Stalag

Stalag Luft III – makieta

Stalag (niem. skrót od Stammlager für kriegsgefangene Mannschaften und Unteroffiziere) – w czasie II wojny światowej niemiecki obóz jeniecki dla szeregowców i podoficerów. Oddzielną kategorię stanowiły obozy Stalag Luft (Stammlager für kriegsgefangene Luftwaffenangehörige) pod zarządem Luftwaffe, przeznaczone dla lotników wszelkich stopni oraz Marlag (Kriegsmarine-Kriegsgefangenen-Mannschaftsstammlager) przeznaczone dla podoficerów i szeregowych marynarki wojennej.

Stalagi tworzone były w całej Europie. Najbardziej znany z nich – z powodu tzw. „wielkiej ucieczki” – to Stalag Luft III Sagan w obecnym Żaganiu. Wielka i tragiczna w skutkach ucieczka 81 jeńców w marcu 1944 zakończyła się szczęśliwie tylko dla trzech uciekinierów.

Lista stalagów na terenie Polski

Na terenie obecnej Polski, znajdowały się wszystkie obozy w okręgach armii niemieckiej: Wehrkreis I, Wehrkreis VIII, Wehrkreis XX, Wehrkreis XXI, oraz części Wehrkries II i III.

• Stalag I-A Stablack – największy w Prusach Wschodnich w Stabławkach i Kamińsku (obecnie Gmina Górowo Iławeckie) i częściowo obwód kaliningradzki
• Stalag I-B Królikowo k. Olsztynka (niem. Hohenstein)
• Stalag I B/PR Prostki (niem. Prostken)
• Stalag I F Suwałki (niem. Sudauen)
• Stalag II A Neubrandenburg
• Stalag II B Czarne (niem. Hammerstein)
• Stalag II D Stargard (niem. Stargard in Pommern)
• Stalag II E Borne Sulinowo (niem. Gross-Born)
• Stalag III C Kostrzyn nad Odrą
• Stalag IV B Mühlberg/Elbe i Zeithain
• Stalag IV F Miłoszów (niem. Hartmannsdorf)
• Stalag VI C Oberlangen
• Stalag VI H Arnoldsweiler/Düren; Nadrenia Północna Westfalia
• Stalag VII A Moosburg an der Isar
• Stalag VIII A Zgorzelec (niem. Görlitz)
• Stalag VIII B Łambinowice (niem. Lamsdorf)
• Stalag VIII C Żagań (niem. Sagan)
• Stalag VIII D Cieszyn (niem. Teschen)
• Stalag X B Sandbostel
• Stalag XVII D Dęblin (patrz Stalag 237)
• Stalag 237 Dęblin
• Stalag 307 Dęblin
• Stalag 319 Chełm
• Stalag 369 Kobierzyn

Stalagi Luft

• Stalag Luft II Litzmannstadt (okupacyjna, niem. nazwa Łodzi)
• Stalag Luft III
• Stalag Luft IV Żagań (niem. Sagan)
• Stalag Luft VI (Haidekrug; Prusy Wsch.)

Marlagi

• Marlag Rügenwalde, Darłowo
• Marlag Stettin, Szczecin
• Marlag Marine Dulag Gdingen („Gotenhafen”), Gdynia
• Marlag Gdingen („Gotenhafen”), Gdynia

Zobacz też

• Niemieckie obozy jenieckie 1939–1945
• Stalag XII-F Boulay-Moselle
• oflag

Bibliografia

• Deutsche Lager für alliierte Kriegsgefangene im Zweiten Weltkrieg (niem.). moosburg.org. [dostęp 2012-02-24]. (ang. • fr.)

Linki zewnętrzne

• Stalag IIB (fr.)