Sport w Toruniu

Sport w Toruniu – obiekty sportowe i rekreacyjne oraz kluby sportowe istniejące w Toruniu.

Motoarena Toruń im. Mariana Rosego w Toruniu

Olimpijczycy

Reprezentanci toruńskich klubów

Rok	Klub	Sportowiec	Dyscyplina	Olimpiada	Medal
1948	KS Pomorzanin	Melania Sinoracka	lekka atletyka	Londyn
1952	KS Pomorzanin	Tadeusz Tulidziński	hokej na trawie	Helsinki
1960	AZS	Ryszard Olszewski	koszykówka	Rzym
1964	KS Pomorzanin	Józef Stefaniak Józef Wiśniewski Andrzej Żurawski	hokej na lodzie	Innsbruck
1972	KS Pomorzanin	Ludwik Czachowski	hokej na lodzie	Sapporo
1988	Agromel	Andrzej Mierzejewski	kolarstwo szosowe	Seul
1992	AZS	Piotr Bujnarowski	wioślarstwo	Barcelona
1996	AZS	Piotr Bujnarowski	wioślarstwo	Atlanta
2000	KS Pomorzanin	Tomasz Szmidt	hokej na trawie	Sydney
2000	AZS	Sławomir Kruszkowski	wioślarstwo	Sydney
2004	AZS	Sławomir Kruszkowski Michał Stawowski Daniel Trojanowski	wioślarstwo	Ateny
2008	AZS	Łukasz Pawłowski	wioślarstwo	Pekin
2008	AZS	Sławomir Kruszkowski Michał Stawowski	wioślarstwo	Pekin
2012	AZS	Michał Słoma	wioślarstwo	Londyn
2016	AZS	Mirosław Ziętarski Robert Fuchs	wioślarstwo	Rio de Janeiro
2016	Pacific	Michał Gołaś Michał Kwiatkowski Edyta Jasińska Natalia Rutkowska	kolarstwo	Rio de Janeiro
2018	MKS Axel	Natalia Kaliszek Maksym Spodyriew	łyżwiarstwo figurowe	Pjongczang
2021	AZS	Katarzyna Zillmann	wioślarstwo	Tokio
2021	UKŻ Wiking Toruń	Jolanta Ogar-Hill	żeglarstwo	Tokio

urodzeni w Toruniu, ale występując reprezentowali kluby spoza miasta

Rok	Klub	Sportowiec	Dyscyplina	Olimpiada	Medal
1976	KS Pomorzanin Marymont Warszawa	Teresa Weyna Piotr Bojańczyk	łyżwiarstwo figurowe	Innsbruck
2016	Budowlani Toruń AZS Poznań	Hanna Łyczbińska	szermierka	Rio de Janeiro

Kalendarium

W Królestwie Prus / Cesarstwie Niemieckim (1815-1920)

Nieistniejący stadion przy ul. Sportowej

• 1894 – utworzono jedną z pierwszych organizacji sportowych w Toruniu: regionalny oddział Polskiego Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół”
• po 1900 – przy obecnej ul. Moniuszki wybudowano Plac Turniejowy
• 22 maja 1909 – założono pierwszy w Toruniu klub piłkarski: Sport Verein Thorn
• 1909 – przy seminarium ewangelickim powstał piłkarski klub Seminar SC Eintracht Thorn
• 1909 – przy seminarium katolickim powstał piłkarski klub Seminar FC 1909 Thorn
• 25 września 1910 – powstał wielosekcyjny klub SC Vistula Thorn
• 1910 – powstał klub piłkarski 61 Pułku Piechoty SpVgg von Marwitz Thorn
• 1912 – powstał klub piłkarski FV Hohenzollern Thorn
• po 1914 – zbudowano Stadion Miejski przy ul. Sportowej w Toruniu

Okres międzywojenny (1920-1939)

