Stańków (wieś)
Stańków – wieś w Polsce położona w województwie lubelskim, w powiecie chełmskim, w gminie Chełm[5][6].
| wieś | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Liczba ludności (2021) | |
| Strefa numeracyjna |
82 |
| Kod pocztowy |
22-105[4] |
| Tablice rejestracyjne |
LCH |
| SIMC |
0101540[5] |
Położenie na mapie gminy wiejskiej Chełm  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa lubelskiego  | |
Położenie na mapie powiatu chełmskiego  | |
 51°10′12″N 23°28′39″E/51,170000 23,477500[1]
| |
W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa chełmskiego.
Wieś stanowi sołectwo gminy Chełm[7]. Według Narodowego Spisu Powszechnego (III 2011 r.) liczyła 292 mieszkańców i była siedemnastą co do wielkości miejscowością gminy Chełm[8].
W pobliżu Stańkowa, znajduje się zbiornik retencyjny o powierzchni około 43 ha. Jest to ostoja wielu chronionych gatunków ptaków, zwłaszcza mew, rybitw, dzikich kaczek. W szuwarach porastających brzegowe partie zbiornika znalazł schronienie niezwykle rzadki i zagrożony wyginięciem ptak bąk. Największą osobliwością faunistycznej okolicy jest niewątpliwie wymierający w skali kraju żółw błotny. Oba gatunki są wpisane do Polskiej Czerwonej Księgi Zwierząt[9].
Etymologia nazwy wsi edytuj
Nazwa miejscowości Stańków została przyjęta od nazwy młyna - podobnie stało się z miejscowościami : Borysik, Kasjan, Krupiec, Leszczanka, Leśniów, Udalec[10]. Z kolei młyn przyjął nazwę od nazwiska Stanka, pierwszego dzierżawcy młyna i osady młyńskiej istniejącej tutaj od XV w. Według opisu zawartego w Leksykonie miejscowości powiatu Chełmskiego autorstwa Andrzeja Wawryniuka w 1540 r. wymienione są pod Chełmem trzy młyny, z których jeden jest już nazwany „Stanko". W 1545 r. młyn „stankowsky" wypuszczony zostaje w arendę za 330 zł. W następnych latach szesnastego wieku młyn i osada młyńska nazywane są „w Stanku" (1564 r.) lub „na Stanku" (1565 r.). O młynie „stanieckim o dwóch kołach" należących do arendy zamkowej mowa jest też w 1661 r. W ciągu wieku osiemnastego młyn zwany jest „stankowskim" a osada młyńska „Stanków", by w końcu tego wieku przemienić się już na stałe w nazwę Stańków. W rękach potomków Stanka młyn pozostaje do 1696 r., gdyż dopiero wtedy od „sławetnych Stanieckich" i ich sukcesorów młyn zakupiony zostaje przez Jędrzeja Skuczko i Waśkę Szkaniuka, na których zostaje przeniesiony przez starostę Stanisława Rzewuskiego wydany wcześniej przywilej królewski na użytek młyna[9]. Młyn wodny funkcjonował w Stańkowie do 1936 roku.
Historia edytuj
Nazwa wsi powstałej z osadu młyńskiej Stańków (pisanej także Stanków) pojawia się w roku 1796[11]. W roku 1827 wieś posiadała 3 domy zamieszkałe przez 20 mieszkańców, we wsi był młyn wodny[12]. W 1916 r. wieś należała do ówczesnej gminy Krzywiczki. We wsi mieszkało wówczas 317 osób, w tym 7 Żydów[9].
Zabytki edytuj
- Letnia rezydencja biskupów prawosławnych składająca się z domu murowanego, murowanej obory i pozostałości parku datowane na około 1890 rok.
- Cmentarz z I wojny światowej (XX w.)
Zobacz też edytuj
Przypisy edytuj
- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 128028
- ↑ Wieś Stańków w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2023-01-19], liczba ludności w oparciu o dane GUS.
- ↑ NSP 2021: Ludność w miejscowościach statystycznych [online], Bank Danych Lokalnych GUS, 19 stycznia 2023 [dostęp 2022-10-04].
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 1208 [zarchiwizowane 2022-10-26].
- ↑ a b TERYT (Krajowy Rejestr Urzędowego Podziału Terytorialnego Kraju). Główny Urząd Statystyczny. [dostęp 2015-04-23].
- ↑ Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części. „Dziennik Ustaw”. Nr 29, poz. 200, s. 1867, 2013-02-15. Ministerstwo Administracji i Cyfryzacji. [dostęp 2015-04-23].
- ↑ Jednostki pomocnicze gminy Chełm. Urząd Gminy Chełm. [dostęp 2015-10-13]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-09-28)].
- ↑ GUS: Ludność - struktura według ekonomicznych grup wieku. Stan w dniu 31.03.2011 r.
- ↑ a b c Andrzej Wawryniuk: Leksykon miejscowości powiatu chełmskiego. Chełm: Starostwo Powiatowe w Chełmie, 2002, s. 477. ISBN 83-916380-0-6.
- ↑ Czopek ↓, s. 21.
- ↑ Czopek ↓, s. 192.
- ↑ Stanków, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XI: Sochaczew – Szlubowska Wola, Warszawa 1890, s. 210.
Bibliografia edytuj
- Barbara Czopek: Nazwy miejscowe dawnej Ziemi Chełmskiej i Bełskiej, (W granicach dzisiejszego państwa polskiego). Wyd. Ossolineum 1988. Wrocław..
Linki zewnętrzne edytuj
- Stanków, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XI: Sochaczew – Szlubowska Wola, Warszawa 1890, s. 210.