Narzym: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja nieprzejrzana][wersja nieprzejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
drobne merytoryczne, źródła/przypisy
lit.
Linia 32:
 
== Rys historyczny ==
Teren wsi zamieszkany był pierwotnie przez pruskie [[plemię]] Sasinów. Tereny te należące do Książąt Mazowieckich weszły w skład ziem Zawkrza zastawionych Krzyżakom przez księcia Siemowita IV w latach 1384-1399. Następnie wróciły one do Mazowsza. Gniazdo polskiego rodu rycerskiego Dołęgów-Narzymskich, którzy posiadali tu zamek i centrum swych dóbr ziemskich<ref>Tomasz Jurek'', Słownik historyczno-geograficzny ziem polskich w średniowieczu, 1958-2022, s. 343'' </ref><ref>Zygmunt Lasocki, Szkice z życia szlachty zawkrzeńskiej w XV i XVI wieku, Warszawa 1932, s. 22</ref>. Przywilej lokacyjny pochodzi z [[1384]] r., kiedy to [[wielki mistrz]] nadał [[Rycerstwo|rycerzowi]] Mieczysławowi (Menczelinus, Menzel) von Wildenau i jego braciom (Hankowi, Guntrowi i Janowi) w [[1371]] roku 40 włók, a w [[1384]] roku jeszcze 60 włók ziemi, między Kisinami a granicą mazowiecką. Mieczysławowi przypadło z tego 40, pozostałym braciom po 20 włók. Każdy z nich był zobowiązany do wystawienia na swój koszt jednej służby rycerskiej. Właściciele wsi wznieśli nad strumieniem przepływającym przez Narzym wieżę obronną ([[stołp]]). Stanowisko znajdowało się pierwotnie na płaskiej wyspie na stawie, W czasie badań okazało się, że pierwotnie był to „stożkowaty” nasyp, na którym wybudowano murowaną potężną wieżę o średnicy 8–10 m, obok której znajdowały się drewniane zabudowania pomocnicze. Badania dendrochronologiczne pozwoliły datować zabudowę na początek 2. połowy XIV wieku. Tego typu obiekt w tym czasie uznać trzeba za zamkowy, nawiązujący być może do realizacji nadreńskich. Na terenie państwa zakonnego jest to, jak do tej pory, jedyny odnaleziony prywatny zamek. Na przełomie XV/XVI wieku, po zmianie właściciela, kopiec splantowano i poszerzono, a następnie wybudowano kamienno-ceglany zamek. Było to czworoboczne założenie z dwiema flankującymi kwadratowymi wieżami<ref>Nieznany prywatny zamek na pograniczu krzyżacko-mazowieckim [w:] G. Nawrolska (red.), XV Sesja Pomorzoznawcza. Materiały z konferencji 30 listopada – 2 grudnia 2005 r., 317-321. Elbląg: Muzeum Archeologiczno-Historyczne.</ref>. Obok znajdował się późniejszy dworek właścicieli majątku.
 
Przed budową kolei Narzym był głównym centrum edukacyjno-kulturalnym na tych terenach, powstała pierwsza szkoła, mieściły się tu siedziby Obwodowego Inspektoratu Szkolnego, jak i również Stacji Nauczania Wędrownego Religii Katolickiej.