Jezioro Zachodniosyberyjskie: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.8.5
WP:SK+ToS+mSI+Bn, kat.
Linia 1:
'''Jezioro Zachodniosyberyjskie''' (Jezioro Mansyjskie) – wielkie [[jezioro peryglacjalne]] istniejące podczas dwóch faz [[zlodowacenie północnopolskie|zlodowacenia północnopolskiego]] na części [[Nizina Zachodniosyberyjska|Niziny Zachodniosyberyjskiej]].
 
Jezioro Zachodniosyberyjskie powstawało, gdy lodowiec na morzach [[Morze Barentsa|Barentsa]] i [[Morze Karskie|Karskim]] zamykał ujścia [[Ob]]u i [[Jenisej]]u do [[Ocean Arktyczny|Morza Arktycznego]]. Stało się tak dwukrotnie – pierwszy raz podczas wczesnego [[zlodowacenie północnopolskie|vistulianu]], 90-8090–80 tys. lat temu i ponownie w okresie pierwszego pleniglacjału, 60-5060–50 tys. lat temu. Za pierwszym razem powierzchnia jeziora wynosiła około 0,6 mln km², za drugim – 0,8 mln km². W okresie drugiego pleniglacjału (20-1820–18 tys. lat temu) do powstania jeziora nie doszło, ponieważ lodowiec skandynawski nie sięgnął dość daleko na wschód, by zatamować ujścia wielkich rzek syberyjskich.
 
Przez [[Brama Turgajska|Bramę Turgajską]] Jezioro Zachodniosyberyjskie miało połączenie z [[Azja Centralna (region fizycznogeograficzny)|centralnoazjatyckimi]] jeziorami [[Morze Kaspijskie|Kaspijskim]] i [[Jezioro Aralskie|Aralskim]]. Przypuszcza się, że wody z [[Syberia|Syberii]], nawet z [[Bajkał]]u, mogły wtedy spływać przez Jezioro Zachodniosyberyjskie, Bramę Turgajską, [[Jezioro Aralskie]], [[Uzboj (dolina)|dolinę Uzboj]], [[Morze Kaspijskie]], [[Obniżenie Kumsko-Manyckie]], [[Morze Azowskie]] i [[Morze Czarne]] do [[Morze Śródziemne|Morza Śródziemnego]]. Byłby to system wodny większy od któregokolwiek ze współcześnie istniejących – szlak wodny mógłby mieć niemal 10 tys. km długości.
 
Jeziora Zachodniosyberyjskiego nie należy mylić z istniejącym znacznie wcześniej na tym samym obszarze [[Morze Zachodniosyberyjskie|Morzem Zachodniosyberyjskim]].
 
== Zobacz też ==
Linia 15:
* [https://wayback.archive-it.org/all/20120713215548/http://www.geol.lu.se/personal/prm/PDF_papers%20full%20text/QSR_2004_QUEEN_mangerud.pdf Szczegóły (ang.)]
 
[[Kategoria{{SORTUJ:Jeziora w Azji|Zachodniosyberyjskie]]}}
[[Kategoria:ZanikłeJeziora jeziora|Zachodniosyberyjskiew Azji]]
[[Kategoria:Zanikłe jeziora]]
[[Kategoria:Jeziora polodowcowe]]