Bon towarowy PeKaO: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
Pilot Pirx (dyskusja | edycje)
drobne redakcyjne
EmptyBot (dyskusja | edycje)
m lit.
Linia 9:
W pierwszym okresie (lata pięćdziesiąte i sześćdziesiąte) zakazany był, i z początku restrykcyjnie karany, wszelki obrót [[Waluty wymienialne|dewizami]], a (od stycznia roku 1960) [[Waluta|waluty]], które ludzie przetrzymali sprzed wojny, albo które przywieźli wracając z Zachodu – skupował państwowy bank wydając specjalne bony zamiast dolarów. Od lat 70. (okres rządów [[Edward Gierek|Gierka]]) na obowiązujący zakaz handlu walutami patrzono nieco łagodniej, co nie znaczy, że zaprzestano poszukiwania pozabankowych transakcji walutowych.. W 1971 oficjalnie zalegalizowano handel samymi bonami<ref>Witold Gadomski (2013) Podwójne życie dolarów, ''Alehistoria, Tygodnik Historyczny, dodatek do Gazety Wyborczej'', 10 czerwca 2013, s. 14-15, [http://wyborcza.pl/alehistoria/1,133037,14057165,Podwojne_zycie_dolarow.html].</ref>.
 
Bony te służyły wyłącznie do zakupów w sklepach banku Pekao (później przekształconych w sklepy Przedsiębiorstwa Eksportu Wewnętrznego [[Pewex|PEWEX]]). Drugą siecią sklepów była [[Baltona]], przeznaczona dla [[Marynarz (zawód)|marynarzy]] i [[rybak]]ów, emitująca nieco inną wersję bonów dolarowych. W obu tych sieciach można było za [[Waluty wymienialne|walutę]] bądź za bony kupić najbardziej poszukiwane, zarówno importowane towary, jakijak i krajowe. W sieci PEWEX sprzedawane były np. samochody, w ''normalnej'' sprzedaży dostępne jedynie na przydział lub po długim okresie oczekiwania. Zgodnie jednak z nazwą – ''[[eksport wewnętrzny]]'' – był to również sposób sprzedawania za [[waluty wymienialne]] towarów produkcji krajowej – np. w końcowym okresie PRL, kiedy większość towarów spożywczych można było kupić jedynie na [[kartki (reglamentacja towarów)|kartki]], posiadacze walut wymienialnych lub bonów dolarowych mogli towary, które były [[Reglamentacja|reglamentowane]], kupić w sklepach PEWEX lub Baltony. Dotyczyło to wielu artykułów, od [[papieros]]ów, poprzez [[Napój alkoholowy|alkohole]], [[Herbata|herbatę]], [[Kawa|kawę]], [[Proszek do prania|proszki do prania]], [[Oleje|olej]], aż po [[Elektronika użytkowa|sprzęt RTV]] i [[Samochód|samochody]]. Nawet mieszkania kupowane były za dolary lub bony. Dolar i bon dolarowy stał się bowiem wówczas drugą walutą PRL, gdyż szybko postępująca inflacja [[Złoty|złotego]] utrudniała normalne rozliczenia.
 
W latach sześćdziesiątych bony (i dolary na [[Czarny rynek|czarnym rynku]]) kupić można było za 70–80 zł, a w siedemdziesiątych – za 100–150 zł, na początku [[Stan wojenny w Polsce (1981–1983)|stanu wojennego]] – za ok. 400 zł, tuż przed [[Okrągły Stół (Polska)|Okrągłym Stołem]] – za 7000–7500 zł, wreszcie w 1989 [[Leszek Balcerowicz]] ustanowił kurs 1 dolar – 9500 zł (wszystkie ceny sprzed [[Denominacja|denominacji]], tzn. kurs Balcerowicza to równowartość dzisiejszych 0,95 zł). Handel walutami stał się legalny, a polska waluta wymienialna – bony dolarowe straciły rację bytu, a wkrótce po nich sklepy PEWEX-u i Baltony.