Xixianykus: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja nieprzejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
m MalarzBOT: regeneracja szablonu {{Zwierzę infobox}}
drobne techniczne
Linia 3:
|nazwa łacińska =
|TSN =
|zoolog = [[Xu Xing]], 2010
|okres istnienia = {{okres istnienia grupy organizmów 2|Late Cretaceous}}
|grafika =
|opis grafiki =
|alt grafiki =
|typ = [[strunowce]]
|podtyp = [[kręgowce]]
Linia 22 ⟶ 23:
|synonimy =
|ranga podtaksonu = [[Gatunek (biologia)|Gatunki]]
|podtaksony = * ''X. zhangi'' <small>Xu ''et al.'', 2010</small>
* ''X. zhangi'' <small>Xu ''et al.'', 2010</small>
|wikispecies = Xixianykus
|commons =
}}
'''''Xixianykus''''' – [[rodzaj (biologia)|rodzaj]] [[teropody|teropoda]] z rodziny [[alwarezaury|alwarezaurów]] ({{Łac.|Alvarezsauridae}}) żyjącego w późnej [[kreda (okres)|kredzie]] na obecnych terenach Azji. Został opisany w 2010 roku przez [[Xu Xing]]a i współpracowników w [[holotyp|oparciu]] o niekompletny szkielet pozaczaszkowy obejmujący pięć tylnych [[kręg]]ów tułowiowych, kompletne [[synsakrum]], dwa przednie kręgi ogonowe, kilka żeber oraz [[gastralia|gastraliów]], obie kości [[kość biodrowa|biodrowe]] prawa [[kość łonowa]] i [[kość kulszowa|kulszowa]] oraz większa część prawej kończyny tylnej (XMDFEC V0011). [[Skamieniałości]] te odkryto w [[Kreda późna|górnokredowych]] osadach formacji Majiacun w powiecie Xixia w chińskiej prowincji [[Henan]]. Wiek pokładów, z których pochodzą szczątki, na podstawie skamieniałości [[rośliny|roślin]] i [[bezkręgowce|bezkręgowców]] datowany jest na [[koniak (geologia)|koniak]] lub [[santon]]. Kręgi [[kość krzyżowa|krzyżowe]] holotypu są ze sobą połączone, tworząc synsakrum, na wpół skostniałe ze sobą oraz z [[kość piszczelowa|piszczelą]] są kości [[kość skokowa|skokowa]] i [[kość piętowa|piętowa]], a dystalne kości [[stęp (anatomia)|stępu]] z kośćmi [[śródstopie|śródstopia]], tworząc ''tarsometatarsus''. Cechy te sugerują, że w chwili śmierci holotyp był bliski dorosłości, jednak [[Szew (anatomia kręgowców)|szwy]] obecne na większości dobrze zachowanych dowodzą, że zginął przed osiągnięciem maksymalnych rozmiarów. [[Kość udowa]] mierzy 70,1&nbsp;mm długości, co sugeruje, że ''Xixianykus'' był jednym z najmniejszych nieptasich dinozaurów. Proporcje kończyn tylnych oraz kilka innych cech [[osteologia|osteologicznych]] sugerują, że był on przystosowany do szybkiego biegania. Według analizy [[filogeneza|filogenetycznej]] przeprowadzonej przez Xu i współpracowników ''Xixianykus'' to zaawansowany przedstawiciel Alvarezsauridae, należący do grupy Parvicursorinae. Prawdopodobnie był bliżej spokrewniony z formami azjatyckimi niż północnoamerykańskimi. Niektóre [[plezjomorfia|plezjomorfie]] wskazują, że był [[klad bazalny|bazalny]] w stosunku do innych przedstawicieli Parvicursorinae, stanowiąc [[grupa siostrzana|takson siostrzany]] [[klad]]u obejmującego [[parwikursor]]a, [[mononyk]]a, [[szuwuja|szuwuję]] oraz „alwarezaura z Tugriken Shireh”<ref name=Xuetal>{{Cytuj pismo |autor=Xu Xing, Wang Deyou, Corwin Sullivan, David W. E. Hone, Han Fenglu, Yan Ronghao, Du Fuming |tytuł=A basal parvicursorine (Theropoda: Alvarezsauridae) from the Upper Cretaceous of China |czasopismo=Zootaxa |wolumin=2413 |strony=1–19 |rok=2010 |url=http://www.mapress.com/zootaxa/2010/f/z02413p019f.pdf |język=en}}</ref>.
 
