Księstwo udzielne: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja nieprzejrzana][wersja nieprzejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
nowy
 
Birczanin (dyskusja | edycje)
m lit.
Linia 1:
'''Księstwo udzielne''' - w [[średniowiecze|średniowieczu]] (ale także w epoce [[nowożytność|nowożytnej]]) [[księstwo]] dzielnicowe uniezależnione faktycznie od władzy zwierzchniej. Księstwa udzielne powstały w warunkach [[monarchia patrymonialna|monarchii patrymonialnej]] na skutek [[Rozdrobnienie feudalne|rozdrobnienia feudalnego]], które w Europie Środkowo-Wschodniej miało zwykle charakter [[rozbicie dzielnicowe|rozbicia dzielnicowego]].
 
W polskiej literaturze historycznej termin "udzielny" częściej występuje w znaczeniu 'nie podlegający nikomu ani niczemu; niezależny od nikogo; niezawisły, suwerenny; rządzony samowładnie'<ref>Słownik języka polskiego, pod red. Mieczysław Szymczak|M. Szymczaka,Warszawa 1981, t. 3, s. 583</ref>, niekiedy jednak zgodnie z pierwotnym znaczeniem oznacza księstwo dzielnicowe - czyli [[dzielnica|dzielnicę]] wydzieloną przez władcę zwierzchniego innym czonkomczłonkom dynastii panującej, np. synom, młodszym braciom. To drugie znaczenie pojęcia jest częściej używane w literaturze rosyjskiej ([http://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%A3%D0%B4%D0%B5%D0%BB%D1%8C%D0%BD%D0%BE%D0%B5_%D0%BA%D0%BD%D1%8F%D0%B6%D0%B5%D1%81%D1%82%D0%B2%D0%BE ''yдельное княжество'']) i stamtąd bywa niekiedy przenoszone do literatury polskiej, bez wnikania w rzeczywisty zakres władzy panującego. Pewnemu pomieszaniu pojęć sprzyjają również takie sytuacje, kiedy księstwo udzielne powstałe jako nadział podlegający władzy zwierzniejzwierzchniej stawało się faktycznie i formalnie niezależne.
 
Sytuacja analogiczna do przypadku księstw udzielnych dotyczy także innych organizmów państwowych, których władcy nosili tytuły [[hrabia|hrabiego]], [[Graf (tytuł szlachecki)|margrabiego, grafa]] itp.