Aleksander Czawczawadze: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja nieprzejrzana][wersja nieprzejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
dr gram.
m poprawa linków
Linia 3:
 
== Młodość ==
Aleksander Czawaczawadze pochodził z arystokratycznej rodziny wyniesionej do książęcej rangi przez gruzińskiego króla Konstantego II w [[1726]]. Urodził się w 1786 w [[Sankt Petersburg]]u, gdzie jego ojciec, książę [[Garsewan Czawczawadze]] przebywał jako ambasador króla Herakliusza II. Matką chrzestną księcia Aleksandra była caryca [[Katarzyna II]] pokazująca w ten sposób życzliwość gruzińskiemu dyplomacie.
 
Wczesna edukacja Aleksandra miała miejsce w Rosji, ojczystą Gruzję zobaczył dopiero w wieku 13 lat, kiedy jego rodzina wróciła do [[Tbilisi|Tyflisu]] po zaanektowaniu przez Rosję wschodniej Gruzji ([[1801]]). W wieku 18 lat Aleksander ChawchawadzeChawczawadze przyłączył się do rebelii księcia [[Parnaoz Bagrationi|Parnaoza]] skierowanej przeciwko rosyjskim rządom ([[1804]]). Po stłumieniu powstania został na krótko aresztowany, w więzieniu stworzył swoje pierwsze prace literackie, m.in pierwszy radykalny poemat społeczny po gruzińsku ''Żałość dla tego świata i jego dzierżawców'' (ვაჰ, სოფელსა ამას და მისთა მდგმურთა). Wiersz szybko zyskał popularność i przyniósł niezwykłą sławę młodemu autorowi, którego rękopisy szeroko krążyły. Jego liryki miłosne i protestacyjne utrzymane w duchu twórczości XVIII-wiecznego poety gruzińskiego [[Besiki]] czy też [[Oświecenie|oświeceniowego]] myśliciela [[Jan Jakub Rousseau|Jana Jakuba Rousseau]] śpiewano w Tbilisi i w całej Gruzji.
 
[[Image:Prince a g chavchavadze.jpg|thumb|Książę Aleksander Czawczawadze w [[huzar]]skim mundurze.]]
Po rocznym wychodźstwie w [[Tambow]]ie, Czawczawadze pogodził się z nowo nastałym reżimem i wstąpił do huzarskiego regimentu. Jak na ironię walczył w rosyjskich szeregach pod dowództwem markiza [[Filip Paulucci|Paulucciego]] kiedy w [[1812]] wybuchła następna antyrosyjska rebelia w [[KakhetiKachetia|Kachetii]]. W tym samym roku ożenił się z gruzińską księżniczką Salome Orbeliani z wybitnej rodziny arystokratycznej spokrewnionej z królewską dynastią Bagrationich. Podczas wojny [[Napoleon Bonaparte|Napoleona]] z [[Wojny napoleońskie|szóstą koalicją]] ([[1813]]-[[1814|14]]) służył jako adiutant rosyjskiego dowódcy [[Barclay de Tolly|Barclaya de Tolly]] i został ranny w nogę podczas walk o [[Paryż]] [[31 marca]] [[1814]]. Jako oficer rosyjskiej ekspedycji został w Paryżu dwa lata. Odrestaurowana dynastia [[Burbonowie|Burbonów]] wynagrodziła jego służbę [[Legia Honorowa|Legią Honorową]].
 
Czawczawadze był otwarty na nowe idee, szczególnie na wczesny francuski romantyzm. Pozostał pod wrażeniem [[Alphonse de Lamartine|Lamartine'a]], [[Victor Hugo|Hugo]], ale także [[Jean Baptiste Racine|Racine'a]] i [[Pierre Corneille|Corneille'a]], którzy weszli dzięki niemu do gruzińskiej literatury.
 
