Ludzie Wisły: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
m →Premiera kinowa i recenzje: ort. Znacznik: Edytor kodu źródłowego 2017 |
akt., drobne merytoryczne |
||
Linia 14:
|reżyseria = [[Aleksander Ford]]<br />[[Jerzy Zarzycki]]
|scenariusz = Aleksander Ford<br />Jerzy Zarzycki<br />[[Helena Boguszewska]]<br />[[Jerzy Kornacki]]
|główne role = [[Stanisława Wysocka]]<br />[[Ina Benita]]<br />[[
|muzyka = [[Roman Palester]]<br />[[Marian Neuteich]]
|zdjęcia = [[Stanisław Lipiński (operator filmowy)|Stanisław Lipiński]]
Linia 20:
|kostiumy =
|montaż =
|produkcja =
|wytwórnia =
|dystrybucja =
Linia 40:
== Opis fabuły ==
[[Plik:Ina Benita w Ludziach Wisły.jpg|mały|Ina Benita jako Anna w jednej ze scen filmu]]
Główną bohaterką filmu jest Anna, córka [[Szyper|szypra]] Firlusa, właściciela barki towarowej, zarabiającego na życie przewozem ładunków na szlaku wiślanym<ref name=fp>{{Cytuj stronę|tytuł=Ludzie Wisły|data dostępu=2022-05-05|opublikowany=
Tymczasem z więzienia wychodzi Aleksy, złodziej kradnący na szlaku wodnym i grający na skrzypcach w przywiślańskich knajpach{{odn|Od „Niewolnicy zmysłów”...|1988|s=218}}. Wkrótce poznaje także Annę i zakochuje się. Dziewczyna odwzajemnia uczucie. Aleksy obiecuje jej zakup berlinki i ślub{{odn|Od „Niewolnicy zmysłów”...|1988|s=218}}. W celu zdobycia pieniędzy na łódź morduje klienta gotowego do zakupu „Martina” i zabiera mu gotówkę{{r|repozytorium}}.
Linia 71:
Główne role żeńskie otrzymały [[Ina Benita]] (Anna) i [[Stanisława Wysocka]] (Matyjaska), natomiast pierwszoplanowa rola męska przypadła [[Jerzy Pichelski|Jerzemu Pichelskiemu]] (Aleksy){{r|Grzechowiak}}. W obsadzie aktorskiej znaleźli się także [[Halina Zawadzka]], [[Renata Renee]], [[Aleksander Zelwerowicz]], [[Marian Trojan]], [[Kazimierz Jenoval]], [[Kazimierz Opaliński]], [[Helena Zarembina]], [[Lucjana Bracka]] i Kurt Katsch{{r|fp}}. Autentyzmu filmowi nadawał udział w zdjęciach członków Towarzystwa Żeglugi Rzecznej „Vistula”{{r|repozytorium}}.
=== Realizacja ===
Operator Stanisław Lipiński, realizując zdjęcia do ''Ludzi Wisły'', dążył do stylizacji obrazu. Ukazywał rzekę w sposób poetycki, przedstawiał jej piękno oraz otaczającą ją przyrodę{{r|Grzechowiak}}. Poza tym stosował różne zabiegi w prezentacji bohaterów. Początek filmu rozpoczynał się minutową sekwencją, gdy kamera płynnie podążała za główną bohaterką, biegnącą przez nabrzeże i połączone pokłady barek. Częstym sposobem fotografowania Matyjaski była [[Perspektywa żabia|żabia perspektywa]], co uwydatniało powagę tej postaci<ref>{{Cytuj | tytuł = Wisła od kuchni. Film Aleksandra Forda i Jerzego Zarzyckiego „Ludzie Wisły” | data dostępu = 2023-03-11 | opublikowany = historiaposzukaj.pl | url = https://www.historiaposzukaj.pl/wiedza,film,1397,film_ludzie_wisly.html}}</ref>. W portretowaniu aktorów operator korzystał także z dokonań [[Radziecka szkoła montażu|sowieckiej szkoły filmowej]]{{odn|Bluszcz|1938, nr 32|s=17}}.
Muzyka skomponowana przez Mariana Neuteicha i Romana Palestera nie służyła wyłącznie do ilustrowania poszczególnych scen. Według Jarosława Grzechowiaka miała często za zadanie wzmocnienia wydźwięku określonych fragmentów (np. próba samobójcza Zygmunta), oraz pogłębienie sylwetek głównych bohaterów (np. Matyjaski){{r|Grzechowiak}}.
