Albania w okresie komunizmu: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
Nie podano opisu zmian
m MalarzBOT: przerabiam link na wywołania szablonu {{Encyklopedia Britannica}}
Linia 35:
'''Albania w okresie komunizmu''' – okres w dziejach [[Albania|Albanii]] od zakończenia [[II wojna światowa|II wojny światowej]] do [[Upadek komunizmu w Albanii|upadku komunizmu w tym kraju]]. Jedno z państw [[blok wschodni|bloku wschodniego]].
 
Przez cały ten okres krajem rządziła [[marksizm-leninizm|marksistowsko-leninowska]] [[Albańska Partia Pracy]], na której czele stał (sprawując ''de facto'' władzę [[dyktatura|dyktatorską]]) [[Enver Hoxha]] do swojej śmierci w 1985 roku, a po nim [[Ramiz Alia]] do transformacji ustrojowej w latach 1991–1992. Obaj rządzili Albanią, ustanawiając [[stalinizm|stalinowski]] styl administracji państwowej i uprawiając politykę łączącą elementy [[komunizm]]u, [[nacjonalizm]]u oraz [[izolacjonizm]]u. Ograniczenia w podróżowaniu i wydawaniu [[wiza|wiz]] sprawiły, że socjalistyczna Albania stała się jednym z najtrudniejszych krajów do odwiedzenia oraz opuszczenia na świecie, porównywanym do [[Korea Północna|Korei Północnej]]<ref>{{Cytuj pismo | nazwisko = Eder | imię = Anja |tytuł = Albania, the former “North Korea of Europe” on its way towards democracy. Changes of political trust in the course of transition | czasopismo = Conference: International Conference: 1989–2014: Twenty-five Years After. What has happened to the Societies in Central and Southeast Europe since the Fall of the Iron Curtain? | wolumin = | strony = | data = 2014 | url = https://www.researchgate.net/publication/270575319_Albania_the_former_North_Korea_of_Europe_on_its_way_towards_democracy_Changes_of_political_trust_in_the_course_of_transition | język = en}}</ref><ref>{{Cytuj stronę | url = https://kultura.gazetaprawna.pl/artykuly/1360980,komunizm-w-albanii-bloto-slodsze-niz-miod.html | tytuł = Piekło komunistycznej Albanii. „Błoto słodsze niż miód” | autor = | opublikowany = [[Dziennik Gazeta Prawna]] | data = 23.11.2018 | data dostępu = 2021-09-11}}</ref>. W 1967 roku ogłosiła się pierwszym [[ateizm państwowy|państwem ateistycznym]] na świecie, jednak po upadku komunizmu w 1991 roku praktyki religijne powoli zaczęły się odradzać<ref>{{Cytuj pismo | nazwisko = Majeska | imię = George P. | tytuł = Religion and Atheism in the U.S.S.R. and Eastern Europe, Review | czasopismo = The Slavic and East European Journal | wolumin = 20(2) | wydanie = | strony = 204–206 | data = 1976 | url = https://www.jstor.org/stable/305838 | język = en}}</ref>. Albania była jedynym członkiem [[Układ Warszawski|Układu Warszawskiego]], który formalnie wystąpił z sojuszu przed 1990 rokiem, co było spowodowane [[operacja Dunaj|inwazją Układu Warszawskiego na Czechosłowację]] w sierpniu 1968 roku<ref>{{Cytuj stronę | url = http://muzhp.pl/pl/e/1184/podpisanie-ukladu-warszawskiego | tytuł = Powołanie Układu Warszawskiego | autor = | opublikowany = [[Muzeum Historii Polski]] | data = | data dostępu = 2021-09-11}}</ref>. Rząd wdrażał rozległe reformy w obszarach przemysłu, rolnictwa, edukacji, sztuki i kultury, które przyczyniły się do ogólnego wzrostu poziomu życia ludności albańskiej. Wydarzenia te zbiegły się jednak z politycznymi represjami ze strony tajnej policji, [[Sigurimi]], które obejmowały masowe zwolnienia z pracy, uwięzienie w obozach pracy przymusowej oraz egzekucje<ref>{{CytujEncyklopedia stronęBritannica | urlid = https://www.britannica.com/place/Albania/Albanian-nationalism#ref42654 | tytuł = Socialist Albania |- autorAlbanian =nationalism | opublikowany = [[Encyclopædia Britannica]] | data = | język = en | data dostępu = 2021-09-11}}</ref>. [[Wybory parlamentarne w Albanii w 1991 roku|Pierwsze wielopartyjne wybory w socjalistycznej Albanii]] odbyły się 31 marca 1991 roku – komuniści zdobyli w nich większość w rządzie tymczasowym. Republika Albanii została proklamowana 29 kwietnia 1991 roku, a [[Wybory parlamentarne w Albanii w 1992 roku|pierwsze wybory parlamentarne w tym kraju]] odbyły się 22 marca 1992 roku<ref>{{Cytuj książkę | nazwisko = Nohlen | imię = Dieter | nazwisko2 = Stöver | imię2 = Philip | tytuł = Elections in Europe: A data handbook | wydawca = | miejsce = | rok = 2010 | strony = 133 | isbn = 978-3-8329-5609-7 | język = en}}</ref>. [[Transformacja ustrojowa]] trwała do przyjęcia nowej [[konstytucja Albanii|konstytucji Albanii]] w dniu 28 listopada 1998 roku.
 
[[Plik:Aleksandër Moisiu Theatre Durrës 1978.jpg|thumb|left|[[Durrës]] w 1978 roku]]