Spider (krater)

krater uderzeniowy w Australii

Spiderkrater uderzeniowy w stanie Australia Zachodnia, w odludnej części regionu Kimberley. Nazwa krateru pochodzi od kształtu niezwykłej formacji skalnej w jego centrum, która powstała w wyniku erozji piaskowcowej kopuły stanowiącej wzniesienie centralne krateru[1].

Spider
Ilustracja
Zdjęcie satelitarne
Ciało niebieskie

Ziemia

Średnica krateru

13 km

Wiek

900-570 Ma

Położenie na mapie Australii Zachodniej
Mapa konturowa Australii Zachodniej, u góry po prawej znajduje się punkt z opisem „Spider”
Położenie na mapie Australii
Mapa konturowa Australii, u góry nieco na lewo znajduje się punkt z opisem „Spider”
Ziemia16°44′S 126°05′E/-16,733333 126,083333

Historia badań edytuj

 
Zdjęcie lotnicze centralnej części struktury

Po raz pierwszy formację skalną o kształcie pająka rozpoznał na zdjęciach lotniczych J.E. Harms, w latach 50. XX wieku. W 1977 roku została ona poddana bezpośrednim badaniom geologicznym. Stwierdzono występowanie stożków zderzeniowych, będących charakterystyczną cechą struktur o genezie impaktowej, jednak Harms nie zdecydował się na jednoznaczne stwierdzenie, że jest to krater meteorytowy, uznając za niewykluczoną hipotezę o pochodzeniu wulkanicznym. W latach 80. XX wieku Eugene Shoemaker i Carolyn Shoemaker badali tę strukturę, wykonując szczegółowe mapy terenu. Dalsze informacje przyniosły zdjęcia satelitarne[1].

Krater edytuj

Krater Spider ma współcześnie wymiary 13 × 11 km; mogły one ulec zmniejszeniu w stosunku do pierwotnych na skutek erozji. Deformacje skał związane z impaktem rozciągają się na obszarze o wymiarach 15 × 11,5 km. Krater ten powstał w proterozoiku, w skałach osadowych (piaskowcach), co najmniej 570 milionów lat temu[2]. Powstał on w synklinie Mt Barnett, którą utworzyły ruchy górotwórcze Yampi, mające miejsce 900 milionów lat temu, co pozwala nałożyć także górne ograniczenie na jego wiek[1].

Charakterystyczne wzniesienie centralne powstało wskutek zerodowania nasuniętych łusek skalnych, w wyniku czego utworzył się system „pajęczych nóg”[1].

Przypisy edytuj

  1. a b c d Abels, A.. Spider impact structure, Kimberley Plateau, Western Australia: interpretations of formation mechanism and age based on integrated map-scale data. „Australian Journal of Earth Sciences”. 52 (4-5), s. 653-664, 2005. DOI: 10.1080/08120090500170310. 
  2. Spider. Earth Impact Database. [dostęp 2014-02-25]. (ang.).