Sprawa dla reportera
Sprawa dla reportera – autorski program interwencyjny Elżbiety Jaworowicz, emitowany premierowo na antenie TVP1 z przerwami od 29 stycznia 1983 roku oraz w serwisie TVP VOD. Jego celem jest interwencja w trudnych, konfliktowych sprawach społecznych i potencjalne znalezienie rozwiązania trudnych sytuacji życiowych omawianych w programie.
 Elżbieta Jaworowicz w studiu Sprawy dla reportera (2003) | |
| Rodzaj programu |
publicystyczny |
|---|---|
| Kraj produkcji | |
| Język | |
| Prowadzący | |
| Data premiery |
29 stycznia 1983 |
| Lata emisji |
od 1983 |
| Pora emisji |
czwartek 21.30 (do 3 września 2020) |
| Liczba odcinków |
876 |
| Czas trwania odcinka |
ok. 45 min |
| Format nadawania | |
| Produkcja | |
| Produkcja | |
| Stacja telewizyjna | |
Program składa się z dwóch części: reporterskiej, zrealizowanej na miejscu omawianego wydarzenia oraz studyjnej, która przedstawia dyskusję zaproszonego grona znanych ekspertów z bohaterami reportażu. W panelu eksperckim występowały postacie takie, jak Piotr Ikonowicz, Krzysztof Rutkowski, Zbigniew Lew-Starowicz czy Lidia Staroń.
Program miał wpływ na kulturę popularną i stał się przedmiotem odniesień artystów sztuki współczesnej, a także komików. Krytycy zarzucali mu nierzetelność oraz instrumentalne traktowanie bohaterów, w wyniku czego zostało założone stowarzyszenie Stop Nierzetelni[1].
Od początu nadawania programu wszystkie materiały w terenie przygotowywała sama Elżbieta Jaworowicz. W maju 2018 po raz pierwszy wyemitowano reportaż nagrany w terenie przez współpracującą reporterkę[2].
Do 3 września 2020 roku program był emitowany w czwartki o godz. 21:30, a od 10 września 2020 roku do 11 lutego 2021 roku w czwartki ok. godz. 22:00, a od 18 lutego 2021 jest emitowany w czwartki o 21:00[3]. Program emitowany jest premierowo także w okresie wakacyjnym.
Od połowy marca 2020 z powodu epidemii koronawirusa (COVID-19) kilka odcinków zostało nagranych z udziałem samej Elżbiety Jaworowicz, a wszystkie dotychczas obecne w studio osoby udzielały się za pośrednictwem transmisji online.
Odbiór Edytuj
Oglądalność Edytuj
Program Sprawa dla reportera jesienią 2022 roku oglądało średnio 1,25 mln widzów, co stanowiło spadek o 330 tys. oglądających w stosunku do roku poprzedniego[4].
Odniesienia w kulturze Edytuj
Marcin Maciejowski odniósł się do programu w obrazie Elżbieta Jaworowicz rozwiązuje problemy[5]. Program doczekał również się licznych parodii przez kabaret Paranienormalni[6], w serialu Świat według Kiepskich[7], a także w środowisku stand-uperów[8]. Program stał się obiektem późniejszych kpin i żartów ze strony internautów, głównie ze względu na późniejsze zmiany w formule programu w postaci koncertów piosenkarzy disco polo[9][6][8].
Funkcja społeczna Edytuj
Program poprzez swój interwencyjny charakter zyskał stałe miejsce w ramówce telewizyjnej. Małgorzata Bogunia-Borowska zwracała uwagę, że Sprawa dla reportera niejako zastępuje działanie instytucji państwowych, ponieważ bohaterowie często zwracają się z problemami prawnymi, administracyjnymi bądź w celu skargi na niesłuszną, ich zdaniem, decyzję organów państwowych[10]. Powoływała się również na niskie zaufanie do nich wśród Polaków oraz wysokie w stosunku do stacji telewizyjnych, podkreślając jednocześnie, że formuła programu może obniżać to zaufanie. Pokazywano również, że funkcja społeczna oraz popularność programów interwencyjnych doprowadziła do późniejszego powstania paradokumentów[10].
