Wikipedia

Han Xiandi: Różnice pomiędzy wersjami

Przeglądaj historię interaktywnie
[wersja przejrzana][wersja nieprzejrzana]
← poprzednia edycjanastępna edycja →
Usunięta treść Dodana treść
WizualnieWikikod
Nous (dyskusja | edycje)
Redaktorzy
31 060 edycji
m szablon
drobne redakcyjne
Linia 1:
{{Władca infobox
|władca = Han Xiandi, Xian Di
|imiona = {{k|zh|汉献帝}}
|tytulatura = Cesarz Chin z dynastii Hancesarz
|zh:imię osobiste uproszczone =
|zh:imię osobiste tradycyjne = 協, xíe
|zh:imię osobiste hanyu pinyin = XieXíe
|zh:imię osobiste Wade-Giles =
|zh:imię osobiste jyutping =
|zh:imię osobiste poj =
|zh:imię osobiste skrócone =
|zh:imię osobiste IPA =
|zh:imię osobiste audio =
|zh:nazwisko rodowe uproszczone =
|zh:nazwisko rodowe tradycyjne = 劉; liú
|zh:nazwisko rodowe hanyu pinyin = LiuLiú
|zh:nazwisko rodowe Wade-Giles =
|zh:nazwisko rodowe jyutping =
|zh:nazwisko rodowe poj =
|zh:nazwisko rodowe skrócone =
|zh:nazwisko rodowe IPA =
|zh:nazwisko rodowe audio =
|grafika = Death of Consort DongEmperorXianEmpressFuShou.pngjpg
|opis grafiki = Han Xiandi i cesarzowa [[Fu Shou]]
|herb =
|opis herbu =
Linia 28:
|opis faksymile =
|dewiza =
|12. tytuł = Panicz Dong
|12. od = [[181]]
|12. do = [[189]]
|1. koronacja = ▼
|1. era panowania =
|1. poprzednik = ▼
|1. następca = ▼
|2. tytuł = Cesarz Chin▼
|2. od = [[189]]▼
|2. do = [[220]]▼
|2. koronacja =
|2. era panowania = '''Yonghan''' (永漢, ''Yŏnghàn'') 189<br />
▲ |12. poprzednik =
▲ |12. następca =
▲ |21. tytuł = Cesarz Chin
▲ |21. od = [[189]]
▲ |21. do = [[220]]
▲ |1. koronacja =
|1. era panowania = '''Yonghan''' (永漢, ''Yŏnghàn'') 189<br />
'''Chuping''' (初平, ''Chūpíng'') 190-193<br />
'''Xingping''' (興平, ''Xīngpíng'') 194-195<br />
'''Jian’an''' (建安, ''Jìan’ān'') 196-220<br />
'''Yankang''' (延康, ''Yánkāng'') 220
|21. poprzednik = [[HanLiu Shaodi|Cesarz ShaoBian]]
|21. następca = [[Cao Pi|Cesarz Wen]]
|3. tytuł = Książę Shanyang
|3. od = [[220]]
Linia 59:
|miejsce śmierci =
|przyczyna śmierci =
|data pogrzebu =
|miejsce spoczynku =
|ojciec = [[Han Lingdi|Cesarz Ling]]
|matka = konkubina Wang
|rodzeństwo =
|1. związek = żona
|1. związek z = Cesarzowa [[Fu Shou]],<br />[[Cao Jie]]
Cesarzowa Cao Jie
|1. związek od =
|1. związek do =
Linia 85:
Liu Dong
|odznaczenia =
|commons = Category:DeathEmperor ofXian Consortof DongHan
|wikiźródła =
|wikicytaty =
}}
'''Liu Xie''', znany jako '''Han Xiandi, Xian Di''' ({{chińskie|upr=汉献帝|trad=漢獻帝|hp=Hàn Xiàndì|wg=Han Hsien-ti}}; ur. [[21 kwietnia]] [[181]], zm. 21 kwietnia [[234]]), panował między– [[189cesarze Chin|cesarz chiński]] aw latach [[220189]]. Był ostatnim –[[Cesarze Chin|cesarzem Chin220]], ostatnii z dynastii [[Dynastia Han|Han]]. Został zmuszony siłą do abdykacji na rzecz syna generała [[Cao Cao]], [[Cao Pi]], pozostając jedynie z tytułem księcia Shanyang.
 
Xiandi był synem cesarza [[Han Lingdi|Linga]] i bratem cesarza [[Liu Bian|Shaodi]] (znanego później jako Liu Bian królakról Hongnong.). Zasiadł na tronie w 189 roku po usunięciu jego brata z tronu przez generała [[Dong Zhuo]]. To posunięcie było widocznym znakiem dla innych możnowładców, że [[Dong Zhuo|Dong]] posiada kontrolę nad nowym cesarzem. Jednakże, po zamordowaniu [[Dong Zhuo]] w 192, Xiandi, który był jedynie marionetką, znalazł się w trudnej sytuacji. W [[Luoyang]] dowódcy wojskowi uznali formalnie jego władzę, ale nie udzielili mu żadnej pomocy. W końcu, w 196 Xiandi podporządkował się woli generała [[Cao Cao]]. Generał wykorzystując wpływ jaki miał na cesarza, rozpoczął kampanie wojskowe, których ekspansja została dopiero zatrzymana pokonaniem Cao Cao przez [[Sun Quan]]a w [[Bitwa o Czerwone Klify|bitwie o Czerwone Klify]]. Wpłynęło to na pozostawienie poza wpływami Cesarstwa Han ziem Sun Quana (księstwokrólestwo Wu) i [[Liu Bei]]a. W 220, dynastia Han definitywnie upadła na rzecz syna [[Cao Cao]], [[Cao Pi]]. Koniec 400-letniego panowania dynastii Han rozpoczęłorozpoczął okres [[Epoka Trzech Królestw|Trzech Królestw.]].
 