Zdjęcia do ''Ludzi Wisły'' odbywały się przede wszystkim w plenerze. Wśród nakręconych scen znalazły się ujęcia z kilku nadwiślańskich miast: [[Toruń]] (m. in. widoczne są: panorama miasta, port rzeczny, [[Most drogowy im. Józefa Piłsudskiego w Toruniu|most drogowy]], [[Brama Klasztorna w Toruniu|Brama Klasztorna]] i [[Kościół Świętego Ducha w Toruniu|kościół Świętego Ducha]], [[Dwór Bractwa Świętego Jerzego w Toruniu|Dwór Mieszczański na ulicy Podmurnej]], [[Brama Żeglarska w Toruniu|Brama Żeglarska]] i [[Bazylika katedralna św. Jana Chrzciciela i św. Jana Ewangelisty w Toruniu|bazylika katedralna św. Jana Chrzciciela i św. Jana Ewangelisty]], [[Brama Mostowa w Toruniu|Brama Mostowa]]), [[Sandomierz]] (panorama miasta, [[Ratusz w Sandomierzu|ratusz na rynku]]), [[Kazimierz Dolny]] (panorama miasta z [[Kościół farny św. Jana Chrzciciela i św. Bartłomieja w Kazimierzu Dolnym|kościołem farnym św. Jana Chrzciciela i św. Bartłomieja]], rynek), [[Płock]] (panorama miasta z [[Bazylika katedralna Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny w Płocku|bazyliką katedralną Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny na Wzgórzu Tumskim]]) i [[Zawichost]] (panorama miasta z [[Kościół rektoralny Św. Jana Chrzciciela w Zawichoście|kościołem św. Jana Chrzciciela]])<ref>{{Cytuj | tytuł = Ludzie Wisły (1938) | data dostępu = 2022-08-29 | opublikowany = polskiefilmyprzedwojenne.pl | url = http://www.polskiefilmyprzedwojenne.pl/index/ludzie_wisly/0-71}}</ref>.
=== Opinie twórców i ingerencja producentów ===
Helena Boguszewska i Jerzy Kornacki w osobistej rozmowie z Aleksandrem Fordem, jak też w wywiadzie z [[Jerzy Bossak|Jerzym Bossakiem]] w czasopiśmie „Film”, pozytywnie wypowiedzieli się na temat zrealizowanego materiału{{r|repozytorium}}:
<blockquote>Sądziliśmy, że pomysł jest chybiony, a powieść nie nadaje się zupełnie do sfilmowania. Dziś oczywiście jesteśmy innego zdania. Film nakręcony przez Aleksandra Forda i Jerzego Zarzyckiego zmienia w znaczącym stopniu proporcje powieści, wysuwa na plan pierwszy bohaterów drugoplanowych i na odwrót: spych na plan dalszy osoby, którym w powieści poświęciliśmy wiele uwagi. Ale pogodziliśmy się z tym bez trudu, bo zachowany został klimat powieści, jak również psychologiczna strona naszych spostrzeżeń i efektywny materialny dorobek w terenie.</blockquote>
Odmiennego zdania byli producenci i właściciele kin{{refn|grupa="uwaga"|Producentów uraził wywiad Forda z „Wiadomościami Filmowymi”, w których reżyser demaskował przejawy wyzysku przez tzw. branżę młodych reżyserów filmów krótkometrażowych finansowanych przez państwo: „Najbardziej opłaca się robić krótkometrażówki tanim kosztem. Ot, kilka metrów krajowych zdjęć, za które otrzymuje się zniżkę dwadzieścia procent i wyciąga dobrą forsę. W żadnej innej branży nie można sprzedać trzy razy tego samego towaru, a tu się właśnie tak robi. Pierwszy raz sprzedaje się gotowy film, za drugim razem wystrzyga się to i owo, za trzecim puszcza się wycinanki”. Po publikacji wywiadu branżowcy jednoznacznie potępili działalność Forda, co mogło wpłynąć na cenzurę filmu{{odn|Danielewicz|2019|loc=akap. 7.206–7.211}}.}}. W [[Kolaudacja|kolaudacji]] skarcili twórców za zbyt wysoki poziom artystyczny, zbyt wiele ujęć przyrody. Polecili przemontować film, w ten sposób, by dopasować go do gustu przeciętnego widza. Usunięto zatem część fragmentów pogrzebu Julci (według Boguszewskiej jedne z najlepszych scen), skrócono nastrojowe ediudy fotograficzne Wisły oraz dodano kilka scenek rodzajowych pijaństwa wodniaków{{r|Grzechowiak}}{{odn|Od „Niewolnicy zmysłów”...|1988|s=217}}. Właściciele kin nie zmienili jednak zdania i produkcja nie ukazała się w kinach stołecznych. ''Ludzie Wisły'' byli wyświetlani wyłącznie w kinach prowincjonalnych, a swoją właściwą premierę w Warszawie, wymuszoną protestami organów prasowych, mieli dopiero rok
== Odbiór ==
=== Premiera kinowa i recenzje ===
Premiera ''Ludzi Wisły'' odbyła się 23 lipca 1938 roku w dwóch warszawskich kinach – „Rialto” i „Europa”{{odn|Polska Zbrojna|1938, nr 207|s=8}}{{r|fp}}.
[[Stefania Heymanowa]] z tygodnika „[[Bluszcz (czasopismo)|Bluszcz]]” stwierdziła, że w wyniku kompromisu między filmowcami a producentami ''Ludzie Wisły'' zatracili swój społeczny charakter, temat wodniaków został zmarginalizowany. Centralne miejsce zajął „romans”, ujęty w nowe ramy – „nadbrzeżne wikliny, pokład berlinki”, i wykazujący większy potencjał komercyjny od wątku społecznego. Dziennikarka miała obiekcje w stosunku do kilku elementów filmu. Pochwaliła [[Montaż filmowy|montaż]] w początkowej fazie produkcji, jednakże w dalszej części stał się on nieco chaotyczny i czasami wywoływał dłużyzny. W bardzo dobrej [[Fotografia|fotografii]] zauważyła zbytnie lubowanie się w sowieckich wzorach („za dużo pierwszych planów, za dużo «charakterystycznych» głów”). Jej zdaniem [[Muzyka filmowa|muzyka]] przeszkadzała w odbiorze dialogów, mimo to dobrze korespondowała z obrazem{{odn|Bluszcz|1938, nr 32|s=16–17}}.
| |||