Stwierdzano jednak, że funkcja społeczna w programie ulegała wypaczeniu poprzez zapraszanie ludzi ze świata showbiznesu do panelu eksperckiego, którzy wypowiadali się niemerytorycznie[10], a także udzielali koncertów w programie[11]. Zwracano także uwagę, że wraz z rozwojem programu skupienie uwagi na udziale celebrytów powodowało nie tylko wypaczenie funkcji interwencyjnej, ale zmniejszenie uwagi wobec oryginalnych problemów bohaterów programu. Dr n. med. Jacek Koprowicz, psychiatra i uczestnik panelu eksperckiego programu z dnia 18 listopada 2021, w którym brał udział w związku z reportażem o samobójczej śmierci syna bohaterki, skrytykował później współczesną formułę programu:
Występowałem w Sprawie dla reportera, bo prosiła mnie o to dyrekcja szpitala, w którym pracuję. Ostatnio przestałem, mimo że telewizja chciała, bym pojawiał się w programie jako konsultant-psychiatra, gdy jest taka potrzeba. Mam poczucie, że sens tego programu został wypaczony, a Sprawa… już nie służy pomaganiu, ale raczej opowiadaniu historii celebrytów. Temat ludzi, którzy liczą na pomoc, gdzieś ucieka
Kontrowersje Edytuj
Rzetelność reportaży Edytuj
Niska rzetelność reportaży była zarzutem podnoszonym przez Krajową Radę Radiofonii i Telewizji[12], Radę Etyki Mediów[13], a także dziennikarzy. W odpowiedzi na kontrowersje dotyczące reportaży zostało powołane stowarzyszenie „Stop Nierzetelni”. Treści reportaży były przedmiotem procesów sądowych o naruszenie dóbr osobistych[14]. Reportaż z dnia 6 kwietnia 2017 był badany przez Radę Etyki TVP w związku z zarzutami uczestników programu, że redakcja programu nie skupiła się na problemach materialno-bytowych rodziny, która zwróciła się do programu w związku z brakiem ogrzewania, a na seksualności niepełnosprawnego syna, który wystąpił we fragmentach przebrany za kobietę[15]. Pomimo niestwierdzenia naruszenia, odcinek został usunięty z platformy TVP VOD[15].
Sprawa prezesa stowarzyszenia „Dzielny Tata” Edytuj
7 listopada 2017 roku podczas nagrań do kolejnego odcinka Sprawy dla reportera doszło do awantury. Przedmiotem sporu było nagranie na żywo przez Facebooka przez prezesa stowarzyszenia „Dzielny Tata” Michała Fabisiaka. Osoby uczestniczące w tym programie nie życzyły sobie transmisji na żywo. Elżbieta Jaworowicz przerwała nagranie. Fabisiaka wyprowadziła ochrona. Nagranie programu kontynuowano, ale bez udziału prezesa stowarzyszenia „Dzielny Tata”. Prowadząca podkreśliła, że po raz pierwszy zakłócono program[16][17][18]. Incydent został pokazany 9 listopada 2017 roku w TVP1.
Disco polo w programie Edytuj
Do studia programu, w trakcie trwania odcinka, wielokrotnie zapraszane są osoby wykonujące piosenki disco polo[19][20][21].
6 stycznia 2022 wyemitowano reportaż dotyczący przemocy seksualnej i burzliwego rozwodu małżeństwa. W trakcie trwania odcinka, przy obecnej w studiu bohaterce odcinka - lider zespołu Masters wykonujący piosenki disco polo, zaśpiewał piosenkę pt. Żono moja, co spotkało się z dużą krytyką programu w internecie[19][22][23][24][25][26].
Przypisy Edytuj
- ↑ Joanna Leszczyńska: Stowarzyszenie poszkodowanych przez Elżbietę Jaworowicz. Dziennik Łódzki, 2010-10-01. [dostęp 2021-10-30].
- ↑ Reporterzy „Sprawy dla reportera” będą jeździć w teren, ale Elżbieta Jaworowicz pozostaje prowadzącą [dostęp 2018-05-12] (pol.).
- ↑ Sprawa dla reportera - Telemagazyn.pl. www.telemagazyn.pl. [dostęp 2021-03-18]. (pol.).
- ↑ „Sprawa dla reportera” straciła 330 tys. widzów, www.wirtualnemedia.pl [dostęp 2023-04-02] (pol.).
- ↑ Muzeum Sztuki Współczesnej w Krakowie MOCAK: Elżbieta Jaworowicz rozwiązuje problemy. [dostęp 2021-10-30].
- ↑ a b Ola Kowalczyk: "Sprawa dla reportera". Trudno uwierzyć, co stało się z programem TVP. Tak źle nie było nigdy. WP Gwiazdy. [dostęp 2021-10-30].
