Sprzęgło tarczowe

Sprzęgło tarczowe – sprzęgło poślizgowe posiadające jedną lub wiele tarcz (płytek ciernych), w którym przeniesienie napędu odbywa się za pomocą siły tarcia. Jest stosowane w większości pojazdów samochodowych z silnikami spalinowymi.

Tarcza sprzęgła - na obwodzie przynitowane okładziny cierne

Samochodowe sprzęgła cierne tarczowe dzielą się na:

• jednotarczowe,
• dwutarczowe,
• wielotarczowe,
• podwójne.

W sprzęgłach ciernych siła tarcia wynika z dociskania do siebie tarcz sprzęgła. Na skutek jej działania z elementu napędzającego przenoszony jest moment obrotowy na element napędzany. Poślizg, który występuje pomiędzy powierzchniami ciernymi powoduje nagrzewanie się poszczególnych elementów sprzęgła, co przekłada się na jego zużycie.

Budowa sprzęgła tarczowego

Sprzęgło tarczowe składa się z:

• Obudowy sprzęgła, która przymocowana jest śrubami do koła zamachowego silnika
• Tarczy dociskowej umieszczonej w obudowie
• Sprężyny dociskowej
• Tarczy sprzęgła
• Łożyska wyciskowego
• Dźwigni wyłączania, która za pomocą łożyska naciska na sprężynę tarczową, powodując oddalenie się tarczy dociskowej i tarczy sprzęgła od siebie.

Obudowa sprzęgła

Element ten wiąże ze sobą poszczególne części sprzęgła. Obraca się razem z zespołami napędzającymi sprzęgła.

Tarcza dociskowa

Element ten wykonuje dwa rodzaje ruchów: obrotowy (wirując z kołem zamachowym) oraz ruch posuwisty względem osi sprzęgła, który występuje podczas załączania bądź rozłączania sprzęgła.

Sprężyna dociskowa

Sprężynę dociskową mocuje się pomiędzy dwa pierścienie oporowe. Mają one na celu ułatwienie wygięcia sprężyny, które następuje podczas nacisku na pedał sprzęgła. W praktyce stosuje się dwa rozwiązania sprężycy dociskowej. Możliwym jest zastosowanie kilku sprężyn walcowych bądź jedną sprężynę centralną.

Tarcza sprzęgła

Tarcza sprzęgła składa się z:

• Okładziny ciernej
• Piasty sprzęgła
• Tłumika drgań skrętnych

Piasta sprzęgła posiada wielowypust, który umożliwia umieszczenie jej na wałku sprzęgłowym. Po obu stronach tarczy sprzęgła przymocowane są okładziny cierne, na powierzchniach których powstaje siła tarcia wynikająca z docisku tarcz. Pomiędzy tarczą nośną a piastą umieszczone są tłumiki drgań skrętnych, które tłumią drgania wywoływane gwałtownymi obciążeniami.

Łożysko wyciskowe

Łożysko wyciskowe jest elementem, który pośredniczy w sterowaniu sprzęgłem. Podczas naciskania na pedał sprzęgła, łożysko przemieszcza się w kierunku dźwigienek wyłączających. W wyniku nacisku łożyska wyciskowego na końce dźwigienek dochodzi do odsunięcia od siebie tarcz dociskowej i sprzęgłowej.

Dźwigienki wyłączające

Elementy te przekazują ruch z łożyska wciskowego (wynikający z siły pochodzącej z mechanizmu sterującego) na tarczę dociskową, powodując jej przesuniecie.

Bibliografia

• Gabrylewicz M., Budowa podwozi i nadwozi pojazdów, Część 1, wyd. WKiŁ
• Orzełowski S. Budowa podwozi i nadwozi pojazdów
• Branowski B. Podstawy konstrukcji napędów maszyn