==Kariera wojskowa i polityczna==
W [[1817]] książę Czawczawadze został pułkownikiem rosyjskiej armii. W roku [[1826]] awansowany na [[generał major|generała majora]]. Jego kariera wojskowa rozwinęła się podczas wojny prowadzonej przez Rosję przeciwko [[Persja|Persji]] i [[Imperium osmańskie|imperium osmańskiemu]] pod koniec [[Lata 20. XIX wieku|lat 20. XIX wieku]]. Odegrał ważną rolę w wyzwoleniu [[Armenia|ormiańskiego]] miasta [[Erewań]] spod władzy [[Persja|Persów]] w roku [[1827]]. W roku [[1829]] otrzymał rozkaz przenoszący go w charakterze administratora wojskowej rady mieszczącej się w prowincji KakhetiKachetia, jego stronach rodzinnych.
Po powrocie do Gruzji Czawczawadze zdobył niebywałą popularność w szeregach szlachty oraz ludności. Był szanowany zarówno przez oficerów rosyjskich, jak i gruzińskich. Równocześnie był najbardziej dystyngowanym, najwyżej wyedukowanym i najbogatszym szlachcicem dziewiętnastowiecznej Gruzji. Posługiwał się płynnie kilkunastoma językami używanymi w [[Europa|Europie]] i [[Azja|Azji]] i był w przyjaznych stosunkach z członkami arystokracji rosyjskiej i gruzińskiej, którzy odwiedzali jego salon w Tyflisie. Z jego szesnastoletnią wówczas córką, Niną, ożenił się sławny rosyjski dyplomata i dramaturg [[Aleksander Gribojedow]], uprzednio udzielając jej podczas swojego pobytu w Tyflisie lekcji muzyki. Kolejna z jego córek, Katarzyna, poślubiła Dawida Dadiani, księcia Megrelii, wywołując u Nikoloza Barataszwili nieodwzajemnioną miłość, która sprawiła, że stał się on największym poetą gruzińskiego romantyzmu.
Linia 19:
W utrzymanym we włoskim stylu domu w mieście Tsinandali często przebywali goście z zagranicy – w otoczeniu muzyki, rozmowy i przede wszystkim wyrobów należącej do domu winnicy (o nazwie ''[[marani]]''). Znając europejskie zwyczaje, Czawczawadze wybudował najstarszą i największą w Gruzji winnicę, gdzie łączył europejskie oraz obowiązujące od wieków w Gruzji tradycje wyrobu win. Szeroko uznane białe wytrawne wino "Tsinandali" nadal jest tam produkowane.
 
Mimo lojalności w stosunku do cara Rosji, Czawczawadze czuł nostalgię za utraconą przez Gruzję niepodległością, monarchią i autokefalicznym [[Gruziński kościółKościół prawosławnyPrawosławny|kościołem]]. Popchnęło go to jeszcze raz do buntu, w wyniku którego w roku [[1832]] dołączył do organizacji konspiracyjnej mającej zorganizować wielkie powstanie przeciwko rosyjskiej hegemonii. Nieudany przewrót przyniósł straty w świecie gruzińskiej literatury: większość wierszy napisanych przez Czawczawadzego w latach 1820-1832, inspirowanych patosem romantyzmu i egalitaryzmem, spalił sam autor, bojąc się, że twórczość ta może stać się dowodem przeciwko niemu. Został skazany na pięcioletnie wygnanie do [[Tambow]]a, lecz car potrzebujący jego talentów w toczonej właśnie wojnie kaukaskiej ułaskawił go. Czawczawadze chętnie dołączył do wyprawy przeciwko zbuntowanym północnokaukaskim góralom. Podobnie jak wielu z pozostałych gruzińskich szlachciców, była to dla niego szansa odegrania się za organizowane przez ludność północnego Kaukazu plądrowanie terenów Gruzji.
 
W roku [[1841]] uzyskał awans na [[pułkownik broni|pułkownika broni]], kontynuując swoją służbę w rejonie [[Kaukaz]]u, krótko (w latach [[1842]]-[[1843]]) sprawując urząd nadzorcy administracji cywilnej. W roku 1843 uczestniczył w swojej ostatniej wojnie, prowadząc wyprawę mającą ujarzmić zbuntowane plemiona [[Dagestan]]u. Po tej akcji został mianowany członkiem Rady Administracyjnej [[Kaukaz Południowy|Kaukazu Południowego]].