• 16 sierpnia 1921 – powstało Wojskowe Koło Sportowe, które w 1922 roku przekształcono w Wojskowy Klub Sportowy Toruń a następnie w WKS Gryf Toruń
• 10 sierpnia 1922 – założono wielosekcyjny klub TKS Toruń
• między sierpniem a wrześniem 1923 – na Stadionie Miejskim przy ul. Sportowej zbudowano drewnianą trybunę
• 17 sierpnia 1924 – otwarto stadion wojskowy DOK VIII przy ul. Broniewskiego
• 3 kwietnia 1927 – w Toruniu padła pierwsza bramka w historii polskiej ligi piłkarskiej – w pierwszej kolejce najwcześniej (godz. 15) rozpoczęły się mecze TKS Toruń : Polonia Warszawa i Klub Turystów Łódź : ŁKS Łódź, ale to w Toruniu już w 6 minucie Paweł Gumowski zdobył gola dla TKS
• 15 lipca 1928 – pływaczka TKS Toruń Gertruda Skowrońska jako pierwsza Polka przepłynęła Zatokę Gdańską (na trasie Gdynia-Hel)
• 1929 – przebudowano plac Turniejowy przy ul. Moniuszki na korty tenisowe
• 23-24 września 1933 – w Toruniu odbyły się Mistrzostwa Polski w koszykówce mężczyzn (bez udziału toruńskich drużyn)
• 1934 – rozbudowano baseny garnizonowe przy ul. Kujawskiej o plażę, brodzik oraz mały ogródek jordanowski
• 1935 – założono Aeroklub Pomorski
• 1935 – założono KS Pomorzanin Toruń
• 1937 – wybudowano wieżę spadochronową
• 23 lipca 1937 – na zawodach lekkoatletycznych w Toruniu Stanisława Walasiewicz w biegu na 50m. osiąga wynik 6,4 s. Jest to wyrównanie ówczesnego rekordu Polski i świata (obu należących do niej).

II wojna światowa (1939-1945)

• po 1939 – rozbudowano baseny garnizonowe przy ul. Kujawskiej
• 7 maja 1940 – założono klub piłkarski SV Thorn
• 1941 – powstał klub piłkarski Post-SG Thorn

Polska Rzeczpospolita Ludowa (1945-1989)

W 1946 roku powołano do życia Akademicki Związek Sportowy UMK

• styczeń 1946 – powołano do życia Akademicki Związek Sportowy UMK
• 1950 – na torze przy ulicy Broniewskiego odbyły się pierwsze po wojnie zawody motocyklowe
• 1953 – podjęto decyzję o budowie w Toruniu sztucznego lodowiska
• 1956 – otwarto korty tenisowe Klubu Sportowego „Start – Wisła”
• 20 października 1957 – otwarto przebudowany stadion przy ulicy Broniewskiego, któremu nadano imię Zbigniewa Raniszewskiego
• 1960 – otwarto lodowisko Tor-Tor im. Józefa Stogowskiego
• 1961 – otwarto Stadion Miejski im. Grzegorza Duneckiego
• 21 lutego 1962 – założono Klub Sportowy „Apator”
• 1970 – Stadion Miejski przy ul. Sportowej w Toruniu został rozebrany
• 1970 – zlikwidowano klub Gryf Toruń, który został wchłonięty przez ZKS Elanę Toruń
• 1973 – otwarto letnie kąpielisko „Wodnik”
• 1975 – halę Toruńskiej Fabryki Budowy Urządzeń Przemysłu Nieorganicznego przebudowano na halę „Olimpijczyk”
• 6 lipca 1980 – w Toruniu odbył się finał Mistrzostw Polski juniorów w piłce nożnej, wygrany przez Polonia Bydgoszcz
• 1985 – otwarto Halę sportowo-widowiskową SP 28
• 1986 – zadaszono lodowisko Tor-Tor im. Józefa Stogowskiego
• 1987 – otwarto basen Zakładów Włókien Sztucznych „Elana”