Mimo że Xiandi został zdegradowany do rangi szlacheckiej (księcia Shanyang), żył komfortowo i cieszył się doskonałym traktowaniem. Xiandi zmarł w 234 roku w wieku 54 lat, 14 lat po upadku jego dynastii.
Linia 98:
Przyszły cesarz Xian urodził się w 181 roku, jako dziecko cesarza Linga i jego konkubiny Wang. Podczas jej ciąży, konkubina Wang bojąc się żony cesarza, cesarzowej [[He (cesarzowa)|He]], wzięła leki powodujące poronienie, ale nie zadziałały na jej organizm. Niedługo potem wydała na świat księcia Xie. Zazdrosna cesarzowa He otruła ją poprzez dodanie trucizny do jej ryżowej kaszy. Cesarz Ling był wściekły i chciał cesarzową usunąć, ale eunuchowie błagali o jej sprawie przez co nie została odsunięta od dworu cesarskiego. Książę Xie został wychowany osobiście przez cesarzową-matkę Dong i był znany jako „panicz Dong” (z tego powodu mówi się, że przesądziło to o jego wejściu na tron. Cesarz Ling miał wielu synów ale tylko książę Xie i jego starszy brat książę Bian byli znani pod tym tytułem. Książę Bian, który był wychowywany przez maga [[Shi Zimiao]] (史子眇), znany był pod tytułem „panicza Shi”. Książę Bian został urodzony przez cesarzową i był starszy, ale cesarz Ling widział jego zachowanie jako będącego niedostatecznie poważnego i dlatego rozważał czy książę Xie nie miałby zostać następcą, ale jego wahanie spowodowało, że nie podjął decyzji.
 
Kiedy zmarł cesarz Ling w 189 roku, potężny eunuch, któremu wierzył, Jian Shuo chciał najpierw zabić brata cesarzowej He, He Jina i posadzić księcia Xie na tronie. Wpadł jednak w pułapkę na spotkaniu z He i musiał uznać za cesarza księcia Bian. Rok później młody cesarz ustanowił księcia Xie, „księciem Bohai”, a później zmienił jego tytuł na „księcia„[[wang Chenliu(tytuł)|króla]] Chenliu” ({{chińskie|c=陈留王, |hp=Chénliúwáng}}).
 
Cesarz Xian został piętnastym władcą po [[Han Gaozu|Liu Bangu]] i ostatnim cesarzem dynastii Han.
 
== Abdykacja i śmierć ==
15 marca 220 roku zmarł dowódca cesarskiej armii [[Cao Cao]]. Spadkobierca generała, syn [[Cao Pi]] niedługo potem siłą zmusza do abdykacji cesarza Xiana na własną korzyść stając się cesarzem Wenem, kończąc tym panowanie [[Dynastia Han|dynastii Han]]. Cao Pi stabilizuje swoją dynastię „[[Cao Wei]]” (Kontroluje jednak tylko północą część państwa Han, zwaną teraz [[Królestwo Wei|Królestwem Wei]]). Xiandi musi zadowolić się tytułem Księcia Shanyang. Umiera w roku 234, zostaje pochowany z szacunkiem jak poprzedni cesarze w ceremoniach Han. Jego wnuk Liu Kang (劉康) rządził księstwem przez kolejne 81 lat. Po kolejnych dwóch książętach ród cesarza Xiana wygasł z powodu najazdów barbarzyńców w okresie panowania [[Dynastia Jin (265-420)|dynastii Jin]].
 
Linia 116 ⟶ 115:
{{familytree/start}}
{{familytree | | | | | | | BB |~|y|~| DD | | BB=Konkubina Wang <br />
(zm. 181)|DD=[[Han Lingdi|Cesarz Ling]] <br />
(159 - 181159–181)}}
{{familytree | | | | | | | | | | |)|-|-|-|-|-|-|-|-|-|-|-|-|-|-|-|.|}}
{{familytree | | NN |~| MM |~| TT |~| PP |~| BB |~| DD | |LUSIA| NN=Cesarzowa [[Fu Shou]] <br />
<small>(zm. 214)</small>| MM=Cesarzowa [[Cao Jie]] <br />
<small>(zm. 237)</small><br />
córka Cao Cao|TT='''Cesarz Xian <br />(181 - 234181–234)'''|PP=Konkubina Dong <br /><small>(ścięta w 200)</small><br />córka Dong Cheng |BB=Konkubina Cao Xian<br />(曹憲) |DD=Konkubina Cao Hua<br />(曹華)|LUSIA=[[Liu Bian]]<br /><small>(173–190)</small>}}
(ścięta w 200)<br />
córka Dong Cheng |BB=Konkubina Cao Xian<br />
(曹憲) |DD=Konkubina Cao Hua<br />
(曹華)|LUSIA=[[Liu Bian|Cesarz Shao]] <br />
(173 - 190)}}
{{familytree | | |,|-|-|-|v|-|-|-|+|-|-|-|v|-|-|-|.| | |}}
{{familytree | | JAS | | JA | | SS | | GG | | WW | JAS=Liu Feng (劉馮)<br />
Linia 149 ⟶ 143:
 
[[Kategoria:Cesarze dynastii Han]]
[[Kategoria:Urodzeni w 181]]
[[Kategoria:Zmarli w 234]]
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/wiki/Han_Xiandi”