Kadencja (harmonia): Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja nieprzejrzana] | [wersja nieprzejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
Uzupełnienie wiadomości |
Uściślenia |
||
Linia 1:
{{inne znaczenia|2=[[kadencja|inne znaczenia słowa „kadencja”]]}}
'''Kadencja''' '''harmoniczna''' (od {{łac.|cadere}} „opadać”) – połączenie [[akord]]ów mające charakter
Kadencje są nieraz bardzo rozbudowane, zwłaszcza w większych formach, jak [[symfonia]], [[Koncert (forma muzyczna)|koncert]]. Często improwizowane w oparciu o wybraną kadencję harmoniczną polegały na popisie wirtuozerii solisty, podczas gdy orkiestra milkła. Potem stały się integralną częścią kompozycji, rozpisaną przez kompozytora nuta po nucie. Pojawiły się w baroku, razem z koncertem solowym i rozwijały równolegle z rozwojem skrzypiec i ich doskonaleniem przez włoskich mistrzów lutnictwa ([[Antonio Stradivari|Stradivari]], [[Amati]]). Wirtuozeria taka była wówczas bardzo pożądana, wynikała bowiem z zamiłowania publiczności do opery i równie wirtuozowskich [[Aria|arii da capo]], improwizowanych na podobnej zasadzie.▼
* kadencje doskonałe<sup>*</sup>:
**
**
* kadencja plagalna (zwana też ''kadencją kościelną''): <sup>(</sup>°<sup>)</sup>S – <sup>(</sup>°<sup>)</sup>T.
Linia 17 ⟶ 13:
** kadencja frygijska: °S – D.
** D – <sup>(</sup>°<sup>)</sup>T<sub>VI</sub>, w której dominanta rozwiązuje się na tonikę szóstego stopnia. Jak na to wskazuje nazwa, po dominancie naturalnie oczekiwana jest tonika, natomiast następstwo toniki szóstego stopnia daje efekt zaskoczenia.
** D – <sup>(</sup>°<sup>)</sup>T<sub>III</sub> – jak wyżej; rozwiązanie na mediantę górną jest jednak zdecydowanie rzadsze od rozwiązania na mediantę dolną.
Linia 27 ⟶ 23:
<sup>*</sup>Kadencje doskonałe mogą różnić się pod względem mocy, tzn. wyrazistości harmonicznej. '''Mocna''' kadencja występuje wówczas, gdy D i następująca po niej T są akordami bez przewrotu i dodatkowo kończąca tonika w najwyższym głosie zawiera prymę. Każde odstępstwo od tych zasad, np. użycie akordów w przewrotach czy użycie opóźnień składników akordu w kończącej tonice daje w efekcie kadencję '''słabszą''' harmonicznie.
Dodatkowo
▲Kadencje są nieraz bardzo rozbudowane, zwłaszcza w większych formach, jak [[symfonia]], [[Koncert (forma muzyczna)|koncert]]. Często improwizowane w oparciu o wybraną kadencję harmoniczną polegały na popisie wirtuozerii solisty, podczas gdy orkiestra milkła. Potem stały się integralną częścią kompozycji, rozpisaną przez kompozytora nuta po nucie. Pojawiły się w baroku, razem z koncertem solowym i rozwijały równolegle z rozwojem skrzypiec i ich doskonaleniem przez włoskich mistrzów lutnictwa ([[Antonio Stradivari|Stradivari]], [[Amati]]). Wirtuozeria taka była wówczas bardzo pożądana, wynikała bowiem z zamiłowania publiczności do opery i równie wirtuozowskich [[Aria|arii da capo]], improwizowanych na podobnej zasadzie.
== Zobacz też ==
| |||