Po 1989 roku

Nieistniejący stadion przy ulicy Broniewskiego

• 1994 – stadion żużlowy otrzymał imię Mariana Rosego
• 5 listopada 1996 – Rada Miasta Torunia podjęta decyzję o utworzeniu na bazie Zespołu Szkół Mechanicznych i klubów sportowych AZS UMK Toruń i Pacific Toruń Szkoły Mistrzostwa Sportowego
• 2004 – zmodernizowano Stadion Miejski im. Grzegorza Duneckiego
• lipiec 2007 – w Toruniu odbył się finał Mistrzostw Polski juniorów w piłce nożnej, wygrany przez Amica Wronki
• 25 października 2008 – ostatnie zawody na stadionie żużlowym przy ul. Broniewskiego (finał Pomorskiej Ligi Młodzieżowej)
• 3 maja 2009 – otwarto nowy stadion żużlowy Motoarena im. Mariana Rosego
• 27 września 2013 – otwarto Uniwersyteckie Centrum Sportowe UMK
• 10 sierpnia 2014 – otwarto halę widowiskowo-sportową przy ul. Bema
• 16 grudnia 2016 – otwarto nową Przystań Toruń
• 29 czerwca 2017 – otwarto Muzeum Sportu Żużlowego
• 27 kwietnia 2018 – Toruń został ogłoszony organizatorem Halowych Mistrzostw Europy w Lekkiej Atletyce w 2021
• 8 października 2018 – Toruń otrzymał tytuł Europejskie Miasto Sportu 2019
• luty 2019 – rozpoczęto rozbudowę Uniwersyteckiego Centrum Sportowe UMK
• maj 2021 – utworzono Klub Anioły UMK Toruń i Akademię Wilfreda Leona
• 23 grudnia 2021 – zakończenie działalności i upadłość klubu Elana Toruń

Kluby sportowe

Występujące w rozgrywkach ligowych

Piłkarze Elany Toruń

Laskarze Pomorzanina Toruń (w czerwonych strojach)

Zawodniczki Budowlanych Toruń w trakcie sezonu 2014/2015

Stan na sezon 2021/2022

Nazwa	Dyscyplina	Poziom/Liga
Drwęca Kaszczorek	speedrower	1 (Superliga)
Energa KTS Toruń	tenis stołowy mężczyzn	1 (Superliga)
FC Toruń	futsal mężczyzn	1 (Ekstraklasa)
Katarzynki Toruń	koszykówka kobiet	1 (EBLK)
KS Toruń SA	żużel	1 (Ekstraliga)
KS Toruń HSA	hokej na lodzie mężczyzn	1 (PHL)
KS Pomorzanin Toruń	hokej na trawie mężczyzn	1 (Superliga)
TSŻ Toruń	speedrower	1 (Superliga)
Twarde Pierniki Toruń	koszykówka mężczyzn	1 (EBL)
TAF Toruń	futsal mężczyzn	2 (I liga)
TLU Toruń	unihokej mężczyzn	2 (I liga)
Angels Toruń	futbol amerykański mężczyzn	3 (PFL 9)
Anioły Toruń	siatkówka mężczyzn	3 (II liga)
AZS UMK Toruń	futsal mężczyzn	3 (II liga)
AZS UMK Toruń	koszykówka mężczyzn	3 (II liga)
AZS UMK Toruń	siatkówka kobiet	3 (II liga)
AZS UMK Toruń	siatkówka mężczyzn	3 (II liga)
KS Pomorzanin Toruń	piłka nożna kobiet	5 (IV liga)
KS Pomorzanin Toruń	piłka nożna mężczyzn	5 (IV liga)

Inne

Hala widowiskowo-sportowa

Lodowisko TOR-TOR im. Józefa Stogowskiego

Nazwa	Dyscyplina
MKS Axel Toruń	jazda figurowa na lodzie
AZS UMK Toruń	wioślarstwo
MKL Toruń	lekkoatletyka
Pacific Toruń	kolarstwo
KS Pomorzanin Toruń	boks
SSSM Stal Toruń	miniżużel

Obiekty sportowe

Do największych obiektów sportowych na terenie Torunia należy oddana do użytku w 2014 roku hala sportowo-widowiskowa przy ulicy Bema. Wielofunkcyjny obiekt o charakterze sportowo-widowiskowym wyposażony jest w stałą sześciotorową bieżnię lekkoatletyczną o długości 200 metrów, a także w bieżnię treningową. Przy ul. Szosa Bydgoska 78 wybudowano Motoarena im. Mariana Rosego. Jest najnowocześniejszym stadionem żużlowym na świecie. Obiekt otwarty został w maju 2009 roku. W Toruniu znajduje się również kryte lodowisko Tor-Tor im. Józefa Stogowskiego.

