiego]]) na tle mapy etnograficznej regionu i granic [[Rzeczpospolita Obojga Narodów|Rzeczypospolitej]] 1772]]
'''Komitet Narodowy Polski''' (KNP) – założona 15 sierpnia 1917 w [[Lozanna|Lozannie]] przez [[Roman Dmowski|Romana Dmowskiego]] polska organizacjareprezentacja polityczna działająca w latach 1917–1919. Był w krajach [[Ententa|Ententy]] na Zachodzie kontynuacją [[Komitet Narodowy Polski (1914–1917)|Komitetu Narodowego Polskiego]], działającego w latach 1914–1917 w [[Warszawa|Warszawie]] i [[Petersburg|Piotrogrodzie]]. Siedzibą KNP był [[Paryż]]. Celem Komitetu była odbudowa państwa polskiego przy pomocy państw [[Ententa|Ententy]]. KNP został uznany przez rządy Francji, Wielkiej Brytanii i Włoch za namiastkęrząd rządu polskiegopolski na emigracji i przedstawicielstwo interesów Polski<ref>[[Eugeniusz Romer]], ''Pamiętnik Paryski 1918–1919''. Przypisy [[Andrzej Garlicki]], Ryszard Świętek, t. I Wrocław 2010, s. 16.</ref>. Po odzyskaniu niepodległości przez Polskę stworzył trzon delegacji polskiej na [[Konferencja pokojowa w Paryżu (1919–1920)|konferencję pokojową w Paryżu]], rozwiązał się formalnie na życzenie premiera [[Ignacy Jan Paderewski|Ignacego Paderewskiego]] 15 kwietnia 1919<ref name="autonazwa1">[[Piotr Łossowski]], ''Kształtowanie się państwa polskiego i walka o granice (listopad 1918-czerwiec 1919)'' w: ''Historia dyplomacji polskiej'' t. IV, Warszawa 1995, [[Wydawnictwo Naukowe PWN|Państwowe Wydawnictwo Naukowe]], {{ISBN|83-01-11714-1}}, s.103.</ref>.
 
== Historia ==
Bezpośrednią przyczyną jego powołania było [[rewolucja lutowa 1917|rewolucja lutowa]] i obalenie [[samodzierżawie|caratu]] w [[Imperium Rosyjskie|Imperium Rosyjskim]]. Umożliwiło to powstanie politycznej reprezentacji Polaków w krajach Ententy które wcześniej uznawały sprawę polską za wewnętrzną sprawę Rosji i respektowały rosyjski sprzeciw wobec tworzenia jakichkolwiek polskich formacji zbrojnych na froncie zachodnim<ref>''Do roku 1917, pomimo wysiłków polskich środowisk niepodległościowych inicjatywa utworzenia Armii Polskiej na Zachodzie napotykała jednak trudności. We Francji liczono się z negatywnym stanowiskiem Rosji. Sytuacja zmieniła się wiosną 1917 r - po rewolucji lutowej w Rosji państwa Ententy uzyskały wolną rękę.'' ([https://dzieje.pl/aktualnosci/dekret-o-utworzeniu-armii-polskiej-we-francji ''Dekret o utworzeniu Armii Polskiej we Francji''])</ref>. Komitet Narodowy Polski powstał 15 sierpnia w Lozannie, skąd przeniósł się niebawem do Paryża<ref name=":0">[[Jerzy Holzer]], [[Jan Molenda]], ''Polska w pierwszej wojnie światowej,'' Warszawa 1967, s. 357</ref>. Był w krajach [[Ententa|Ententy]] na Zachodzie kontynuacją [[Komitet Narodowy Polski (1914–1917)|Komitetu Narodowego Polskiego]], działającego w latach 1914–1917 w [[Warszawa|Warszawie]] i [[Petersburg|Piotrogrodzie]]. Główną rolę odrywali w nim politycy związani z [[Narodowa Demokracja|Narodową Demokracją]] oraz [[Stronnictwo Polityki Realnej (1905–1923)|Stronnictwem Polityki Realnej]]. Jego autorytet uznawały reprezentacje polityczne na ziemiach polskich tworzone przez te siły polityczne jak: [[Międzypartyjne Koło Polityczne]] w Królestwie Polskim, [[Związek Międzypartyjny]] w Galicji i [[Komitet Bezpartyjny]] w Poznańskim a także [[Rada Polska Zjednoczenia Międzypartyjnego]] w Rosji oraz większość środowisk polonijnych w USA i Kanadzie. Do Komitetu wchodzili początkowo [[Roman Dmowski]] (prezes), [[Ignacy Jan Paderewski]], [[Erazm Piltz]], [[Jan Emanuel Rozwadowski]] (sekretarz), [[Marian Seyda]], [[Konstanty Skirmunt|Konstanty Skirmuntt]], [[Władysław Sobański]],[[Maurycy Zamoyski]]. Jego skład poszerzono później drogą kooptacji m.in. o [[Stanisław Kozicki (polityk)|Stanisława Kozickiego]], [[Stanisław Grabski|Stanisława Grabskiego]], [[Józef Wielowieyski|Józefa Wielowieyskiego]], [[Józef Haller|Józefa Hallera]]. Działalność paryskiego komitetu finansowana była przez [[Maurycy Zamoyski|Maurycego Zamoyskiego]], [[Mikołaj Szczęsny Potocki|Mikołaja Potockiego]] oraz z kredytów udzielonych przez rządy Anglii i Francji, które to miały być zwrócone, po odzyskaniu przez Polskę niepodległości<ref>{{Cytuj |autor = Andrzej Chwalba |tytuł = Wielka Wojna Polaków 1914-1918 |data = 2018}}</ref>.
 
Zadaniami KNP były: