Wikipedia

Stadion Wojska Polskiego w Warszawie

stadion piłkarski w Warszawie, Polska

Stadion Miejski Legii Warszawa im. Marszałka Józefa Piłsudskiego – stadion piłkarski znajdujący się w warszawskiej dzielnicy Śródmieście przy ul. Łazienkowskiej 3, między ulicami: Łazienkowską, Czerniakowską, Janusza Kusocińskiego i Myśliwiecką.

Stadion Wojska Polskiego
w Warszawie
Ilustracja
Stadion Miejski Legii Warszawa im. Marszałka Józefa Piłsudskiego
Państwo

 Polska

Województwo

 mazowieckie

Miejscowość

Warszawa

Adres

ul. Łazienkowska 3,
00-449 Warszawa

Koszt budowy

460 mln zł

Data budowy

1927–1930

Data otwarcia

9 sierpnia 1930

Właściciel

m.st. Warszawa
(od 1 sierpnia 2002)

Klub

Legia Warszawa

Inauguracja

9 sierpnia 1930
Legia Warszawa –
Europa Barcelona 1:1

Pojemność stadionu

30 967 miejsca[1]

Rekordowa frekwencja

40 tys. widzów
(8 czerwca 1958
Legia Warszawa –
ŁKS Łódź 3:0)

Oświetlenie

2000 luxów

Wymiary boiska

105 × 68 m

Nawierzchnia boiska

trawiasta

Położenie na mapie Warszawy
Mapa konturowa Warszawy, w centrum znajduje się punkt z opisem „Stadion Wojska Polskiegow Warszawie”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, blisko centrum na prawo znajduje się punkt z opisem „Stadion Wojska Polskiegow Warszawie”
Położenie na mapie województwa mazowieckiego
Mapa konturowa województwa mazowieckiego, w centrum znajduje się punkt z opisem „Stadion Wojska Polskiegow Warszawie”
Ziemia52°13′13″N 21°02′26″E/52,220278 21,040556
Multimedia w Wikimedia Commons
Strona internetowa
Stadion w środku

Stanowi własność miasta stołecznego Warszawy. Od 1 sierpnia 2002 jest dzierżawiony przez spółkę Legia Warszawa S.A.

Od 19 lipca 2011 do 31 grudnia 2014 na podstawie umowy pomiędzy przedsiębiorstwem PepsiCo a Legią dla celów marketingowych używana była nazwa Pepsi Arena[2][3].

Stary stadionEdytuj

HistoriaEdytuj

Tereny na Agrykoli i przenosiny Legii na ŁazienkowskąEdytuj

 
Wyścig Pokoju w 1951 roku. Słowacki kolarz Vlastimil Ružička

W 1917 roku po przeprowadzce klubu do Warszawy, drużyna rozgrywała mecze i treningi na Agrykoli. Było to w tamtym czasie jedyne boisko w Warszawie, które nadawało się do rozgrywania publicznych widowisk. Pierwszym spotkaniem rozegranym przez Legię na stadionie Agrykoli był pojedynek z Polonią (1-1), który odbył się 29 kwietnia 1917 roku. Użytkowanie boiska na Agrykoli było zbyt kosztowne by klub mógł na nim rozgrywać systematyczne mecze i treningi. Z tego powodu podjęto decyzję o budowie nowego stadionu. Pod koniec 1921 roku, podpisano umowę na mocy której klub wydzierżawił teren pomiędzy ulicą Łazienkowską a Myśliwiecką[4].

Na przełomie lat 1921 i 1922 rozpoczęto prace nad budową nowego stadionu, w której na początku brało udział 40 osób. Plan według którego powstawała inwestycja stworzył kpt. Wanicki. Przewidywał on m.in. stadion do rozgrywania meczów, żużlową bieżnię, dwa boiska treningowe, korty tenisowe oraz tor szermierczy. Plan ten został rozszerzony przez inżyniera Jana Nagórskiego. Powiększona inwestycja (m.in. o basen), miała jednak zostać ukończona 2 lata później. Większa liczba przedsięwzięć wymagała zwiększonych środków. W związku z tym, klub zwrócił się o pomoc do wojska. Wkrótce podjęto współpracę, na mocy której wojsko miało pomóc w wybudowaniu obiektów, a w zamian stałoby się ich właścicielem. Po zrealizowaniu inwestycji, zaczęto organizować na nich imprezy wojskowe. Pierwszą z nich były igrzyska, podczas których odbył się pokaz bitwy powietrznej i lądowej, zgromadziła ok. 15 tys. publiczności[4].

Problemy z terenami przy ŁazienkowskiejEdytuj

W kolejnych latach w trakcie użytkowania terenów pojawiały się liczne problemy. Pierwsze z nich dotyczyły tego, kto ma zarządzać funduszem przeznaczonym na rozbudowę obiektów sportowych. Pojawiły się także komplikacje dotyczące własności tych terenów spowodowane niewłaściwym zadbaniem o prowadzenie inwestycji w odpowiednim tempie. Pod koniec 1925 roku, wydano zarządzenie które stanowczo podzieliło teren na teren z boiskami sportowymi i bieżnią oraz teren hippiczny (przeznaczony do sportów jeździeckich)[5].

Kolejne problemy Legii, wynikły z powstania nowego piłkarskiego klubu w Warszawie – Lechii, który miał zjednoczyć wszystkie wojskowe drużyny w regionie. Oficjalnie WKS Lechia został założony 26 listopada 1925 roku i wkrótce wszedł na tereny legijne, które w międzyczasie, jak donoszą niektóre źródła, miały zostać utracone przez Legię. Na wiosnę 1926 roku, problem został rozwiązany, poprzez utworzenie specjalnej komisji boiskowej w której udział miałyby wszystkie warszawskie kluby wojskowe. Na czele komisji stanął pułkownik Zygmunt Wasserab. Dzięki tej decyzji, Legia znów weszła w zarządzanie terenami na której miał zostać wybudowany reprezentacyjny Stadion Wojskowy. A budowa kolejnych boisk treningowych i kortów tenisowych została kontynuowana[6].

Budowa oraz otwarcie Basenu PółnocnegoEdytuj

 
Jedną z największych atrakcji kompleksu basenów przy Łazienkowskiej była 10-metrowa skocznia do wody

Na początku 1928 roku, Polski Związek Pływacki podjął decyzję i stworzył komórkę Budowy Pływalni na Stadionie Legii. Jej zadaniem było zorganizowanie środków na ten cel oraz jego realizacja[7]. Pierwszy basen, nazywany północnym, został otwarty 14 listopada 1928 roku. Największymi atrakcjami obiektu zaprojektowanego przez inżyniera Wacława Paszkowskiego były 10-metrowa skocznia oraz trybuny, które mogły pomieścić 2500 osób[8].

Budowa oraz otwarcie Stadionu Wojska PolskiegoEdytuj

 
Flaga ‘Żylety’ przedstawiająca panoramę Warszawy. Derby Warszawy 2005
 
Oprawa meczowa na ‘Żylecie’. Legia Warszawa – Arka Gdynia, 2005

W 1929 roku Legia uzyskała dotację, która umożliwiła realizację planu budowy reprezentacyjnego Stadionu Wojskowego. Stadion powstał według projektu Maksymiliana Dudryk-Darlewskiego, który zaprojektował zadaszenie głównej trybuny tak, by słupy je podtrzymujące w jak najmniejszym stopniu przeszkadzały widzom w podziwianiu widowiska. Pod trybuną główną, której pojemność sięgała 5000 osób, znajdowały się pomieszczenia klubowe, m.in. szatnie, sale gimnastyczne, magazyny sportowe, świetlica czy bufet. Wokół boiska znajdowała się bieżnia oraz tor kolarski. Bieżnia liczyła 400 m długości oraz 7,5 m szerokości. Tor kolarski był skonstruowany w połowie na wale ziemnym, a w połowie na elementach żelbetowych. Jego długość wynosiła 500 m[7].

Koniec budowy nastąpił w 1930 roku. Pierwszym, inauguracyjnym meczem piłkarskim na stadionie było spotkanie pomiędzy drużyną Legii Warszawa a drużyną CF Europa Barcelona, które odbyło się 9 sierpnia 1930 roku. Warszawski zespół zremisował to spotkanie 1:1. Premierowego gola zdobył zawodnik Legii – Henryk Martyna z rzutu karnego w 22 minucie pojedynku[9]. Oficjalne otwarcie toru kolarskiego i bieżni lekkoatletycznej nastąpiło 30 sierpnia 1930 roku przy okazji międzynarodowego turnieju, w którym wzięły udział drużyny z Anglii, Niemiec, Austrii, Francji, Egiptu oraz Polski[10].

24 sierpnia 1930 roku rozegrano na stadionie dwa pierwsze mecze ligowe. Najpierw na boisko wybiegły: Warszawianka Warszawa i ŁKS Łódź (pierwszą ligową bramkę strzelił tutaj Eugeniusz Tadeusiewicz z ŁKS-u), zaś chwilę po jego zakończeniu: Legia Warszawa i Czarni Lwów (pierwszy ligowy gol dla Legii na tym obiekcie zdobyty przez Józefa Nawrota). 26 października 1930 roku na arenie tej zadebiutowała narodowa reprezentacja Polski, zwyciężając 6:0 Łotwę (pierwsza bramka Józefa Nawrota)[10].

Niezrealizowane plany budowy obiektów sportowych i niedoróbki w nowo wybudowanym stadionieEdytuj

Otwarty stadion posiadał jednak wiele niedoróbek. Jak donoszą niektóre gazety z tamtego czasu, tor kolarski po roku użytkowania miał wiele szczerb i bruzd. Ponadto opieszałość w odpowiedniej konserwacji toru i naprawie usterek, spowodowała że tor wkrótce zamknięto[10]. Zawody na nim przestano rozgrywać wiosną 1935 roku[11].

W 1933 roku, stadion oficjalnie zyskał miano Stadionu Wojska Polskiego. Latem tego samego roku, obiekt przeszedł w administrację Państwowego Urzędu Wychowania Fizycznego (ówczesnego ministerstwa sportu). W konsekwencji Legia bezpłatnie wykorzystywała boiska treningowe, a płaciła za korzystanie ze stadionu w trakcie meczów ligowych[11].

W styczniu 1933 roku na jednym z boisk tenisowych zorganizowano lodowisko na którym mogły rozgrywać się mecze hokejowe. Plac gry otaczały trybuny, które mogły pomieścić 4000 widzów. Na inaugurację boiska zaproszono niemiecką drużynę Wiener Eislauf Verein. Legioniści przegrali to spotkanie 0-1[11].

Na początku lat 30. powstały plany budowy hali sportowej, jednak do ich realizacji nie doszło[11][12]. Zamierzano również dokonać naprawy toru kolarskiego i oddać go do użytku wyłącznie kolarzy. Motocykliści zaś mieli dostać nowy tor poza miastem. W rzeczywistości, toru nigdy nie naprawiono[11]. Powstała również koncepcja budowy na terenach legijnych toru do jazdy szybkiej na lodzie. Jednakże plany te nie doczekały się swojej realizacji[11][12].

Stadion podczas II wojny światowejEdytuj

Spadek piłkarskiej Legii z I ligi i brak sukcesów sportowych, uniemożliwił w kolejnych latach pozyskiwanie środków na rozbudowę zaplecza sportowego na tych terenach. Mimo to na stadionie odbywały się mecze międzypaństwowe, m.in. odbyło się spotkanie pomiędzy reprezentacją Polski a reprezentacją III Rzeszy. W meczu padł remis 1:1[13].

Wybuch II wojny światowej w 1939 roku spowodował rozwiązanie sekcji sportowych. Po kapitulacji miasta stadion znalazł się w posiadaniu Niemców. Okupanci dbali o obiekt, bo w trakcie okupacji odbywały się na nim zawody dla żołnierzy Wermachtu[14]. Obiektem zarządzał Wilm Hosenfeld[14].

Stadion ucierpiał podczas ofensywy Armii Czerwonej i Wojska Polskiego w styczniu 1945[14]. Zrujnowany obiekt wymagał renowacji. Głównie zdewastowane były pomieszczenia pod trybuną, jak i widownie na niej, korty tenisowe, basen oraz boiska treningowe, które nosiły ślady artylerii użytej podczas działań wojennych. Po zakończeniu wojny patronat nad stadionem przejęła wojskowa komenda miasta[13].

Odbudowa po II wojnie światowej i pierwsze zawody na odrestaurowanych obiektachEdytuj

 
Na „Żylecie“ podczas meczu, Derby Warszawy 2005

1 maja 1945 roku w Święto Pracy Legia rozegrała pierwszy powojennym mecz na Stadionie Wojska Polskiego. Przeciwnikiem była lokalna Syrenka, a spotkanie zakończyło się remisem 3-3[13][15].

Po wojnie, korty tenisowe znajdujące się w pobliżu stadionu – jak informowały lokalne media – „były w opłakanym stanie”. Jedynym obiektem nadającym się do użytku był mały budynek klubowy przy kortach tenisowych. Po zakończeniu wojny zajęto się odbudową zniszczonych terenów i w 1946 roku oddano do dyspozycji legijnych tenisistów kort centralny i dwa boczne. Przeprowadzono renowację również na obiekcie, na którym przed wojną trenowali legijni lekkoatleci. Wyremontowano również basen[15].

W dniach 22–27 września 1946 roku rozegrano pierwsze mistrzostwa ludowego Wojska Polskiego na odrestaurowanych obiektach. W zawodach brało udział 2800 żołnierzy – sportowców. W ramach tych zmagań sportowych rozgrywano mistrzostwa w boksie. Ring został umiejscowiony na murawie stadionu przy trybunie krytej, a zmagania oglądała publiczność umiejscowiona na trybunach oraz ustawiona wokół areny[15].

22 grudnia 1946 roku swój pierwszy powojenny mecz rozegrała również sekcja hokejowa Legii. Legioniści spotkali się z Żyrardowianką[15].

Od 1946 na stadionie swoją pierwszą powojenną siedzibę w Warszawie miał Polski Związek Piłki Nożnej[16]. W znajdującym się tam hotelu zatrzymywali się działacze związku i piłkarze przyjeżdżający do Warszawy na mecze[16].

Nowe legijne obiekty sportoweEdytuj

W 12 grudnia 1953 roku w sąsiedztwie legijnych terenów zostało otwarte drugie w kraju sztuczne lodowisko – Torwar. Jednak ówczesny obiekt nie posiadał jeszcze zadaszenia. Inaugurację uczcił mecz pomiędzy Legią a Gwardią Bydgoszcz. Spotkanie zakończyło się zwycięstwem gospodarzy 12-3[17].

W 1956 roku Legia pozyskała kolejny obiekt sportowy. Była to długo oczekiwana hala sportowa. Pozyskany obiekt, który znajdywał się przy ul. 29 listopada wymagał remontu. W inauguracyjnym sezonie na nowej hali, koszykarze Legii wywalczyli Mistrzostwo Polski[17].

Grono obiektów sportowych Legii w 1956 roku powiększyło się również o nowy, 25-metrowy basen. Inaczej niż wcześniej powstała pływalnia, ta była całkowicie zadaszona. Umożliwiało to rozgrywanie zawodów nawet w niesprzyjających warunkach atmosferycznych. Nowy obiekt posiadał zaplecze gospodarcze i trybuny, na których mogło zasiąść 1200 widzów[8].

Okres rekordów frekwencji na stadionieEdytuj

Pod koniec lat pięćdziesiątych zostały ustalone rekordy frekwencji na Stadionie Wojska Polskiego. Przypadły one na okres świetności warszawskiego klubu. W tych czasach Legia zdobywała mistrzostwa Polski oraz kwalifikowała się do europejskich pucharów. Pierwszy rekord padł 19 września 1956 roku podczas meczu Pucharu Europy Mistrzów Krajowych Legii Warszawa ze Slovanem Bratysława. Oglądnąć to widowisko przyszło 40 tys. widzów. Dwa lata później, 8 czerwca 1958 roku na trybunach znajdowała się taka sama ilość kibiców podczas ligowego meczu Legii z ŁKS Łódź[18].

Sztuczne oświetlenie i renowacja stadionuEdytuj

 
Doping na ‘Żylecie’ podczas meczu, Derby Warszawy 2005

Pod koniec lat pięćdziesiątych, klub zaczął starania o środki na remont obiektów znajdujących się przy Łazienkowskiej. Głównym obiektem, na renowacji którego zależało legijnym władzom najbardziej był Stadion Wojska Polskiego. Po trzydziestoletniej eksploatacji znajdywał się on w wysłużonym stanie. W trakcie remontu wymieniono instalacje oraz dokonano przeróbek na widowni. Ponadto w końcówce lat pięćdziesiątych, wyremontowano legijny basen[17].

W latach sześćdziesiątych stadion przeszedł jedną z najistotniejszych modernizacji w swojej historii. Sztandar Młodych z 3 sierpnia 1960 roku informował, że stadion po przebudowie będzie mógł pomieścić 25 tysięczną publiczność. Chwalono, iż jako jeden z niewielu stadionów w kraju o tej pojemności, wszystkie miejsca na nim będą miejscami siedzącymi. W związku z tym, w miejscu dotychczasowych miejsc stojących na trybunie wschodniej, zamontowano ławki. Zachwalano również, iż Stadion Wojska Polskiego jako jeden z nielicznych w Polsce, będzie posiadał sztuczne oświetlenie[19].

Inauguracja oświetlenia nastąpiła 5 października 1960 roku podczas meczu rewanżowego z Aarhus GF w 1/16 finału Pucharu Europy Mistrzów Krajowych. Spotkanie zakończyło się zwycięstwem legionistów 1:0[19]. Oświetlenie posiadało moc 800 luxów[18].

Ostatnie dwudziestolecie stadionuEdytuj

 
Widok na trybunę ‘Krytą’, Derby Warszawy 2005

Ostatnie dwudziestolecie istnienia stadionu to głównie oczekiwanie na budowę nowego obiektu. Co prawda stadion przechodził renowacje i retusze zniszczeń, jednakże jego przestarzała konstrukcja wywierała na właścicielach Legii, jak i zarządcach obiektu ideę budowy nowego stadionu (szczegółowy opis tego procesu w sekcji Budowa nowego stadionu). Realizację zamysłów komplikowały problemy związane z własnością gruntów na których stał dotychczasowy obiekt[20].

Jedną z ostatnich renowacji stadion przeszedł w 1999 roku. Kompletną przebudowę przeszły wtedy trybuny na łukach, znajdujące się za bramkami. Zostały one specjalnie wyremontowane do przyjęcia kibiców przyjezdnych na mecz reprezentacji Polski z Anglią w ramach eliminacji Mistrzostw Europy 2000[20]. Spotkanie to zakończyło się bezbramkowym remisem[21].

27 września 2001 roku na stadionie odbył się mecz eliminacyjny Pucharu UEFA pomiędzy Anży Machaczkała a Rangers. Spotkanie odbyło się na neutralnym terenie, gdyż szkocki klub odmówił przyjazdu do Machaczkały[20]. Mecz wygrali Szkoci 1:0 i to oni awansowali do kolejnej fazy eliminacyjnej[22].

Pod koniec pierwszej dekady XXI wieku uporano się z problemami dotyczącymi budowy nowego obiektu. 17 listopada 2008 r. rozpoczęto rozbiórkę starego stadionu i starych budynków klubowych znajdujących się na legijnym terenie[23].

Lekkoatletyka na stadionieEdytuj

Stadion Wojska Polskiego gościł także kilkukrotnie Mistrzostwa Polski seniorów w lekkoatletyce. Po raz pierwszy miały one miejsce w 1932 roku, gdzie do stolicy zjechali się sami mężczyźni. Panowie startowali na stadionie także w osobnych mistrzostwach w latach 1938 oraz 1947. Wspólne zawody kobiet i mężczyzn na stadionie Wojska Polskiego odbyły się w latach 1951, 1953, 1954, 1962 i 1964. Po tym czasie lekkoatletyka nie zawitała już podczas mistrzostw na stadion. Od roku 1970 mistrzostwa przeniesione były na stadion Skry Warszawa[24].

KonstrukcjaEdytuj

 
Panorama starego stadionu. Widok z Żylety.

TrybunyEdytuj

PojemnośćEdytuj

Całkowita pojemność wynosiła 13 628 miejsc siedzących. Trybuna Odkryta, czyli tzw. Żyleta mogła pomieścić 4724 osoby. Przeciwległa trybuna, tzw. Kryta – 5976 osób. Łuk od strony ul. Łazienkowskiej miał pojemność 1550 osób, a sektor gości znajdujący się na drugim łuku – 1 378[25].

KonstrukcjaEdytuj

Konstrukcja trybun odpowiadała czasom w których zostały wybudowane. Żyleta, obie trybuny na łukach i sektory przed Krytą znajdowały się na wałach ziemnych. Plastikowe foteliki znajdujące się na trybunach były w kolorystyce barw klubowych, tj. zielonym, czerwonym, czarnym i białym. Na Żylecie znajdował się ułożony z krzesełek biały napis „LEGIA”, który po wybudowaniu nowego stadionu znalazł się również na trybunie wschodniej. Wewnątrz trybuny Krytej znajdowały się szatnie zawodników, gabinety odnowy biologicznej, siłownie, pomieszczenia biurowe użytkowane przez klub oraz pomieszczenia przeznaczone dla trenerów i VIPów[26].

Płyta boiska i oświetlenieEdytuj

Płyta boiska – o wymiarach 105 m długości i 68 m szerokości – od września 2004 roku (jako trzecia w Polsce) była wyposażona w system podgrzewający (pierwszy mecz na niej został rozegrany 30 września 2004 r., a Legia Warszawa uległa w nim Austrii Wiedeń 1:3 w 1/64 finału Pucharu UEFA).

Oświetlenie boiska miało natężenie 1400 luksów, przed remontem czterech masztów oświetleniowych w 2004 roku, natężenie wynosiło 800 luksów[25].

Nowy stadionEdytuj

Budowa nowego stadionuEdytuj

 
Rozbiórka trybuny Krytej
 
Wejście na trybunę północną i wschodnią
 
Trybuna wschodnia
 
„Żyleta”

Idea wybudowania nowego stadionu dla piłkarzy stołecznej Legii pojawiła się już w połowie lat 90. XX wieku, gdy klub odnosił sukcesy należące do największych w jego historii. Kolejne tytuły mistrza Polski, triumfy w krajowym pucharze i superpucharze, a przede wszystkim awans do Ligi Mistrzów implikowały konieczność podjęcia działań mających na celu, bądź przebudowę ówcześnie użytkowanego obiektu, bądź budowę zupełnie nowego stadionu. Ostatecznie jednak do roku 1997 praktycznie nic w tym temacie nie udało się zrobić. Faktycznie bowiem, woli budowy nie wyrażało ani miasto, ani podmioty prywatne zaangażowane w klub, ani wojsko. Dopiero pojawienie się nowego inwestora – przedsiębiorstwa Daewoo i powołanie sportowej spółki akcyjnej dało realne szanse na pomyślne zakończenie sprawy. Koreańscy współwłaściciele klubu byli skorzy stworzyć prężne lobby w sprawie budowy stadionu, podstawowym problemem okazały się jednak prawa własności terenów przy ulicy Łazienkowskiej – Agencja Mienia Wojskowego nie była bowiem skłonna odstąpić nieruchomości miastu.

W związku z tym kwestia stworzenia nowego obiektu „na Legii” została odroczona na 5 lat. Wszystko zmieniło się w roku 2002, gdy Agencja Mienia Wojskowego zdecydowała się sprzedać miastu stołecznemu Warszawa grunty między kwadratem ulic: Łazienkowską, Czerniakowską, Kusocińskiego i Myśliwiecką. Mimo że ich całkowitą wartość oszacowano na 60 mln złotych, uzgodniono cenę zakupu na 16 mln złotych. 29 lipca 2002 r. podczas sesji Rada Warszawy podjęła uchwałę o przeznaczeniu na zakup tego terenu wymaganej kwoty i z dniem 1 sierpnia 2002 r. nieruchomości te formalnie stały się one własnością komunalną[27]. Od tego momentu można było rozpocząć prace nad planowaną inwestycją.

W październiku 2004 r. naczelny architekt Warszawy Michał Borowski wydał zgodę na budowę nowego stadionu na terenach Legii oraz zagospodarowanie działek przyległych. Według początkowych koncepcji nowy stadion miał być wybudowany na działce między ul. Czerniakowską a Trybuną Otwartą (tzw. Żyletą). Według tych planów Żyleta miała stanowić zachodnią trybunę nowego stadionu[28]. Decyzja o pozwoleniu na zabudowę terenów Legii otworzyła drogę do ogłoszenia przetargu na nowy stadion. Uczestnicy procesu przetargowego mieli zaprojektować obiekt który mógłby stanąć na tych terenach i go wybudować[28].

25 września 2006 r. komisja przetargowa ds. budowy nowego stadionu (który miał powstać obok istniejącego obiektu, w miejscu zdewastowanych basenów Legii) unieważniła ofertę konsorcjum niemieckich przedsiębiorstw: HMB Stadien und Sportstattenbau GmbH razem z Wayss und Freytag Schlusselfertingbau AG i Krupp Stahlbau Hannover GmbH, które wygrało przetarg na budowę nowego stadionu. Projekt zakładał budowę obiektu z widownią o pojemności od 30,5 do 35 tysięcy widzów, który posiadał podziemny parking i – jako pierwszy w Polsce stadion – miał być zakryty zasuwanym, szklanym dachem. Oferta przedsiębiorstw niemieckich była jednakże obwarowana restrykcją, iż prowadzenie inwestycji będzie zależne od zebrania w czas funduszy na budowę. Okazało się to nie do zaakceptowania przez stronę polską i ofertę unieważniono[29][30].

Sytuację komplikowała również niewyjaśniona kwestia Stadionu Narodowego, który miałby stać się jedną z aren Euro 2012, gdyby organizacja tego turnieju została przyznana Polsce i Ukrainie. Stadion Narodowy (z pojemnością na ok. 50 tysięcy widzów) miałby zostać wybudowany na terenie Stadionu Dziesięciolecia[31]. Koncepcji co do budowy stadionów w stolicy panowało kilka. Pojawiły się zastrzeżenia polityków, iż nie warto budować w stoicy dwóch stadionów z widownią dla kilkudziesięciu tysięcy widzów[32][33][34]. W związku z tym stadion przy Łazienkowskiej miałby zostać jedynie przebudowany, tak by jego pojemność wynosiła ok. 20 tys. miejsc. Natomiast mecze na które byłoby większe zainteresowanie, Legia rozgrywałaby na Stadionie Narodowym[35][36].

27 września 2006 władze KP Legia Warszawa i Grupy ITI podczas spotkania z komisarzem miasta stołecznego Warszawa Kazimierzem Marcinkiewiczem w budynku klubowym przy ulicy Łazienkowskiej – zaprezentowały własną koncepcję przebudowy stadionu[37]. Przedstawiony projekt zakładał budowę stadionu w etapach. Pojemność obiektu miała wynosić 31800 do 34 tys. miejsc w zależności od tego czy na jednej trybunie obowiązywałyby miejsca stojące[38]. W listopadzie tego samego roku, klub Legia Warszawa podpisał długoletnią umowę z miastem na dzierżawę stadionu. Długość obowiązywania dokumentu będzie wynosić 23 lata[39].

W czerwcu 2007 r. radni miasta Warszawa przyznali 360 mln zł na budowę nowego stadionu według zaakceptowanego projektu przedstawionego przez Legię Warszawa i ITI[40]. W kwietniu 2008 r. ówczesna prezydent Warszawy Hanna Gronkiewicz-Waltz wydała pozwolenie na budowę stadionu[41]. W procesie przetargowym wyłoniono konsorcjum które miało wybudować stadion, jednak przedstawiona oferta zakładała wyższą o blisko 100 mln cenę budowy od przyznanych środków przez miasto[42]. We wrześniu 2008 roku radni Warszawy zatwierdzili poprawkę w budżecie i przyznali dodatkowe 100 mln potrzebne do budowy stadionu[43]. 12 listopada 2008 r. podpisano umowę z konsorcjum Polimex-Mostostal na budowę obiektu[44].

17 listopada 2008 r. rozpoczął się pierwszy etap budowy nowego stadionu[23], który przewidywał budowę trzech trybun: południową, wschodnią oraz północną. Prace rozpoczęto od rozbiórki starych budynków klubowych i trybun[45]. W ciągu pierwszego roku budowy, wybudowano 95 procent konstrukcji żelbetowej (I etapu) oraz zamontowano 19 z 28 wszystkich dźwigarów, które są podporami dla dachu. W czerwcu 2010 roku zakończona została budowa trzech nowych trybun, których łączna pojemność wynosi 27 tysięcy widzów. Po niej rozpoczęty został drugi etap budowy nowego stadionu, który przewiduje budowę nowej trybuny zachodniej oraz odwzorowanie zabytkowej elewacji. Przez cały okres budowy stadion jest użytkowany[46], przy czym w sezonie 2009/2010 jego pojemność wynosiła niecałe 6 tys. miejsc, a w sezonie 2010/2011 ponad 20 tys.

Podczas całej budowy zużyte zostało ok. 30 000 m³ betonu w konstrukcjach monolitycznych, ok. 20 000 m³ betonu w prefabrykatach, ok. 3000 ton stali zbrojeniowej i ok. 2500 ton stali konstrukcyjnej[47]. Otwarcie całego stadionu miało miejsce 7 sierpnia 2010 podczas meczu towarzyskiego Legia Warszawa - Arsenal F.C.[48]

KonstrukcjaEdytuj

Nowy stadion powstał w miejscu starego. Obiekt spełnia kryteria 4. kategorii UEFA, co oznacza że mogą na nim odbywać się rozgrywki półfinału Ligi Mistrzów. Stadion składa się z pięciu kondygnacji i jest w pełni zadaszony. Wewnątrz trybun znajduje się zaplecze techniczne dla dziennikarzy, publiczności biznesowej oraz centrum odnowy biologicznej do dyspozycji piłkarzy i trenerów[49]. Ponadto wewnątrz stadionu będzie znajdowało się 12 kiosków gastronomicznych[49].

Zabytkowa fasada trybuny głównej została częściowo zburzona, a następnie zostanie zrekonstruowana i wkomponowana w fasadę nowego stadionu[49].

Autorem projektu jest niemieckie przedsiębiorstwo JSK Architekci[49].

PojemnośćEdytuj

Pojemność stadionu wynosi 30 967 miejsca siedzące[1]. Konstrukcja stadionu pozwala również na drugi wariant (33 609 miejsc), w ewentualności gdyby prawo polskie zostało zmienione i pozwoliło na organizowanie na imprezach masowych miejsca stojące. Wtedy na stadionie byłoby 27 483 siedzących i 6126 miejsc stojących. Podane liczby zawierają stałe wartości miejsc na widowni należące dla prasy i VIP-ów w ilości 2137 miejsc. Liczba miejsc dla prasy może być zwiększona kosztem miejsc dla widzów[49].

ParkingEdytuj

Wewnątrz obiektu znajduje się dwukondygnacyjny parking. Jest on umiejscowiony w zapleczu trybun: południowej, wschodniej i północnej (parter oraz I piętro). Na pierwszym poziomie może pomieścić się 387 aut, zaś na drugim 392. Ponadto przed główną trybuną znajduje się plac dla 18 samochodów tzw. VIP-ów. Łącznie, znajduje się 797 miejsc parkingowych[49]. Wjazd do garaży jest ulokowany w narożniku północno-wschodnim, natomiast oddzielny wjazd dla sportowców – w narożniku północno-zachodnim[47].

PromenadaEdytuj

Arena posiada cztery wejścia. Dwa od strony ul. Łazienkowskiej i dwa od Kanału Piaseczyńskiego. Prowadzą one na promenadę, z której można wejść na trybuny stadionu. Promenada znajduje się na wysokości sześciu metrów w stosunku do poziomu ulicy. Na poziomie promenady znajdują się punkty gastronomiczne oraz toalety. Promenada jest głównym ciągiem komunikacyjnym pomiędzy poszczególnymi wejściami na różne sektory. Oddzielne zaplecze będzie posiadała trybuna zachodnia[50].

MuzeumEdytuj

W trybunie północnej znajduje się Muzeum Legii. Przy jego zaprojektowaniu pomagały osoby kiedyś pracujące w klubie. Zarząd dzisiejszej Legii planuje utrzymać koncepcję muzeum w formie poznawania klubu poprzez wszystkie epoki w jego historii[51]. Zwiedzanie muzeum może odbywać się w określonych godzinach. W planach są okazjonalne, czasowe ekspozycje, dotyczące np. różnych rocznic i wydarzeń. Otwarcie muzeum nastąpiło 23 października 2010 roku w 63. rocznicę urodzin Kazimierza Deyny.

Sports BarEdytuj

W trybunie północnej od strony ul. Łazienkowskiej znajduje się Sports Bar & Restauracja „Łazienkowska 3". Restauracja jest czynna nie tylko w czasie meczów, ale we wszystkie dni tygodnia. Wewnątrz znajduje się telebim na którym można oglądać mecze[52]. Lokal został otwarty 7 sierpnia 2010 roku przy okazji meczu inaugurującego z Arsenalem Londyn.

TrybunyEdytuj

Miejsce trybun względem starego stadionu nie zostało zmienione. Płyta boiska została jedynie nieznacznie przesunięta w kierunku południowo-wschodnim w stosunku do stanu sprzed przebudowy. Trybuny stadionu są dwupoziomowe. Na dwóch pierwszych kondygnacjach trybun południowej, wschodniej i północnej mieszczą się parkingi. Ponadto wewnątrz obiektu znajdują się muzeum klubowe oraz klubowy bar i restauracja. W przyszłości ma tam się mieścić również klub fitness[51].

SiedziskaEdytuj

Siedziska na stadionie są wykonane z polipropylenu. Krzesełka są odporne na warunki atmosferyczne oraz uszkodzenia mechaniczne. Wszystkie są automatycznie składane. Podobny model znajduje się na innym stadionie – Allianz Arena. Na stadionie znajdują się trzy kategorie krzesełek: w sektorach dla kibiców, dziennikarzy oraz VIP-ów. Krzesełka przeznaczone dla dziennikarzy mają dodatkowy pulpit oraz gniazdka elektryczne i internetowe. Natomiast krzesła VIPowskie posiadają ekologiczną tapicerkę i podłokietniki[53].

Kolorystyka krzesełek na stadionie odpowiada kolorom klubowym Legii. Dolny poziom trybun jest zielony, zaś górny to wymieszanie trzech kolorów: zielonego, białego i czerwonego. Na trybunie wschodniej znajduje się biały napis „LEGIA”.

BarierkiEdytuj

Barierki znajdujące się na stadionie są wykonane ze szkła, co w jak najmniejszym stopniu ma utrudnić oglądanie meczu. Ich wysokość sięga 130 cm a grubość 2 cm. Barierki są wykonane z dwóch, specjalnych tafli szkła, co powoduje że mają odporność 200 kg na metr bieżący. Zakończone są metalowym uchwytem[54][55].

System zabezpieczeńEdytuj

Na stadionie, w bramkach wejściowych są zamontowane czytniki Vario.Gate. Stadion jest jednym z pierwszych na świecie aren wyposażonych w ten model czytników. Największym atutem tego urządzenia jest możliwość kontroli różnych typów biletów (m.in. tradycyjne papierowe, karty kibica czy elektroniczne wysyłane na telefony komórkowe w formie MMSa). Czytnik posiada kolorowy wyświetlacz, na którym mogą być wyświetlane komunikaty dla kibiców oraz reklamy. Takie same urządzenia są zamontowane na parkingu, co umożliwi że kibic będzie mógł przemieszczać się po stadionie dzięki jednej karcie. Klub planuje także wprowadzenie na stadionie systemu płatności bezgotówkowej, co przyśpieszy przeprowadzanie operacji na stadionie[56].

TelebimyEdytuj

Na stadionie znajdują się dwa telebimy. Umieszczone są w przeciwległych narożnikach: północno-zachodnim i południowo-wschodnim i przytwierdzone na stalowych elementach do konstrukcji dachowej[51][57]. Wymiary telebimów to 5,4 m wysokości i 9,4 m szerokości. Waga jednego telebimu wynosi 7 ton[47].

Studio TelewizyjneEdytuj

W narożniku południowo-zachodnim znajduje się studio telewizyjne. Wewnątrz wykończone jest zgodnie ze wszystkimi standardami akustycznymi. Odbywać się w nim mogą różne prezentacje i konferencje. Wewnątrz studia znajduje się również centrum dowodzenia stadionem, które jest odpowiedzialne za nagłośnienie, oświetlenie i monitoring stadionu[58].

OświetlenieEdytuj

Oświetlenie na stadionie dzieli się na: oświetlenie promenady i pomieszczeń wewnątrz trybun, trybun na których zasiadają widzowie, oświetlenie iluminacyjne oraz płyty boiska[59].

Natężenie oświetlenia płyty boiska wynosi 2000 luxów (moc 516 kW), co umożliwia transmisję meczów w standardzie HD[47][60].

Oświetlenie iluminacyjne pozwala na efektowne i wielobarwne podświetlenie trybun wraz ze skarpami oraz części zadaszenia. Iluminacja wykorzystywana jest podczas zawodów trwających na stadionie[60].

ZadaszenieEdytuj

Zadaszenie stadionu opiera się na 28 dźwigarach, czyli stalowych podporach które dwiema nogami są przywarte do ringu, tj. małej promenady okalającej górną nieckę stadionu. Każdy z dźwigarów waży ok. 57 ton i mierzy 40 metrów długości, co umożliwia zasłonięcie od opadów po ostatnie krzesełko. Cztery z 28 dźwigarów (znajdujących się nad narożnikami stadionu) są dłuższe i cięższe: 60 m długości i 90 ton wagi[61].

Pomiędzy dźwigarami rozpostarta jest membrana, czyli docelowa warstwa chroniąca widzów przed opadami. Waga całej membrany która zadasza stadion wynosi ok. 30 ton, a całkowita jej powierzchnia 18 000 m²[47][61].

Na końcach dźwigarów, od strony wewnętrznej stadionu, zamiast membrany znajdują się stężenia kratowe. Są to stalowe kratownice pokryte warstwą poliwęglanu. Umożliwia to dostęp większemu zakresowi promieni słonecznych do murawy. Na końcach stężeń kratowych zamontowane są lampy oświetlające płytę boiska. Całkowita powierzchnia poliwęglanu wynosi 4200 m²[47][62].

Sieć Wi-FiEdytuj

W 2015 na stadionie uruchomiono sieć Wi-Fi, która może obsłużyć ruch w sieci internetowej porównywalny z tym, jaki generuje średniej wielkości miasto. Ułożono ponad 10 km kabli (głównie światłowodowych). Bezprzewodowa sieć umożliwia także korzystanie z platformy usługowej, wzbogacającej wizytę kibiców (m.in. głosowanie na piłkarza meczu i możliwość zamawianie cateringu na krzesełko). Dzięki projektowi zrealizowanemu przez przedsiębiorstwo Ericsson stadion stał się pierwszym stadionem piłkarskim w Europie połączonym z internetem (ang. Connected Venue)[63].

MeczeEdytuj

Stary stadionEdytuj

Na Stadionie Wojska Polskiego w Warszawie swoje mecze rozgrywała Legia Warszawa. Na przestrzeni dziejów pojemność stadionu zmieniała się – było to spowodowane remontami oraz zmianą miejsc stojących na siedziska. Na Stadionie Wojska Polskiego swoje mecze rozgrywała również reprezentacja Polski.

Pierwszym meczem rozegranym na nowym stadionie był pojedynek pomiędzy Legią a zespołem Europa Barcelona rozegrany 9 sierpnia 1930 roku. Zakończył się on rezultatem 1:1. Ostatnim meczem przed budową nowego stadionu było spotkanie ligowe pomiędzy Legią a Śląskiem Wrocław rozegrane 14 listopada 2008 roku, nazwane „Pożegnaniem Żylety”[64][65][66][67]. Legioniści wygrali ten pojedynek 4:0[68].

Okres budowy nowego stadionuEdytuj

Budowa nowego stadionu rozpoczęła się 17 listopada 2008 roku. Budowa została podzielona na dwa etapy. W trakcie pierwszego dostępna do użytku była jedna trybuna – tzw. Kryta, której pojemność wynosiła 5976 miejsc. W związku z tym frekwencja na meczach Legii podczas tego etapu budowy nie przekraczała tej liczby.

Pierwszym meczem Legii rozegranym podczas okresu budowy nowego stadionu był mecz o Puchar Ekstraklasy rozegrany 25 listopada z Jagiellonią Białystok. Spotkanie zakończyło się zwycięstwem gospodarzy 2:1[69]. Pierwszym meczem ligowym w okresie budowy stadionu było spotkanie z GKS Bełchatów rozegrane 6 grudnia, w którym to Legioniści pokonali przeciwników 3:0[70]. W trakcie okresu budowy nowego stadionu Legia rozgrywała również mecze w europejskich pucharach.

14 listopada 2009 roku, rok po meczu pożegnalnym Żylety, na stadionie odbył się mecz towarzyski Reprezentacji Polski. Spotkanie z Rumunią było inauguracją dla Franciszka Smudy na stanowisku selekcjonera kadry. Biało-Czerwoni przegrali to spotkanie 0:1[71].

Oficjalne otwarcie nowego stadionu nastąpiło 7 sierpnia 2010 roku. W inauguracyjnym meczu spotkały się drużyny Legii i Arsenalu Londyn. Mecz zakończył się zwycięstwem gości 6:5 (1:3)

Legia w europejskich pucharachEdytuj

Nr Rodzaj rozgrywek Data spotkania Rywal Legii Warszawa Frekwencja Wynik meczu Strzelcy bramek
1 Runda wstępna Pucharu Europy 19 września 1956   Slovan Bratysława 40 tys. 2:0 Edmund Kowal '52, Lucjan Brychczy '62
2 Runda wstępna Pucharu Europy 5 października 1960   Aarhus GF 20 tys. 1:0 Helmut Nowak '29
3 1/16 finału PZP 23 września 1964   Admira Wiedeń 12 tys. 1:0 Lucjan Brychczy '11
4 1/8 finału PZP 18 listopada 1964   Galatasaray SK 2 259 2:1 Jacek Gmoch '69, Metin Oktay '73, Kazimierz Frąckiewicz '88
5 1/8 finału PZP – dod. 10 grudnia 1964   Galatasaray SK 5 tys. 1:0 Henryk Apostel '14
6 1/4 finału PZP 3 marca 1965   TSV 1860 5 tys. 0:4 Peter Grosser '69, Hans Küppers '73, Alfred Heiss '75 '87
7 1/16 finału PZP 12 października 1966   Chemie Lipsk 7 tys. 2:2 Bernd Bauchspiess '17, '29, Wiesław Korzeniowski '40, Janusz Żmijewski '88
8 1/16 finału PMT 2 października 1968   TSV 1860 8 tys. 6:0 Jan Pieszko '1 '41, Bernard Blaut '22, Kazimierz Deyna '46, Janusz Żmijewski '52, Robert Gadocha '57
9 1/8 finału PMT 12 listopada 1968   KSV Waregem 10 tys. 2:0 Kazimierz Deyna '68, Robert Gadocha '89
10 1/4 finału PMT 23 lutego 1969   Újpest 7 tys. 0:1 Antal Dunai '85
11 I runda Pucharu Europy 1 października 1969   UT Arad 15 tys. 8:0 Bernard Blaut '51, Robert Gadocha '70 '74, Lucjan Brychczy '73, Władysław Stachurski '78, Kazimierz Deyna '81, Janusz Żmijewski '83, Jan Pieszko '85p
12 II runda Pucharu Europy 12 listopada 1969   AS Saint-Étienne 25 tys. 2:1 Hervé Revelli '39, Jan Pieszko '78, Kazimierz Deyna '83
13 1/4 finału Pucharu Europy 18 marca 1970   Galatasaray SK 25 tys. 2:0 Lucjan Brychczy '14 '57
14 I runda Pucharu Europy 30 września 1970   IFK Göteborg 7 725 2:1 Reine Almqvist '28, Kazimierz Deyna '36, Robert Gadocha '38
15 II runda Pucharu Europy 4 listopada 1970   Standard Liège 17 237 2:0 Jan Pieszko '8, Janusz Żmijewski '20
16 1/4 finału Pucharu Europy 24 marca 1971   Atlético Madryt 20 671 2:1 Salcedo '11, Jan Pieszko '25, Władysław Stachurski '51
17 I runda Pucharu UEFA 29 września 1971   FC Lugano 10 tys. 0:0
18 II runda Pucharu UEFA 3 listopada 1971   Rapid Bukareszt 10 tys. 2:0 Tadeusz Nowak '2, Bernard Blaut '6
19 1/16 finału PZP 27 września 1972   Víkingur Reykjavík 7 tys. 9:0 Stafan Białas '6 '44, Jan Pieszko '7 '47 '67, Władysław Stachurski '46, Kazimierz Deyna '60 '85(k), Lesław Ćmikiewicz '84
20 1/16 finału PZP 19 września 1973   PAOK FC 20 tys. 1:1 Terzanidis '47, Jan Pieszko '56
21 1/32 finału Pucharu UEFA 2 października 1974   FC Nantes 20 tys. 0:1 Gilles Rampillon '65
22 1/16 finału PZP 1 października 1980   Sławia Sofia 15 tys. 1:0 Mirosław Okoński '50(k)
23 1/16 finału PZP 30 września 1981   Vålerenga Fotball 12 tys. 4:1 Janusz Baran '1, Krzysztof Adamczyk '6, Adam Topolski '57, Moen '58, Henryk Miłoszewicz '90
24 1/8 finału PZP 21 października 1981   Lausanne Sports 15 tys. 2:1 Krzysztof Adamczyk '8, Robert Kok '22, Janusz Baran '32
25 1/4 finału PZP 3 marca 1982   Dinamo Tbilisi 25 tys. 0:1 Tengiz Sułakwelidze '9
26 1/32 finału Pucharu UEFA 18 września 1985   Viking FK 10 tys. 3:0 Dariusz Dziekanowski '37, Tomasz Arceusz '67, Kazimierz Buda '68
27 1/16 finału Pucharu UEFA 6 listopada 1985   Videoton FC 20 tys. 1:1 Nováth '35, Dariusz Dziekanowski '75
28 1/8 finału Pucharu UEFA 11 grudnia 1985   Inter Mediolan 25 tys. 0:0 (0:1) Fanna '108
29 1/32 finału Pucharu UEFA 17 września 1986   Dnipro Dniepropietrowsk 15 tys. 0:0
30 1/16 finału Pucharu UEFA 22 października 1986   Inter Mediolan 22 tys. 3:2 Altobelli '17, Witold Sikorski '41, Dariusz Dziekanowski '58, Jan Karaś '60, Ferri '77
31 1/32 finału Pucharu UEFA 5 października 1988   Bayern Monachium 13 tys. 3:7 Norbert Nachtweih '19, Johnny Ekström '23 '44, Dariusz Kubicki '36, Klaus Augenthaler '41, Jürgen Wegmann '78 '82, Ryszard Robakiewicz '85 '88, Armin Eck '89
32 1/16 finału Pucharu UEFA 27 września 1989   FC Barcelona 25 tys. 0:1 Michael Laudrup '11
33 1/16 finału PZP 19 września 1990   Swift Hesperange 4 172 3:0 Roman Kosecki '48 '79, Leszek Pisz '90
34 1/8 finału PZP 7 listopada 1990   FC Aberdeen 9 tys. 1:0 Krzysztof Iwanicki '85
35 1/4 finału PZP 6 marca 1991   UC Sampdoria 15 tys. 1:0 Dariusz Czykier '44
36 1/2 finału PZP 10 kwietnia 1991   Manchester United 16 tys. 1:3 Jacek Cyzio '36, Brian McClair '37, Mark Hughes '54, Steve Bruce '68
37 Runda kwalifikacyjna LM 10 sierpnia 1994   Hajduk Split 10 tys. 0:1 Milan Rapajić '22
38 9 sierpnia 1995   IFK Göteborg 15 tys. 1:0 Jerzy Podbrożny '49(k)
39 Faza grupowa LM 13 września 1995   Rosenborg BK 13 tys. 3:1 Jahn Ivar Jakobsen '64(k), Leszek Pisz '65 '74, Ryszard Staniek '70,
40 18 października 1995   Blackburn Rovers 17 tys. 1:0 Jerzy Podbrożny '26
41 6 grudnia 1995   Spartak Moskwa 15 tys. 0:1 Ramiz Mamedow '42
42 1/4 finału LM 6 marca 1996   Panathinaikos Ateny 12 tys. 0:0
43 Runda wstępna Pucharu UEFA 24 lipca 1996   Jeunesse Esch 2 780 3:0 Marcin Mięciel '19 '63, Roman Oreszczuk '70
44 Runda kwal. Pucharu UEFA 6 sierpnia 1996   FC Haka 3 tys. 3:0 Piotr Mosór '9, Ryszard Staniek '27, Roman Oreszczuk '88
45 1/32 finału Pucharu UEFA 24 września 1996   Panathinaikos Ateny 10 tys. 2:0 Marcin Mięciel '53, Cezary Kucharski '90
46 1/16 finału Pucharu UEFA 15 października 1996   Beşiktaş JK 16,5 tys. 1:1 Tomasz Sokołowski (I) '22, Orhan Kaynak '70
47 1/32 finału PZP 28 sierpnia 1997   Glenavon Lurgan 4 tys. 4:0 Jacek Kacprzak '73, Tomasz Sokołowski (I) '76, Paweł Skrzypek '86,
Tomasz Sokołowski (II) '89(k)
48 1/16 finału PZP 2 października 1997   Vicenza 7 tys. 1:1 Jacek Kacprzak '56, Lamberto Zauli '87
49 Runda kwal. Pucharu UEFA 26 sierpnia 1999   Wardar Skopje 4 tys. 4:0 Sylwester Czereszewski '5, Bartosz Karwan '17, Tomasz Sokołowski (I) '53,
Marcin Mięciel '77
50 I runda Pucharu UEFA 30 września 1999   Anorthosis Famagusta 8 tys. 2:0 Marcin Mięciel '48, Sylwester Czereszewski '67
51 II runda Pucharu UEFA 4 listopada 1999   Udinese Calcio 12 tys. 1:1 Sylwester Czereszewski '12, Roberto Carlos Sosa '41
52 Runda kwal. Pucharu UEFA 23 sierpnia 2001   Etzella Ettelbruck 4 tys. 2:1 Łukasz Mierzejewski '44, Alphonse Leweck '48, Bartosz Karwan '72
53 I runda Pucharu UEFA 20 września 2001   IF Elfsborg 4 tys. 4:1 Bartosz Karwan '23, Andreas Klarström '42, Aleksandar Vuković '59,
Cezary Kucharski '72 '80
54 II runda Pucharu UEFA 18 października 2001   Valencia CF 12 tys. 1:1 Bartosz Karwan '11, Adrian Ilie '61(k)
55 II runda kwal. LM 7 sierpnia 2002   Wardar Skopje 5,6 tys. 1:1 Cezary Kucharski '32, Rogerio Da Costa Oliveira '51
56 III runda kwal. LM 28 sierpnia 2002   FC Barcelona 13 tys. 0:1 Gaizka Mendieta '68(k)
57 I runda Pucharu UEFA 19 września 2002   FC Utrecht 10 tys. 4:1 Jacek Zieliński '20, Aleksandar Vuković '27, Dirk Kuijt '48, 3-1 Alje Schut '60(s),
Stanko Svitlica '70
58 II runda Pucharu UEFA 29 października 2002   FC Schalke 04 13 tys. 2:3 Gustavo Antonio Varela Rodriguez '50 '54, Dariusz Dudek '58, Stanko Svitlica '63(k),
Ebbe Sand '89
59 II runda kwal. Pucharu UEFA 26 sierpnia 2004   FC Tbilisi 4 tys. 6:0 Piotr Włodarczyk '5(k), 44, 51, Jacek Magiera '23, Marek Saganowski '81,
Tomasz Sokołowski (I) '84
60 I runda Pucharu UEFA 30 września 2004   Austria Wiedeń 11 tys. 1:3 Vachoušek 31, Poledica 42, Smoliński '84, Sionko '90
61 II runda kwal. Pucharu UEFA 11 sierpnia 2005   FC Zürich 7 tys. 0:1 Rafael de Araújo '90
62 II runda kwal. LM 2 sierpnia 2006   Hafnarfjarðar 8,5 tys. 2:0 Aleksandar Vuković '38, Édson '89
63 III runda kwal. LM 23 sierpnia 2006   Szachtar Donieck 10 tys. 2:3 Piotr Włodarczyk '17 '88, Ciprian Andrei Marica '22 '45, Fernandinho '27
64 I runda Pucharu UEFA 14 września 2006   Austria Wiedeń 8 854 1:1 Júnior '44, Wolfgang Mair '26
65 I runda kwal. Pucharu UEFA 17 lipca 2008   FK Homel 6 tys. 0:0
66 II runda kwal. Pucharu UEFA 14 sierpnia 2008   FK Moskwa 4 tys. 1:2 Edgaras Česnauskis '52, Aleksandr Samiedow '63, Roger '65
67 II runda kwalifikacyjna Ligi Europy 16 lipca 2009   Olimpi Rustawi 5 tys. 3:0 Adrian Paluchowski '19, Tomasz Kiełbowicz '70, Sebastian Szałachowski '82
68 III runda kwalifikacyjna Ligi Europy 6 sierpnia 2009   Brøndby IF 4,5 tys. 2:2 Max von Schlebrügge '6 '59, Piotr Giza '16, Maciej Iwański '55 (k)
69 III runda kwalifikacyjna Ligi Europy 4 sierpnia 2011, godz. 19:00   Gaziantepspor 20 118 0:0
70 Faza play-off Ligi Europy 18 sierpnia 2011, godz. 18:00   Spartak Moskwa 23 450 2:2 3', 69' Miroslav Radović, 52', 71' Ariclenes da Silva Ferreira
71 Faza Grupowa Ligi Europy 29 września 2011, godz. 21:05   Hapoel Tel-Aviv 20 217 3:2 67' Danijel Ljuboja, 72' Marcin Komorowski, 89' Miroslav Radović, 37' Toto Tamuz, 79' Maaran Lala
72 3 listopada 2011, godz. 19:00   Rapid Bukareszt 30 786 3:1 53', 69' Miroslav Radović, 90+3' Michał Kucharczyk, 65' Filipe Teixeira
73 30 listopada 2011, godz. 21:05   PSV Eindhoven 28 786 0:3 32' (s) Michał Żewłakow, 59' (k) Dries Mertens, 68' Zakaria Labyad
74 1/16 finału Ligi Europy 16 lutego 2012, godz. 19:00   Sporting CP 27 234 2:2 37' Jakub Wawrzyniak, 79' Janusz Gol – 60' Daniel Carriço, 88' André Santos
75 II runda kwalifikacyjna Ligi Europy 26 lipca 2012, godz. 20:30   Liepājas Metalurgs 13 000 5:1 5', 39', 79' Marek Saganowski, 57' Janusz Gol, 61' Michał Żyro – 45' Vladimirs Kamešs
76 III runda kwalifikacyjna Ligi Europy 9 sierpnia 2012, godz. 19:00   SV Ried 16 000 3:1 41' Marek Saganowski, 55' Miroslav Radović, 62' Danijel Ljuboja, 76' Robert Zulj
77 IV runda kwalifikacyjna Ligi Europy 23 sierpnia 2012, godz. 19:00   Rosenborg BK 21 637 1:1 42' Jakub Kosecki, 80' Borzek Doczkal
78 II runda kwalifikacyjna Ligi Mistrzów 24 lipca 2013, godz. 20:45   The New Saints F.C. 11 826 1:0 53' Wladimer Dvaliszvili
79 III runda kwalifikacyjna Ligi Mistrzów 7 sierpnia 2013, godz. 20:45   Molde FK 23 677 0:0
80 IV runda kwalifikacyjna Ligi Mistrzów 27 sierpnia 2013, godz. 20:45   Steaua Bukareszt 21 514 2:2 7' Nicolae Stanciu, 9' Federico Piovaccari, 27' Miroslav Radović, 90' Jakub Rzeźniczak
81 Faza grupowa Ligi Europy 3 października 2013, godz. 19:00   Apollon Limassol bez udziału publiczności 0:1 56' Gaston Sangoy
82 7 listopada 2013, godz. 21:05   Trabzonspor 14 086 0:2 71' (s) Dossa Júnior, 79' Olcan Adın
83 28 listopada 2013, godz. 19:00   SS Lazio 12 337 0:2 24' Brayan Perea, 57' Felipe Anderson
84 II runda kwalifikacyjna Ligi Mistrzów 16 lipca 2014, godz. 20:45   St. Patrick’s Athletic 11 075 1:1 38' Christy Fagan, 90+1' Miroslav Radović
85 III runda kwalifikacyjna Ligi Mistrzów 30 lipca 2014, godz. 20:45   Celtic Glasgow 22 265 4:1 8' Callum McGregor, 10', 36' Miroslav Radović, 84' Michał Żyro, 90+1' Jakub Kosecki
86 IV runda kwalifikacyjna Ligi Europy 28 sierpnia 2014, godz. 21:00   FK Aktöbe 18 549 2:0 26' Michał Kucharczyk, 66' (k) Ivica Vrdoljak
87 Faza grupowa Ligi Europy 18 września 2014, godz. 21:05   Lokeren 21 548 1:0 58' Miroslav Radović
88 6 listopada 2014, godz. 21:05   Metalist Charków 25 809 2:1 22' Wasyl Kobin, 29' Marek Saganowski, 84' Ondrej Duda
89 11 grudnia 2014, godz. 21:05   Trabzonspor bez udziału publiczności 2:0 22' (s) Fatih Öztürk, 56' Orlando Sá
90 1/16 finału Ligi Europy 26 lutego 2015, godz. 19:00   AFC Ajax bez udziału publiczności 0:3 11', 43' Milik, 13' Viergever
91 II runda kwalifikacyjna Ligi Europy 16 lipca 2015, godz. 21:00   FC Botosani 10 446 1:0 78' Duda
92 III runda kwalifikacyjna Ligi Europy 6 sierpnia 2015, godz. 21ː00   FK Kukësi 11 847 1:0 47' Kucharczyk
93 Runda play-off Ligi Europy 27 sierpnia 2015, godz. 21ː00   Zoria Ługańsk 23 163 3ː2 16' Brzyski, 39' Chomczenowski, 62' Guilherme, 66' Malinowski, 90+5' Duda
94 Faza grupowa Ligi Europy 1 października 2015, godz. 21ː05   SSC Napoli 26 357 0ː2 53' Mertens, 84' Higuain
95 22 października 2015, godz. 21ː05   Club Brugge 16 320 1ː1 39' De Fauw, 51' Kucharczyk
96 26 listopada 2015, godz. 21ː05   FC Midtjylland 9 468 1ː0 35' Prijović
97 II runda kwalifikacyjna Ligi Mistrzów 19 lipca 2016, godz. 20ː45   Zrinjski Mostar 12 784 2ː0 28' (k.), 62' Nikolić
98 III runda kwalifikacyjna Ligi Mistrzów 3 sierpnia 2016, godz. 20ː45   AS Trenčín 21 850 0ː0
99 Runda play-off Ligi Mistrzów 23 sierpnia 2016, godz. 20ː45   Dundalk FC 29 066 1ː1 90+2' Kucharczyk
100 Faza grupowa Ligi Mistrzów 14 września 2016, godz. 20ː45   Borussia Dortmund 27 304 0ː6  7' Götze, 15' Papastatopulos, 17' Bartra, 51' Guerreiro, 76' Castro, 87' Aubameyang
101 2 listopada 2016, godz. 20ː45   Real Madryt bez udziału publiczności 3ː3 1' Bale, 35' Benzema, 40' Odjidja-Ofoe, 58' Radović, 83' Moulin, 85' Kovačić
102 7 grudnia 2016, godz. 20ː45   Sporting Lizbona 28 232 1ː0 30' Guilherme

Liga Europy – Liga Europy UEFA
(k) – gol z rzutu karnego
Źródło:90minut.pl

PZP – Puchar Zdobywców Pucharów, PMT – Puchar Miast Targowych, Puchar Europy – Puchar Europy Mistrzów Klubowych, Puchar UEFA – Puchar UEFA, LM – Liga Mistrzów UEFA
(s) – gol samobójczy; (k) – gol z rzutu karnego; dot. – mecz dodatkowy rozgrywany przed wprowadzeniem dogrywek;
Źródło:rssf.com 90minut.pl

StatystykiEdytuj

Statystyki

  • Pierwsza bramka:
    Edmund Kowal (19.09.1956) Legia – Slovan Bratysława
  • Pierwsza bramka przeciwnika:
    Metin Oktay (18.11.1964) Legia – Galatasaray SK
  • Pierwsze zwycięstwo:
    (19.09.1956) Legia – Slovan Bratysława 2:0
  • Pierwszy remis:
    (12.10.1966) Legia – Chemie Lipsk 2:2
  • Pierwsza porażka:
    (3.03.1965) Legia – TSV 1860 0:4
  • Najwyższe zwycięstwo:
    (27.09.1972) Legia – Víkingur Reykjavik 9:0
  • Najwyższa porażka:
    (5.10.1988) Legia – Bayern Monachium 3:7
  • Mecz w którym padło najwięcej bramek:
    (5.10.1988) Legia – Bayern Monachium 3:7
  • Seria nieprzegranych spotkań:
    14 meczów (Mecze 40-53 w europejskich pucharach)

Bilans

  • Zwycięstwa: 35
  • Remisy: 16
  • Porażki: 16
  • Bramki zdobyte: 127
  • Bramki stracone: 58

Reprezentacja PolskiEdytuj

Nr Rodzaj rozgrywek Data spotkania Rywal reprezentacji Polski Frekwencja Wynik meczu Strzelcy bramek
1 Mecz towarzyski 26 października 1930   Łotwa 10 tys. 6:0 Józef Nawrot 11', 28', 71', 89', Leonard Malik 33', Mieczysław Balcer 87'
2 Mecz towarzyski 14 czerwca 1931   Czechosłowacja 13 tys. 0:4 František Pelcner 1', 53', Václav Bára 62', Oldřich Nejedlý 66'
3 Mecz towarzyski 23 sierpnia 1931   Rumunia 10 tys. 2:3 Józef Nawrot 80', Witold Wypijewski 87' – Graţian Sepi 5', 78', Elemer Kocsis 29'
4 Mecz towarzyski 10 lipca 1932   Szwecja 13 tys. 2:0 Józef Nawrot 12', Gustaw Bator 84'
5 Mecz towarzyski 2 października 1932   Łotwa 8 tys. 2:1 Karol Kossok 52', Leon Radojewski 89' – Arnolds Tauriņš 19'
6 Mecz towarzyski 4 czerwca 1933   Belgia 16 tys. 0:1 Jean Brichaut 39'
7 Mecz towarzyski 10 września 1933   Jugosławia 8 tys. 4:3 Józef Nawrot 10', 46', Edmund Majowski 76', Władysław Król 88' – Đorđe Vujadinović 29', 14', Aleksandar Tirnanić 89'
8 Eliminacje MŚ 1934 13 października 1933   Czechosłowacja 15 tys. 1:2 Henryk Martyna 52' – Josef Silný 33', František Pelcner 77'
9 Mecz towarzyski 9 września 1934   Niemcy 33 tys. 2:5 Ernest Wilimowski 28', Karol Pazurek 55' – Ernst Lehner 15', 80' k., Karl Hohmann 77', Otto Siffling 78', Fritz Szepan 83'
10 Mecz towarzyski 6 czerwca 1935   Austria 25 tys. 1:0 Michał Matyas 34'
11 Mecz towarzyski 13 września 1936   Niemcy 40 tys. 1:1 Gerard Wodarz 75' – Karl Hohmann 20'
12 Mecz towarzyski 23 czerwca 1937   Szwecja 18 tys. 3:1 Gerard Wodarz 12', Leonard Piontek 24', Ernest Wilimowski 62' – Gustav Wetterström 76'
13 Mecz towarzyski 12 września 1937   Dania 20 tys. 3:1 Ernest Wilimowski 11', Władysław Król 27', Ryszard Piec 56' – Jørgen Iversen 12'
14 Eliminacje MŚ 1938 10 października 1937   Jugosławia 20 tys. 4:0 Leonard Piontek 2', 20', Jerzy Wostal 57', Ernest Wilimowski 74'
15 Mecz towarzyski 22 maja 1938   Irlandia 25 tys. 6:0 Jan Wasiewicz 12', Gerard Wodarz 21', 78', Leonard Piontek 43', 52', Ernest Wilimowski 58'
16 Mecz towarzyski 25 września 1938   Jugosławia 20 tys. 4:4 Józef Korbas 28', Ernest Wilimowski 36', 84', Leonard Piontek 58' – Josef Velker 44', 62', Mirko Kokotović 51' k., Franjo Wölfl 70'
17 Mecz towarzyski 23 października 1938   Norwegia 15 tys. 2:2 Ryszard Piec 73', Ernest Wilimowski 80' – Hans Nordahl 6', Alf Martinsen 41'
18 Mecz towarzyski 4 czerwca 1939   Szwajcaria 20 tys. 1:1 Leonard Piontek 29' – Lauro Amadò 76'
19 Mecz towarzyski 27 sierpnia 1939   Węgry 21 tys. 4:2 Ernest Wilimowski 33', 64', 75' k., Leonard Piontek 73' – Gyula Zsengellér 14', Sándor Ádám 33'
20 Mecz towarzyski 19 lipca 1947   Rumunia 30 tys. 1:2 Gerard Cieślik 53' – Francisc Spielmann 3', 61'
21 Eliminacje ME 1988 23 września 1987   Węgry 12 tys. 3:2 Dariusz Dziekanowski 6', Ryszard Tarasiewicz 58', Marek Leśniak 62' – György Bognár 10', Ferenc Mészáros 64'
22 Eliminacje ME 1996 17 kwietnia 1991   Turcja 1,5 tys. 3:0 Ryszard Tarasiewicz 72', 80', Roman Kosecki 87'
23 Eliminacje ME 2000 10 października 1998   Luksemburg 8 tys. 3:0 Jerzy Brzęczek 18', Andrzej Juskowiak 33', Mirosław Trzeciak 65'
24 Eliminacje ME 2000 8 września 1999   Bułgaria 8 tys. 2:0 Tomasz Hajto 15', Tomasz Iwan 62'
25 Eliminacje ME 2000 8 września 1999   Anglia 14 tys. 0:0
26 Eliminacje MŚ 2002 11 października 2000   Walia 10 tys. 0:0
27 Mecz towarzyski 15 listopada 2000   Islandia 5 tys. 1:0 Tomasz Frankowski
28 Eliminacje MŚ 2002 28 marca 2001   Armenia 12 tys. 4:0 Michał Żewłakow 15' k., Emmanuel Olisadebe 42', Marcin Żewłakow 81', Bartosz Karwan 88'
29 Mecz towarzyski 18 maja 2002   Estonia 8,5 tys. 1:0 Maciej Żurawski 56'
30 Eliminacje ME 2000 12 października 2002   Łotwa 12 tys. 0:1 Juris Laizāns 30'
31 Mecz towarzyski 12 listopada 2003   Włochy 7 tys. 3:1 Jacek Bąk 6', Tomasz Kłos 18', Jacek Krzynówek 84' – Antonio Cassano 19'
32 Eliminacje MŚ 2006 26 marca 2005   Azerbejdżan 9 tys. 8:0 Tomasz Frankowski 12', 63', 66', Aftandil Hacıyev 16' sam., Kamil Kosowski 40', Jacek Krzynówek 72', Marek Saganowski 84', 90'
33 Eliminacje MŚ 2006 30 marca 2005   Irlandia Północna 13,5 tys. 1:0 Maciej Żurawski 87'
34 Eliminacje MŚ 2006 7 września 2005   Walia 14 tys. 1:0 Maciej Żurawski 54' k.
35 Mecz towarzyski 7 października 2005   Islandia 7,5 tys. 3:2 Jacek Krzynówek 25', Marcin Baszczyński 57', Euzebiusz Smolarek 64' – Kristján Örn Sigurðsson 15', Hannes Sigurðsson 38'
36 Eliminacje ME 2008 6 września 2006   Serbia 5 tys. 1:1 Radosław Matusiak 30' – Danko Lazović 71'
37 eME 24 marca 2007   Azerbejdżan 12 tys. 5:0 Jacek Bąk 3', Dariusz Dudka 6', Wojciech Łobodziński 34', Jacek Krzynówek 58', Przemysław Kaźmierczak 84'
38 Eliminacje ME 2008 13 października 2007   Kazachstan 13 tys. 3:1 Euzebiusz Smolarek 56', 64', 65' – Dmitrij Biakow 20'
39 Mecz towarzyski 14 listopada 2009   Rumunia 5 tys. 0:1 Daniel Niculae 59'
40 Mecz towarzyski 5 czerwca 2011   Argentyna 10 tys. 2:1 Adrian Mierzejewski 25', Paweł Brożek 67' – Marco Ruben 46'
41 Mecz towarzyski 9 czerwca 2011   Francja 25 tys. 0:1 Tomasz Jodłowiec 12' sam.
42 Mecz towarzyski 2 września 2011   Meksyk 18 tys. 1:1 Paweł Brożek 27' – Javier Hernández 35'
43 Mecz towarzyski 2 czerwca 2012   Andora 31 tys. 4:0 Ludovic Obraniak 13', Robert Lewandowski 37', Jakub Błaszczykowski 39' k., Marcin Wasilewski 77' k.

UpamiętnieniaEdytuj

Kilkakrotnie na stadionie i w otoczeniu został upamiętniony jeden z najlepszych zawodników w historii Legii, Kazimierz Deyna. 1 września 2004 roku została wmurowana przed wejściem do budynku klubu tablica ku jego pamięci. Uroczyste odsłonięcie tablicy miało miejsce 22 stycznia 2005[72]. Na nowo powstałym stadionie trybuna wschodnia (niegdyś w tym miejscu była słynna Żyleta) została przez kibiców w wyniku konkursu w 2010 nazwana imieniem Kazimierza Deyny[73]. 6 czerwca 2012 przy stadionie został odsłonięty pomnik Kazimierza Deyny[74].

21 kwietnia 2006 roku z okazji obchodów 90-lecia klubu odsłonięto tablicę ku czci Marszałka Józefa Piłsudskiego. Tego samego dnia nastąpiło także oficjalne otwarcie Muzeum Legii znajdującego się wewnątrz trybuny Krytej.

Osobny artykuł: Muzeum Legii Warszawa.

1 października 2006 roku oficjalnie zostało zarezerwowane miejsce na loży VIP, na którym zasiadał przez wiele lat Kazimierz Górski, który zmarł 23 maja 2006 roku. Od tego dnia na miejscu 1/16, z którego kibicował warszawskiej drużynie Trener Tysiąclecia, nie zasiadali zaproszeni goście do klubu[25]. Po wyburzeniu trybuny krytej, krzesełko zostało przeniesione do Muzeum Klubowego, znajdującego się na nowym stadionie[75].

24 kwietnia 2008, w ramach akcji „Katyń... pamiętamy” / „Katyń... Ocalić od zapomnienia”, przy stadionie zostały zasadzone trzy Dęby Pamięci, które uhonorowały ofiary zbrodni katyńskiej, związane za życia z Legią Warszawa. Upamiętnieni w ten sposób zostali Feliks Asłanowicz, kpt. Józef Baran-Bilewski, mjr Kazimierz Dobrostański[76].

W grudniu 2018 na elewacji stadionu odsłonięto trzy tablice upamiętniające: cały kompleks sportowy przy ul. Łazienkowskiej, Stanisława Mielecha oraz klub Legię Warszawa[77].

Pozostałe wydarzeniaEdytuj

Na stadionie oprócz wydarzeń sportowych odbywają się też imprezy kulturalne, muzyczne oraz zgromadzenia religijne[78][a].

Zobacz teżEdytuj

UwagiEdytuj

  1. ↑ Od 1992 na stadionie odbywają się coroczne kongresy Świadków Jehowy, także międzynarodowe: w 1996 ph. „Posłańcy pokoju Bożego” (ponad 20 tysięcy obecnych, delegacje z 14 krajów), a w 2019 ph. „Miłość nigdy nie zawodzi!” (32 069 obecnych, delegaci z 35 krajów) (Źródła: [1]; [2]; [3]).

