St. James’s Park
St. James’s Park (tłum. „park św. Jakuba”) – najstarszy z królewskich parków w Londynie, położony w dzielnicy City of Westminster, pomiędzy Pałacem Buckingham, Pałacem Westminsterskim i St. James’s Palace.
![]() | |
Państwo | |
---|---|
Miejscowość | |
Dzielnica | |
Powierzchnia |
32 ha |
Położenie na mapie City of Westminster ![]() | |
Położenie na mapie Wielkiej Brytanii ![]() | |
Położenie na mapie Anglii ![]() | |
Położenie na mapie Wielkiego Londynu ![]() | |
![]() | |
Strona internetowa |
St. James’s Park jest wpisany na listę angielskiego dziedzictwa narodowego (ang. National Heritage List for England) pod numerem 1000483.
PołożenieEdytuj
St James’s Park znajduje się w centrum Londynu, w dzielnicy City of Westminster[1]ODN: brak numeru strony. Zajmuje ok. 32 ha (0,32 km²) a jego granice wyznaczają ulice The Mall na północy i Birdcage Walk na południu, tyły budynków rządowych związanych z Whitehall na północnym wschodzie (granica Horse Guards Parade) a bramy Pałac Buckingham na zachodzie[1]ODN: brak numeru strony.
Przy parku położone są trzy pałace: Pałac Buckingham (ok. 200 m na zachód[1]ODN: brak numeru strony), Pałac Westminsterski (400 m na południowy wschód[1]ODN: brak numeru strony) i St. James’s Palace[2]ODN: brak numeru strony.
Główną bramą do parku jest Marlborough Gate po południowo-wschodniej stronie The Mall. Inne wejścia to Queen Anne’s Gate, Buckingham Gate i Storey’s Gate[1]ODN: brak numeru strony.
HistoriaEdytuj
St James’s Park jest najstarszym parkiem królewskim w Londynie, powstałym w miejscu podmokłej łąki[3]ODN: brak numeru strony. W 1532 roku król Henryk VIII (1491–1547) nabył teren, by założyć tu park jeleni[3]ODN: brak numeru strony[a]. Wcześniej znajdował się tu XIII-wieczny szpital św. Jakuba dla trędowatych, od którego pochodzi nazwa parku[3]ODN: brak numeru strony. Henryk VIII przebudował szpital na domek myśliwski[1]ODN: brak numeru strony, późniejszy St. James’s Palace[4]ODN: brak numeru strony. Za panowania królowej Elżbiety I (1533–1603) w parku powstała aleja na linii wschód-zachód (The Mall)[1]ODN: brak numeru strony i organizowano tu różne festyny[3]ODN: brak numeru strony.
Król Jakub I (1566–1625) poprawił drenaż i gospodarkę wodną parku[3]ODN: brak numeru strony. Jakub I trzymał w parku egzotyczne zwierzęta, m.in. wielbłądy, krokodyle i słonia[4]ODN: brak numeru strony. Za jego panowania założono także ogród kwiatowy[4]ODN: brak numeru strony oraz sad morwowy w części zachodniej[1]ODN: brak numeru strony.
Za panowania Karola II park został przeprojektowany – projekt stworzył najprawdopodobniej francuski architekt krajobrazu André Mollet[4]ODN: brak numeru strony. W centralnym punkcie powstał prosty kanał o długości 2560 stóp i szerokości 125 stóp, otoczony z każdej strony alejami nasadzonych drzew[4]ODN: brak numeru strony. Na wschodnim krańcu kanału znalazł się patte d’oie ze ścieżkami obsadzonymi drzewami[1]ODN: brak numeru strony. Park został otwarty dla publiczności[3]ODN: brak numeru strony. Rozgrywano tu partie „Pelle Melle”, od czego pochodzą dzisiejsze nazwy „Pall Mall” i „The Mall”[4]ODN: brak numeru strony. W 1664 roku rosyjski ambasador podarował królowi dla parku parę pelikanów, co zapoczątkowało zwyczaj obdarowywania króla tymi ptakami przez ambasadorów[4]ODN: brak numeru strony. Do dziś pelikany są jedną z atrakcji parku[4]ODN: brak numeru strony.
W epoce georgiańskiej w parku powstał plac defilad Horse Guards Parade[3]ODN: brak numeru strony. W 1761 roku rodzina królewska kupiła Buckingham House[4]ODN: brak numeru strony.
W latach 20. XIX w. park został przeprojektowany przez angielskiego architekta Johna Nasha (1752–1835), który nadał mu charakter romantyczny[4]ODN: brak numeru strony. Przebiegający przez park kanał został przekształcony w sztuczne jezioro[3]ODN: brak numeru strony. W 1837 roku Towarzystwo Ornitologiczne Londynu (ang. Ornithological Society of London) wypuściło w parku ptaki i wybudowało domek dla ptasznika (ang. Duck Island Cottage), który zachował do dziś[3]ODN: brak numeru strony. W XIX w. bezpośrednio obok St. James’s Palace wzniesiono Clarence House na zamówienie księcia Clarence, późniejszego króla Wilhelma IV (1765–1837)[3]ODN: brak numeru strony. W 1857 roku nad jeziorem wzniesiono most wiszący, który w 1957 roku zastąpiono konstrukcją betonową[4]ODN: brak numeru strony[5]. W 2004 roku park odrestaurowano, by jak najwierniej odtworzyć założenie Nasha[4]ODN: brak numeru strony.
