Bon towarowy PeKaO: Różnice pomiędzy wersjami

'''Bon PeKaO''' – stosowany w okresie [[Polska Rzeczpospolita Ludowa|PRL]] [[środek płatniczy]] będący substytutem [[Waluty wymienialne|walut wymienialnych]] ważnym wyłącznie w wydzielonej sieci placówek handlowych (tzw. sprzedaży towarów [[Eksport wewnętrzny|eksportu wewnętrznego]]).

 

 

 

Bony te służyły wyłącznie do zakupów w sklepach banku Pekao (później przekształconych w sklepy Przedsiębiorstwa Eksportu Wewnętrznego [[Pewex|PEWEX]]). Drugą siecią sklepów była [[Baltona]], przeznaczona dla [[Marynarz (zawód)|marynarzy]] i [[rybak]]ów, emitująca nieco inną wersję bonów dolarowych. W obu tych sieciach można było za [[Waluty wymienialne|walutę]] bądź za bony kupić najbardziej poszukiwane, zarówno importowane towary, jak i krajowe. W sieci PEWEX sprzedawane były np. samochody, w ''normalnej'' sprzedaży dostępne jedynie na przydział lub po długim okresie oczekiwania. Zgodnie jednak z nazwą – ''[[eksport wewnętrzny]]'' – był to również sposób sprzedawania za [[waluty wymienialne]] towarów produkcji krajowej – np. w końcowym okresie PRL, kiedy większość towarów spożywczych można było kupić jedynie na [[kartki (reglamentacja towarów)|kartki]], posiadacze walut wymienialnych lub bonów dolarowych mogli towary, które były [[Reglamentacja|reglamentowane]], kupić w sklepach PEWEX lub Baltony. Dotyczyło to wielu artykułów, od [[papieros]]ów, poprzez [[Napój alkoholowy|alkohole]], [[Herbata|herbatę]], [[Kawa|kawę]], [[Proszek do prania|proszki do prania]], [[Oleje|olej]], aż po [[Elektronika użytkowa|sprzęt RTV]] i [[Samochód|samochody]]. Nawet mieszkania kupowane były za dolary lub bony. Dolar i bon dolarowy stał się bowiem wówczas drugą walutą PRL, gdyż szybko postępująca inflacja [[Złoty|złotego]] utrudniała normalne rozliczenia.

W latach sześćdziesiątych bony (i dolary na [[Czarny rynek|czarnym rynku]]) kupić można było za 70–80 zł, a w siedemdziesiątych – za 100–150 zł, na początku [[Stan wojenny w Polsce (1981–1983)|stanu wojennego]] – za ok. 400 zł, tuż przed [[Okrągły Stół (Polska)|Okrągłym Stołem]] – za 7000–7500 zł, wreszcie w 1989 [[Leszek Balcerowicz]] ustanowił kurs 1 dolar – 9500 zł (wszystkie ceny sprzed [[Denominacja|denominacji]], tzn. kurs Balcerowicza to równowartość dzisiejszych 0,95 zł). Handel walutami stał się legalny, a polska waluta wymienialna – bony dolarowe straciły rację bytu, a wkrótce po nich sklepy PEWEX-u i Baltony.

 

 

W końcówce lat 70. i w następnej dekadzie powszechne były gazetowe anonse typu „bony kupię” albo „bony sprzedam” często umieszczane przez handlarzy walutą. Ogłoszenia „z powodu wyjazdu bony kupię” – teoretycznie bez sensu, bo poza PRL bony miały jedynie wartość kolekcjonerską – [[eufemizm|eufemistycznie]] sygnalizowały gotowość kupna dewiz.

Bony były emitowane w następujących nominałach: 1 cent, 2 centy, 5 centów, 10 centów, 20 centów, 50 centów, 1 dolar, 2 dolary, 5 dolarów, 10 dolarów, 20 dolarów, 50 dolarów i 100 dolarów. Pierwsza emisja bonów nastąpiła 1 stycznia 1960 roku, kolejna w roku 1969 i ostatnia w roku 1979. Bony przed wydaniem (wprowadzeniem do obiegu) były dodatkowo na stronie rewersowej stemplowane przez kasę miejscowo właściwego banku (nawet wielokrotnie – np. trzech stempli różnych kas bankowych). Wyjątkiem jest ostatnia emisja bonów, kiedy w okresie schyłkowym zrezygnowano z ich ostemplowywania (można spotkać bony zarówno stemplowane, jak i nie).

 

{{Commonscat|Pekao vouchers}}

* [[cinkciarz]]

 

[[Kategoria:Gospodarka PRL]]

[[Kategoria:Papiery wartościowe]]