- ↑ Świat według Kiepskich: Sprawa dla redaktora (13), www.teleman.pl [dostęp 2022-03-26] (pol.).
- ↑ a b c "Bicie piany, które może przyczyniać się do kryzysów". Czy "Sprawa dla reportera" szkodzi uczestnikom?, Onet Kultura, 17 lutego 2022 [dostęp 2022-03-26] (pol.).
- ↑ Maciej Lechociński: Elżbieta Jaworowicz wyczuła alkohol od bohaterki "Sprawy dla reportera". To, co się stało później, zaskakuje. Plejada.pl, 2021-10-01. [dostęp 2021-10-30].
- ↑ a b c Małgorzata Bogunia-Borowska: Fenomen telewizji. Interpretacje socjologiczne i kulturowe. Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2012-09-06, s. 183-219. ISBN 978-83-233-3337-1.
- ↑ Bartosz Godziński: Zenek Martyniuk w "Sprawie dla reportera". Jaworowicz klaskała i bujała się w rytm muzyki [FILM]. naTemat, 2020-11-27. [dostęp 2021-10-30].
- ↑ "Sprawa dla reportera" -- emocjonalna, nierzetelna. Rp.pl, 1994-08-26. [dostęp 2021-10-30].
- ↑ Stop Nierzetelni. Poszkodowani przez Jaworowicz zakładają stowarzyszenie. Gazeta Wyborcza, 2020-09-06. [dostęp 2021-10-30].
- ↑ Bohater "Sprawy dla reportera" wysyła komornika do Elżbiety Jaworowicz. Dziennik Gazeta Prawna, 2013-02-26. [dostęp 2021-10-30].
- ↑ a b Reportaż „Sprawy dla reportera” o problemach rodziny niepełnosprawnego zgodny z zasadami etyki TVP, ale usunięty z internetu, www.wirtualnemedia.pl [dostęp 2022-03-26] (pol.).
- ↑ Awantura na planie Sprawy dla reportera, YouTube [dostęp 2017-11-12] (pol.).
- ↑ Jaworowicz wychodzi ze studia bo przyszedł Dzielnytata.pl. Dzielny Tata 2017-11-07. [dostęp 2017-11-12].
- ↑ Po awanturze w studiu „Sprawy dla reportera” wywołanej przez prezesa Dzielnego Taty program nagrano bez niego [dostęp 2017-11-12] (pol.).
- ↑ a b Disco polo a 'Sprawa dla reportera'. W ciągu ostatnich lat program stracił 2 mln widzów, www.wirtualnemedia.pl [dostęp 2022-01-15] (pol.).
- ↑ Disco-Polo.info, Piękni i Młodzi ponownie w programie „Sprawa dla Reportera” | HOT info, Disco-Polo.info [dostęp 2022-01-15] (pol.).
- ↑ Disco-Polo.info, Gitara z autografami Zenona Martyniuka, Jaworowicz, Szapołowskiej i Zanussiego oddana do licytacji na szczytny cel!, Disco-Polo.info [dostęp 2022-01-15] (pol.).
- ↑ Dlaczego w "Sprawie dla reportera" gra disco polo? "Ważny polityczny gest", Onet Kultura, 13 stycznia 2022 [dostęp 2022-01-15] (pol.).
- ↑ Widzowie oburzają się na disco polo w "Sprawie dla reportera", a to już tradycja. I definicja krindżu, rozrywka.blog - Cyfrowy styl życia, 11 stycznia 2022 [dostęp 2022-01-15] (pol.).
- ↑ "Sprawa dla reportera". Zapłakana kobieta była maltretowana przez męża, a Elżbieta Jaworowicz i eksperci bujają się do discopolowego hitu "Żono moja". Manager zespołu: Chcieliśmy jej przypomnieć dobre chwile z mężem - Telemagazyn.pl, www.telemagazyn.pl [dostęp 2022-01-15] (pol.).
- ↑ Sprawa dla reportera: wpadka w programie. Gwiazdor disco polo tańczył i śpiewał, a bohaterka zalewała się łzami | Radio ZET, www.radiozet.pl, 1641 [dostęp 2022-01-15] (pol.).
- ↑ Kuriozalny odcinek „Sprawy dla reportera”. „Śledzie zamiast kwiatów” i Jaworowicz podrygująca w rytm disco-polo, Wprost, 10 stycznia 2022 [dostęp 2022-01-15] (pol.).