[[Skamieniałości]] te odkryto w [[Kreda późna|górnokredowych]] osadach formacji Majiacun w powiecie Xixia w chińskiej prowincji [[Henan]]. Wiek pokładów, z których pochodzą szczątki, na podstawie skamieniałości [[rośliny|roślin]] i [[bezkręgowce|bezkręgowców]] datowany jest na [[koniak (geologia)|koniak]] lub [[santon]].Kręgi [[kość krzyżowa|krzyżowe]] holotypu są ze sobą połączone, tworząc synsakrum, na wpół skostniałe ze sobą oraz z [[kość piszczelowa|piszczelą]] są kości [[kość skokowa|skokowa]] i [[kość piętowa|piętowa]], a dystalne kości [[stęp (anatomia)|stępu]] z kośćmi [[śródstopie|śródstopia]], tworząc ''tarsometatarsus''. Cechy te sugerują, że w chwili śmierci holotyp był bliski dorosłości, jednak [[Szew (anatomia kręgowców)|szwy]] obecne na większości dobrze zachowanych dowodzą, że zginął przed osiągnięciem maksymalnych rozmiarów. [[Kość udowa]] mierzy 70,1&nbsp;mm długości, co sugeruje, że ''Xixianykus'' był jednym z najmniejszych nieptasich dinozaurów. Proporcje kończyn tylnych oraz kilka innych cech [[osteologia|osteologicznych]] sugerują, że był on przystosowany do szybkiego biegania. Według analizy [[filogeneza|filogenetycznej]] przeprowadzonej przez Xu i współpracowników ''Xixianykus'' to zaawansowany przedstawiciel Alvarezsauridae, należący do grupy Parvicursorinae. Prawdopodobnie był bliżej spokrewniony z formami azjatyckimi niż północnoamerykańskimi. Niektóre [[plezjomorfia|plezjomorfie]] wskazują, że był [[klad bazalny|bazalny]] w stosunku do innych przedstawicieli Parvicursorinae, stanowiąc [[grupa siostrzana|takson siostrzany]] [[klad]]u obejmującego [[parwikursor]]a, [[mononyk]]a, [[szuwuja|szuwuję]] oraz „alwarezaura z Tugriken Shireh”<ref name="Xuetal">{{Cytuj pismo |autor=Xu Xing, Wang Deyou, Corwin Sullivan, David W. E. Hone, Han Fenglu, Yan Ronghao, Du Fuming |tytuł=A basal parvicursorine (Theropoda: Alvarezsauridae) from the Upper Cretaceous of China |czasopismo=Zootaxa |wolumin=2413 |strony=1–19 |rok=2010 |url=http://www.mapress.com/zootaxa/2010/f/z02413p019f.pdf |język=en}}</ref>.
Nazwa ''Xixianykus'' pochodzi od powiatu Xixia, w którym odnaleziono holotyp, oraz [[język grecki klasyczny|greckiego]] słowa ''onyx'' („pazur”), zaś nazwa gatunkowa [[gatunek typowy|gatunku typowego]], ''zhangi'', honoruje chińskiego paleontologa Zhanga Wentanga<ref name=Xuetal/>.
 
[[Plik:Xixianykus Scale.svg|thumb|Porównanie wielkości]]
Nazwa ''Xixianykus'' pochodzi od powiatu Xixia, w którym odnaleziono holotyp, oraz [[język grecki klasyczny|greckiego]] słowa ''onyx'' („pazur”), zaś nazwa gatunkowa [[gatunek typowy|gatunku typowego]], ''zhangi'', honoruje chińskiego paleontologa [[Zhang Wentang|Zhanga Wentanga]]<ref name="Xuetal" />.
{{Zobacz też|Xixiasaurus}}[[Plik:Xixianykus Scale.svg|thumb|Porównanie wielkości]]
 
== Przypisy ==