Sejm (Królestwo Polskie): Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja nieprzejrzana] | [wersja nieprzejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
Mathiasrex (dyskusja | edycje) mNie podano opisu zmian |
Rozszerzenie tekstu |
||
Linia 1:
'''Sejm Królestwa Polskiego''', najwyższy organ władzy ustawodawczej w [[Królestwo Kongresowe|Królestwie Polskim]] w latach [[1815]]–[[1831]]. Składał się z [[Władcy Rosji|króla]], Senatu i Izby Poselskiej.
== Geneza: ==
Po klęsce Napoleona w Rosji w 1812 r. Księstwo Warszawskie w ciągu kilku następnych miesięcy znalazło się pod okupacją rosyjską. Zarząd nad Księstwem car Aleksander I powierzył pięcioosobowej Rady Najwyższej Tymczasowej. Na czele mianowano senatora Sergiusza Łanskoja, a skład uzupełnili Mikołaj Nowosilcow, Krzysztof Colomb, Tomasz Wawrzecki i ks. Ksawery Drucki-Lubecki. Podczas istnienia Rady na forum międzynarodowym (Kongres Wiedeński) toczyły się targi o podział Księstwa między zwycięzców. Aleksander I stanął na stanowisku zachowania całości tego terytorium dla Rosji, w opozycji stali przedstawiciele Wielkiej Brytanii, Francji i Austrii, które nawet zawarły formalne porozumienie 3 stycznia 1815 r. w tej sprawie. Stanowisko Prus ograniczało się do wyszarpania jak największej jego części. Dopiero po ucieczce Napoleona z Elby i wznowieniu wojny w Europie doszło do pogodzenia się niedawnych aliantów. 3 czerwca zawarto porozumienie o podziale Księstwa. Prusacy zagarnęli teren zwany Wielkim Księstwem Poznańskim, Austriacy Podgórze Krakowskie, z Krakowa i okolic utworzono Rzeczpospolitą Krakowską a z reszty utworzono Królestwo Polskie zwane też Kongresowym.
Utworzenie tego tworu uroczyście ogłoszono 20 czerwca 1815 r. w Warszawie a potwierdzono następnie w traktacie końcowym Kongresu Wiedeńskiego. Wtedy już trwały zaawansowane prace nad konstytucją. Ostatecznie po odręcznych poprawkach cesarza przeszedł nieco zmniejszony projekt, opracowany przez Aleksandra Linowksiego i hr. Ludwika Platera pod kierownictwem ks. Adama J. Czartoryskiego. Cesarz wymieniony projekt podpisał 27 listopada 1815 r., tekst natomiast ogłoszono już po wyjeździe Aleksandra z Warszawy 24 grudnia.
== Umocowania prawne i kompetencje: ==
Wspomniana konstytucja w artykule 31 mówiła: „Naród polski mieć będzie wiecznemi czasy reprezentację narodową w sejmie, złożonym z króla i z dwóch izb, z których pierwsza składać się będzie z senatu, druga z posłów i deputowanych od gmin.”.
Kompetencje i zasady działania Sejmu określał cały Tytuł IV obejmujący 18 artykułów. Miał się zbierać raz na dwa lata w Warszawie w czasie wyznaczonym przez monarchę na okres 30 dni. Obradować miał tylko nad projektami przedstawionymi przez króla lub Radę Stanu i nie mogli ich zmieniać, aczkolwiek w przeciwieństwie do czasów Księstwa Warszawskiego dopuszczono wolną dyskusję posłów nad projektami oraz petycje do tronu. Tylko król mógł go odraczać, przedłużać oraz rozwiązywać, on również zwoływał sejm nadzwyczajny i mianował marszałka i sekretarza. Posłom teoretycznie przysługiwał immunitet, aczkolwiek w praktyce było z tym różnie. Organami sejmu były trzy komisje - gdzie opiniowano nadesłane projekty – do spraw skarbowych, do spraw cywilnych i kryminalnych, oraz komisja do spraw organicznych i administracyjnych. Każda składała się z pięciu posłów i trzech senatorów. Dodatkowym atrybutem króla w Sejmie było prawa veta ostatecznego – tylko ustawy z jego podpisem stawały się prawem.
Do kompetencji sejmu należały:
*1. sprawy podatkowe łącznie z uchwalaniem budżetu (aczkolwiek istniał kruczek mówiący, że jeśli nie dojdzie do uchwalenia budżetu funkcjonuje ostatni ułożony – a ten zgodnie z kolejnym artykułem układał „rząd”).
*2. sprawy poboru rekruta do armii
*3. uchwalanie ustaw z zakresu praw cywilnych, kryminalnych i administracyjnych;
*4. ponadto sejm miał prawo debatowania nad wszelkimi projektami jakie przesłał król lub Rada Stanu.
*5. dodatkowe uprawnienia to: uchwalanie petycji, wysłuchiwanie Raportu Rady Stanu o stanie kraju łącznie z przesyłaniem uwag nad jego treścią – co było doskonałym polem do działania opozycji i krytykowania władz.
Uzupełnieniem Ustawy Konstytucyjnej było Statut Organiczny o reprezentacji narodowej z 19 listopada 1816 r.
== Senat ==
Linia 9 ⟶ 26:
Składała się ze 128 posłów, w tym 77 wybieranych na [[sejmik]]ach i 51 deputowanych [[gmina|gminnych]].
==
Sejm miał się zbierać co 2 lata. W rzeczywistości jego sesje odbyły się tylko 4 razy w [[1818]], [[1820]], [[1825]] i [[1830]]. Obrady miały trwać do 30 dni. Od [[1825]] wbrew przepisom [[Konstytucja Królestwa Polskiego|Konstytucji Królestwa Polskiego]] jego obrady utajniono.
{{Przypisy}}
| |||