PrzypisyEdytuj

  1. ↑ a b http://stadiony.net/stadiony/pol/stadion_wojska_polskiego Pojemność stadionu według serwisu Stadiony.net.
  2. ↑ kcz//mat: Pepsi Arena tylko marketingowo. ITI, 2011-07-20. [dostęp 2011-08-02].
  3. ↑ Nie ma już Pepsi Areny. Stadion Legii wraca do nazwy z Piłsudskim. sport.pl, 2015-01-14. [dostęp 2015-01-14].
  4. ↑ a b legialive.pl: Historia stadionu Legii: 1917-1922. [dostęp 2010-02-13].
  5. ↑ legialive.pl: Historia stadionu Legii: 1924-25 (pol.). [dostęp 2010-02-14].
  6. ↑ legialive.pl: Historia stadionu Legii: 1926-27. [dostęp 2010-02-14].
  7. ↑ a b legialive.pl: Historia stadionu Legii: 1928-29. [dostęp 2010-02-14].
  8. ↑ a b stadion.legia.com: Basen Legii – pamiętajmy o historii. [dostęp 2010-02-14].
  9. ↑ ekstraklasa.net: Ekstraklasa.net Retro (11). [dostęp 2010-03-16].
  10. ↑ a b c legialive.pl: Historia stadionu Legii: 1930-32. [dostęp 2010-02-14].
  11. ↑ a b c d e f legialive.pl: Historia stadionu Legii: 1933-36. [dostęp 2010-02-14].
  12. ↑ a b jp85.pl: Historia stadionu. [dostęp 2010-02-20]. [zarchiwizowane z tego adresu (24 lutego 2010)].
  13. ↑ a b c legialive.pl: Historia stadionu Legii: 1937-45. [dostęp 2010-02-20].
  14. ↑ a b c Stefan Szczepłek. Radość na gruzach. „Skarpa Warszawska”, s. 57, listopad 2020. 
  15. ↑ a b c d legialive.pl: Historia stadionu Legii: 1946-1947. [dostęp 2010-02-21].
  16. ↑ a b Stefan Szczepłek. Gdzie wybierano prezesów. „Skarpa Warszawska”, s. 50, styczeń 2021. 
  17. ↑ a b c legialive.pl: Historia stadionu Legii: 1950-59. [dostęp 2010-02-21].
  18. ↑ a b warszawa.wikia.com: Stadion Wojska Polskiego im. Marszałka Józefa Piłsudskiego. [dostęp 2010-03-16].
  19. ↑ a b legialive.pl: Historia stadionu Legii: 1960 cz.I. [dostęp 2010-03-16].
  20. ↑ a b c stadiony.net: Stadion Wojska Polskiego im. Marszałka Józefa Piłsudskiego. [dostęp 2010-03-18]. [zarchiwizowane z tego adresu (8 maja 2008)].
  21. ↑ pzpn.pl: Mecz Polska – Anglia. [dostęp 2010-03-18].
  22. ↑ 90minut.pl: Puchar UEFA 2001/2002. [dostęp 2010-03-18].
  23. ↑ a b stadion.legia.com: Stadion – Zaczęło się! (pol.). [dostęp 2009-12-26]. [zarchiwizowane z tego adresu (26 listopada 2009)].
  24. ↑ pzla.pl: Edycje mistrzostw Polski seniorów. [dostęp 2012-10-06].
  25. ↑ a b c legialive.pl: Stadion. [dostęp 2010-08-05].
  26. ↑ budowastadionu.pl: Stadion Legii z 1930 roku. [dostęp 2010-08-05]. [zarchiwizowane z tego adresu (16 czerwca 2010)].
  27. ↑ stadionlegii.pl: Miasto przejmuje grunty, będzie nowy stadion!. [dostęp 2009-12-26]. [zarchiwizowane z tego adresu (31 marca 2012)].
  28. ↑ a b stadionlegii.pl: Jest zgoda na budowę!. [dostęp 2009-12-26]. [zarchiwizowane z tego adresu (13 sierpnia 2011)].
  29. ↑ gazeta.pl: Stadionu Legii jednak nie będzie. [dostęp 2006-09-26].
  30. ↑ stadionlegii.pl: Krajobraz po unieważnieniu. [dostęp 2009-12-26]. [zarchiwizowane z tego adresu (24 sierpnia 2011)].
  31. ↑ stadionlegii.pl: Stadion Narodowy w miejscu X-lecia?. [dostęp 2009-12-27]. [zarchiwizowane z tego adresu (12 października 2007)].
  32. ↑ stadionlegii.pl: Stadion: Teraz mąci ŻW. [dostęp 2009-12-27]. [zarchiwizowane z tego adresu (12 października 2007)].
  33. ↑ stadionlegii.pl: Stadion do dyskusji. [dostęp 2009-12-27]. [zarchiwizowane z tego adresu (12 października 2007)].
  34. ↑ Mikołaj Wójcik, Radosław Gruca, Piotr Nisztor, Wielka wojna o Stadion Narodowy w Warszawie, Dziennik.pl, 29 października 2007 [dostęp 2009-12-27] [zarchiwizowane z adresu 2008-01-12] (pol.).
  35. ↑ stadionlegii.pl: Kameralna Legia?. [dostęp 2009-12-27]. [zarchiwizowane z tego adresu (9 stycznia 2010)].
  36. ↑ stadionlegii.pl: Borowski: Stadion powstanie na Łazienkowskiej. [dostęp 2009-12-27]. [zarchiwizowane z tego adresu (12 października 2007)].
  37. ↑ stadionlegii.pl: Klub zaprasza do oglądania projektu stadionu (pol.). [dostęp 2009-12-26]. [zarchiwizowane z tego adresu (9 sierpnia 2011)].
  38. ↑ stadionlegii.pl: Nowy stadion w 2,5 roku (pol.). [dostęp 2009-12-27]. [zarchiwizowane z tego adresu (10 września 2011)].
  39. ↑ stadionlegii.pl: Stadion dla Legii przez najbliższe 23 lata! (pol.). [dostęp 2009-12-26]. [zarchiwizowane z tego adresu (13 września 2011)].
  40. ↑ gazeta.pl: Są pieniądze na stadion Legii (pol.). [dostęp 2009-12-26].
  41. ↑ stadiony.net: Stadion Legii coraz bliżej budowy (pol.). [dostęp 2009-12-26].
  42. ↑ stadiony.net: Cztery oferty na budowę stadionu Legii (pol.). [dostęp 2009-12-26].
  43. ↑ stadiony.net: 460 mln na modernizację stadionu Legii! (pol.). [dostęp 2009-12-26].
  44. ↑ stadiony.net: Podpisano umowę na budowę stadionu Legii (pol.). [dostęp 2009-12-26].
  45. ↑ stadion.legia.com: 4 dzień budowy: Rozbiórka budynku klubowego. [dostęp 2009-12-26].
  46. ↑ Budowa stadionu Legii na „cztery z plusem”. W: PAP [on-line]. Wirtualna Polska, 18 listopada 2009. [dostęp 2009-11-18].
  47. ↑ a b c d e f budowastadionu.pl: Czego jeszcze nie wiesz o nowym stadionie Legii? (pol.). [dostęp 2010-08-06]. [zarchiwizowane z tego adresu (1 maja 2015)].
  48. ↑ Kacper Ruszczak, Adam Kołodziejski: Mija 5 lat od otwarcia nowego stadionu Legii!. legia.com, 7 sierpnia 2015. [dostęp 2017-07-13].
  49. ↑ a b c d e f stadion.legia.pl: Stadion – Projekt (pol.). [dostęp 2009-12-27]. [zarchiwizowane z tego adresu (26 sierpnia 2009)].
  50. ↑ stadionlegii.pl: Projekt stadionu według KP Legia i ITI (pol.). [dostęp 2010-02-13]. [zarchiwizowane z tego adresu (13 października 2008)].
  51. ↑ a b c legia.com: Marek Drabczyk: Nasza współpraca układa się bardzo dobrze (cz. II wywiadu) (pol.). [dostęp 2010-02-13].
  52. ↑ legionisci.com: W sobotę otwarcie restauracji na Łazienkowskiej (pol.). [dostęp 2010-08-06].
  53. ↑ stadion.legia.com: Wybrano model krzesełek! (pol.). [dostęp 2010-02-13]. [zarchiwizowane z tego adresu (10 stycznia 2010)].
  54. ↑ legialive.pl: Szklane barierki oddzielą kibiców od boiska (pol.). [dostęp 2010-02-13].
  55. ↑ gazeta.pl: Nowe szyby na Legii: można je rozbić dopiero kilofem (pol.). [dostęp 2010-02-13].
  56. ↑ legia.com: Legia jak Allianz Arena czy Old Trafford (pol.). [dostęp 2010-02-13].
  57. ↑ stadion.legia.com: Kilka słów o telebimie (pol.). [dostęp 2010-02-13]. [zarchiwizowane z tego adresu (17 listopada 2009)].
  58. ↑ stadion.legia.com: Aktualności – Słów kilka o studiu telewizyjnym (pol.). [dostęp 2010-08-06]. [zarchiwizowane z tego adresu (12 lipca 2011)].
  59. ↑ legia.com: Nowy Stadion Legii – Wieczorne testy oświetlenia – VIDEO (pol.). [dostęp 2010-08-06]. [zarchiwizowane z tego adresu (21 maja 2010)].
  60. ↑ a b legia.com: Warszawa: Wielka iluminacja (pol.). [dostęp 2010-08-06].
  61. ↑ a b warszawa.gazeta.pl: Ogromna konstrukcja stanęła na stadionie Legii (pol.). [dostęp 2010-08-06].
  62. ↑ stadion.legia.com: Nowy Stadion Legii – Słów kilka o stężeniu kratowym (pol.). [dostęp 2010-08-06].
  63. ↑ Innowacyjne rozwiązania skandynawskich firm w Polsce. W: Skandynawsko-Polska Izba Gospodarcza [on-line]. spcc.pl. s. 38–39. [dostęp 2016-11-24].
  64. ↑ legialive.pl: Doping na pożegnanie Żylety! (pol.). [dostęp 2010-02-28].
  65. ↑ rp.pl: Pożegnanie Żylety z Łazienkowskiej (pol.). [dostęp 2010-02-28].
  66. ↑ polskieradioeuro.pl: Pożegnanie „Żylety” (pol.). [dostęp 2010-02-28].
  67. ↑ legia.com: Nowy Stadion Legii – Pożegnanie Żylety (pol.). [dostęp 2010-02-28].
  68. ↑ 90minut.pl: Legia Warszawa 4 – 0 Śląsk Wrocław (pol.). [dostęp 2010-03-16].
  69. ↑ 90minut.pl: Legia Warszawa 2 – 1 Jagiellonia Białystok (pol.). [dostęp 2010-03-16].
  70. ↑ 90minut.pl: Legia Warszawa 3 – 0 GKS Bełchatów (pol.). [dostęp 2010-03-16].
  71. ↑ 90minut.pl: Polska 0 – 1 Rumunia (pol.). [dostęp 2010-03-16].
  72. ↑ deyna.info: Pomnik Kazika (pol.). [dostęp 2012-06-25].
  73. ↑ Trybuna wschodnia: im. Kazimierza Deyny! (pol.). legionisci.com, 2010-02-11. [dostęp 2013-09-26].
  74. ↑ PAP: Przed stadionem Legii odsłonięto pomnik Kazimierza Deyny (pol.). sport.dziennik.pl, 2012-06-07. [dostęp 2012-06-08].
  75. ↑ legionosci.pl: Otwarcie klubowego muzeum 23 października (pol.). [dostęp 2010-08-05].
  76. ↑ Dęby katyńskie na Legii. legia.net, 24 kwietnia 2008. [dostęp 2014-07-25]. [zarchiwizowane z tego adresu (27 lipca 2014)].
  77. ↑ Beata Wiśniewska: Tablice pamiątkowe Legii Warszawa. W: Urząd m.st. Warszawy [on-line]. 18 grudnia 2018. [dostęp 2018-12-27].
  78. ↑ Piotr Kamieniecki: Legia wynajmuje stadion. legia.net, 2019-08-05. [dostęp 2019-08-17].

Linki zewnętrzneEdytuj

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Stadion_Wojska_Polskiego_w_Warszawie&oldid=67048837”