Imprezy sportowe

W Toruniu organizowane były i są liczne międzynarodowe i ogólnopolskie zawody sportowe. Do największych i najważniejszych należały i należą:

Cykliczne

Peloton Tour de Pologne 2006 roku na ulicach Torunia

Kibice Unibaksu Toruń podczas finałowego spotkania DMP 2009 roku przeciw Falubazowi Zielona Góra

Toruń – mecz reprezentacji Polski w koszykówce mężczyzn

• Międzynarodowy Turniej Tenisowy Kobiet Bella Cup (od 1995 roku) – turniej tenisowy kobiet rangi ITF 60000 $
• Maraton Toruński (od 1983)
• Halowy Europejski Mityng Lekkoatletyczny Copernicus Cup (od 2015 roku)
• Grand Prix IMŚ na żużlu (od 2010)
• Grand Prix Polski na żużlu (od 2010)
• Toruń Curling Cup (w latach 2008-2016 jako Mentor Curling Cup, od 2016 pod obecną nazwą) - najstarszy istniejący turniej curlingowy w Polsce
• Mistrzostwa Torunia w Speedwayu na Lodzie (2004-2018, obecnie zawieszone) – turniej charytatywny na rzecz hospicjów „Światło” i Nadzieja
• Świąteczna Bitwa Gwiazd (od 2010 roku) – charytatywny turniej curlingowy z udziałem polityków, dziennikarzy i sportowców
• Olimpiada Sportowa Osób Niepełnosprawnych (od 2012 roku) – najmłodsze wydarzenie sportowe na Stadionie Miejskim w Toruniu, gdzie biorą udział niepełnosprawne osoby.

Okazjonalne

• Puchar Polski we Wspinaczce Seniorów, Młodzieżowców, Juniorów i Juniorów Młodszych w prowadzeniu i na czas (2019)
• XIII Memoriał Huberta Jerzego Wagnera w Piłce Siatkowej Mężczyzn (2015)
• Mentor Nestle Nesquik Toruń Cup 2015 - międzynarodowe zawody w łyżwiarstwie figurowym
• X Halowe mistrzostwa Europy weteranów w lekkoatletyce (2015)
• 59. Halowe Mistrzostwa Polski Seniorów w Lekkoatletyce (2015)
• Wojak Boxing Night (2015)
• Toruń Basket Cup (2014) – międzynarodowy turniej w koszykówce mężczyzn
• Mistrzostwa Europy w Speedrowerze (2014)
• XIX Samolotowe Rajdowe Mistrzostwa Świata (2014)
• XII Ogólnopolski Turniej Deblowy Kobiet BABA CUP (2014)
• 89. Mistrzostwa Polski Seniorów w Lekkoatletyce (2013)
• Mistrzostwa Świata w Hokeju na Lodzie I Dywizji (2009)
• Euro Ice Hockey Challenge (2007, 2015)
• 4. Mistrzostwa Polski w Curlingu /eliminacje i półfinały/ (2007)
• 23. Młodzieżowe Mistrzostwa Polski w Lekkoatletyce (2006)
• Puchar Polski w hokeju na lodzie (2006)
• Halowe Mistrzostwa Polski Juniorów i Juniorów Młodszych w lekkiej atletyce
• Halowe Młodzieżowe Mistrzostwa Europy Mężczyzn w Hokeju na Trawie
• Mistrzostwa Polski Amatorów w skokach przez przeszkody
• Speedway Best Pairs Cup
• Speedway European Championships

Bibliografia

• Piotr Chomicki: Rozgrywki piłkarskie na Pomorzu do roku 1914. Mielec: 2020.
• Piotr Chomicki, Leszek Śledziona, Edwin Kowszewicz: Piłka nożna na polskim Pomorzu 1920-1939. Mielec: 2016. ISBN 978-83-65043-05-4.
• Henryk Trybuszewski: Początki niemieckiej i polskiej piłki nożnej na Pomorzu i Kujawach 1894-1923. Nakło n. Notecią: 2013.