St. James’s Park jest wpisany na listę angielskiego dziedzictwa narodowego (ang. National Heritage List for England) pod numerem 1000483[1]ODN: brak numeru strony.
OpisEdytuj
Współczesny wygląd parku odzwierciedla projekt Nasha[4]ODN: brak numeru strony.
W parku znajduje się niewielkie sztuczne jezioro o nazwie St. James’s Park Lake (o powierzchni 4,6 ha[1]ODN: brak numeru strony), z dwiema wyspami, Duck Island w części wschodniej oraz West Island w części zachodniej. Duck Island, wzniesiona w 1665 roku, stała się ostoją dla kaczkowatych[6]. Gniazdują tu również łabędzie nieme i pelikany[6] (w parku żyje 40 pelikanów[7]). Jezioro otoczone jest żelaznymi balustradami sięgającymi do pasa, które chronią kolonie ptactwa[1]ODN: brak numeru strony. Pośrodku zbiornika znajduje się fontanna Tiffany Fountain, wyrzucająca wodę na wysokość 20 stóp (6 m)[8].
Most biegnący nad jeziorem The Blue Bridge pozwala zobaczyć wschodnią stronę Pałacu Buckingham i Horse Guards Parade oraz Big Bena i London Eye na wschodzie[5].
Horse Guards Parade jest miejscem corocznej ceremonii Trooping the Colour w dniu urodzin Królowej w czerwcu[9].
Flora i faunaEdytuj
Większość drzew w parku to platany; mniej licznie rosną tu także dęby szkarłatne, morwy czarne i figowce[10].
Oprócz ptactwa wodnego (m.in. krzyżówek, czernic, tadorn czy krakw[11]) na terenie parku występują: raniuszki zwyczajne, modraszki zwyczajne, bogatki zwyczajne, rudziki, kosy, strzyżyki, dzięcioły duże i puszczyki zwyczajne[12]. Ze ssaków występują tu: lisy, myszarki zaroślowe, szczury wędrowne, wiewiórki szare oraz nietoperze – karliki malutkie[13].
Zobacz teżEdytuj
UwagiEdytuj
- ↑ Historic England podaje, że park powstał w 1531 roku, zob. Historic England ↓ODN: brak numeru strony.
PrzypisyEdytuj
- ↑ a b c d e f g h i j k l Historic England ↓.
- ↑ The Royal Parks About St James's Park, History and Architecture ↓.
- ↑ a b c d e f g h i j The Royal Parks About St James’s Park, History and Architecture ↓.
- ↑ a b c d e f g h i j k l m The Royal Parks About St James’s Park, Landscape History ↓.
- ↑ a b The Royal Parks: The Blue Bridge. [w:] www.royalparks.org.uk [on-line]. [dostęp 2020-12-13]. (ang.).
- ↑ a b The Royal Parks: Duck Island. [w:] www.royalparks.org.uk [on-line]. [dostęp 2020-12-13]. (ang.).
- ↑ The Royal Parks: Pelicans. [w:] /www.royalparks.org.uk [on-line]. [dostęp 2020-12-13]. (ang.).
- ↑ The Royal Parks: The Tiffany Fountain. [w:] www.royalparks.org.uk [on-line]. [dostęp 2020-12-13]. (ang.).
- ↑ The Royal Parks: Horse Guards Parade. [w:] www.royalparks.org.uk [on-line]. [dostęp 2020-12-13]. (ang.).
- ↑ The Royal Parks: Trees. [w:] /www.royalparks.org.uk [on-line]. [dostęp 2020-12-13]. (ang.).
- ↑ The Royal Parks: Waterfowl. [w:] /www.royalparks.org.uk [on-line]. [dostęp 2020-12-13]. (ang.).
- ↑ The Royal Parks: Birds. [w:] /www.royalparks.org.uk [on-line]. [dostęp 2020-12-13]. (ang.).
- ↑ The Royal Parks: Mammals. [w:] /www.royalparks.org.uk [on-line]. [dostęp 2020-12-13]. (ang.).
BibliografiaEdytuj
- The Royal Parks: St James’s Park, About St James’s Park, History and Architecture. [w:] www.royalparks.org.uk [on-line]. [dostęp 2020-12-13]. (ang.).
- The Royal Parks: St James’s Park, About St James’s Park, Landscape History. [w:] www.royalparks.org.uk [on-line]. [dostęp 2020-12-13]. (ang.).
- Historic England: ST JAMES’S PARK. [w:] historicengland.org.uk [on-line]. [dostęp 2020-12-13]. (ang.).