Fideizm: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
augustianizm
Linia 6:
Okres burzliwych sporów światopoglądowych między reformacją i reformą trydencką niósł za sobą konieczność krytycznego ustosunkowania się do twierdzeń przeciwników, a tym samym bujny rozwój teologii katolickiej i protestanckiej. W XVI w. pojawiły się jednak także tendencje sceptyckie, zwłaszcza we Francji. Najważniejszymi ich reprezantantami byli [[Michel de Montaigne]] i jego uczniowie [[Pierre Charron]] i biskup [[Jean Pierre Camus]], którzy głosili, że rozum ludzki nie jest zdolny do poznania prawd metafizycznych. W opozycji do tych prądów sceptyckich rozwijał się XVII-wieczny racjonalizm, reprezentowany zwłaszcza przez [[René Descartes|Kartezjusza]], a wyrastał z nich fideizm XVII-wieczny. Na gruncie teologii katolickiej pewne tendencje fideistyczne rysowały się także na tle [[De auxiliis|sporu o łaskę i usprawiedliwienie]] między jezuitami (reprezentującymi [[molinizm]]) a dominikanami (reprezentującymi [[tomizm]]). Żywym ośrodkiem antyjezuickim był zwłaszcza [[Katolicki Uniwersytet w Lowanium|Uniwersytet w Lowanium]], gdzie ukształtował się [[bajanizm]], pogląd, który wywarł znaczny wpływ na myśl Korneliusza Jansena.
 
Jednym z ważniejszych prądów XVII-wiecznego fidezmu był [[jansenizm]] stworzony przez [[Cornelius Jansen|Korneliusza Jansena]], a na gruncie filozofii reprezentowany przede wszystkim przez [[Blaise Pascal|Blaise'a Pascala]]. Jansenizm chciał zerwać z teologią i filozofią opartą na rozumie, opierając się na własnej interpretacji Ojców Kościoła, w szczególności św. Augustyna, a także Tertuliana. W przekonaniu katolickich krytyków jansenizmu interpretacja ta była obciążona błędami typowymi dla protestanckiej interpretacji myśli św. Augustyna. Interpretacja ta jest odrzucana także przez większość współczesnych badaczy [[Augustianizm|augustianizmu]].
 
Tendencje fideistyczne po raz kolejny pojawiły się w katolicyzmie w wieku XIX. Był to nowy kierunek myślenia, który rozwinął się we [[Francja|Francji]] na początku [[XIX wiek|XIX w]]. jako reakcja na idee osiemnastowiecznego [[Racjonalizm filozoficzny|racjonalizmu]].