Stan Borys
Stan Borys, właśc. Stanisław Guzek[1] (ur. 3 września 1941 w Załężu[1] w Rzeszowie) – polski muzyk, piosenkarz, kompozytor, aktor i poeta.
| ||
 Stan Borys (2016) | ||
| Imię i nazwisko | Stanisław Guzek | |
| Data i miejsce urodzenia | 3 września 1941 Załęże | |
| Typ głosu | tenor | |
| Gatunki | jazz, rock, bigbit, pop | |
| Zawód | piosenkarz, autor tekstów, kompozytor | |
| Aktywność | od 1958 | |
| Wydawnictwo | Polskie Nagrania „Muza” Warner Music Poland | |
| Powiązania | Bogdan Loebl | |
| Zespoły | ||
| Bizony Blackout Odyssey Family Tress Strange Romance Imię Jego 44 | ||
| Odznaczenia | ||
  
| ||
| Strona internetowa | ||
ŻyciorysEdytuj
Był uczniem różnych szkół, m.in. technikum rolniczego (TMR Łańcut) i budowlanego. Uczył się grać na skrzypcach, klarnecie i gitarze. Profesjonalną działalność artystyczną rozpoczął w 1958, występując w teatrach rzeszowskich. Zaczynał od pracy statysty i rekwizytora, potem grał w przedstawieniach.
W 1965 zadebiutował jako poeta, a jego dzieła opublikowano w „Nowinach Rzeszowskich”. Otrzymał też nagrodę w Turnieju Jednego Wiersza. Również w 1965 powstał zespół Blackout, którego był współzałożycielem. Od 1968 jest związany z formacją Bizony.
W 1969 rozpoczął karierę solową, wydając swój pierwszy album. W 1972 wystąpił gościnnie w filmie Uciec jak najbliżej. W 1973 za wykonanie utworu „Jaskółka uwięziona” otrzymał nagrodę dziennikarzy na 11. Krajowym Festiwalu Piosenki Polskiej w Opolu[2]. W sezonie 1974/1975 występował w Teatrze Syrena w Warszawie.
W latach 1975–2004 mieszkał za granicą, najpierw w USA (Chicago), potem w Toronto w Kanadzie i w Las Vegas.
W 2001 przetworzony fragment jego utworu „Chmurami zatańczy sen” został wykorzystany w refrenie piosenki „Głucha noc” rapera Pei. Borys oskarżył rapera o kradzież własności intelektualnej. 1 września 2011 doszło do zawarcia ugody i wygłoszenia wspólnego oświadczenia, w którym zaznaczono, że to nie Ryszard „Peja” Andrzejewski umyślnie użył bez zgody autora fragmentu tekstu piosenki „Chmurami zatańczy sen”, wskazując, że raper poprosił swojego wydawcę o dopilnowanie formalności w związku z użyciem tekstu i poinformowania o tym Stana Borysa[3].
W 2004 był gwiazdą festiwalu w Syracuse, największego polskiego festiwalu w północno-wschodniej części USA[4]. W 2006 zaczął występować z zespołem Imię Jego 44 z Wrocławia, a 5 listopada 2006 w Filharmonii w Rzeszowie obchodził 45-lecie pracy artystycznej. We wrześniu 2009 ukazał się zbiór jego wierszy o tytule Co jest urokiem tego życia.
W 2014 wystąpił z utworem „Jaskółka uwięziona” w koncercie „25 lat! Wolność kocham i rozumiem” podczas 51. KFPP w Opolu[2]. Piosenkę wykonał także w trakcie 54. edycji festiwalu w 2017[2].
Życie prywatneEdytuj
Trzykrotnie się żenił, a jego żoną była m.in. Agata Pilitowska. Partnerką wokalisty jest Anna Maleady. W lutym 2019 przeszedł rozległy udar mózgu, po którym został częściowo sparaliżowany[5].
Wyznaje taoizm[6]. Regularnie praktykuje jogę[7]. Wraz z partnerką od marca 2020 ponownie mieszka w USA[8]
DyskografiaEdytuj
Opracowano na podstawie materiału źródłowego[9].
AlbumyEdytuj
- 1967 Blackout (Blackout)
- 1969 To ziemia (Bizony)
- 1970 Krzyczę przez sen
- 1971 Naga (Niebiesko-Czarni)
- 1972 Piosenki z filmu „Uciec jak najbliżej”
- 1974 Stan Borys
- 1974 Szukam przyjaciela
- 1988 Piszę pamiętnik artysty - hańba temu, kto o tym źle myśli! Wiersze C.K. Norwida
- 1996 Niczyj
- 1998 Portret
- 2007 Znieczulica (Imię Jego 44)
- 2014 Ikona
KompilacjeEdytuj
FilmografiaEdytuj
NagrodyEdytuj
- 1960 – I Nagroda w Ogólnopolskim Konkursie Recytatorskim
- 1968 – nagroda za interpretację piosenki To ziemia na Przeglądzie Zespołów Estradowych w Olsztynie
- 1968 – Nagroda Jury Dziennikarzy na KFPP w Opolu za interpretację piosenki To ziemia
- 1971 – Brązowy Gronostaj na festiwalu w Rennes (Francja)
- 1972 – Złoty Medal Olimpiady Piosenki w Atenach (Grecja) i Złota Płyta dla najlepszego wykonawcy
- 1973 – Nagroda Dziennikarzy na KFPP w Opolu za Jaskółkę uwięzioną
- Bursztynowy Słowik na Międzynarodowym Festiwalu Piosenki w Sopocie za piosenkę Jaskółka uwięziona
- I nagroda za Jaskółkę uwięzioną na festiwalu jw.
- 1973 – Nagroda Prasy na festiwalu w Ostendzie (Belgia, Young European Song Festival)
- 1973 – nagroda za interpretację Lost Love na festiwalu w Castelbar (Irlandia)
- 1973 – nagroda na festiwalu w Caracas (Wenezuela)
- 2015 – Honorowy Złoty Mikrofon za „romantyczną duszę niestrudzonego krzewiciela polskiej poezji, twórcze poszukiwania oraz wielką przyjaźń z Polskim Radiem, obecną w jego słowach i muzyce”[10][11].
OdznaczeniaEdytuj
- 2006 – Srebrny Medal „Zasłużony Kulturze Gloria Artis”
- 2011 – Złoty Medal „Zasłużony Kulturze Gloria Artis”[12]
- 2017 – Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski (za wybitne zasługi w pracy artystycznej i twórczej)[13]
- Odznaka honorowa „Zasłużony dla Województwa Podkarpackiego”[14]
PrzypisyEdytuj
- ↑ a b Jan Kawecki: Encyklopedia polskiej muzyki rockowej Rock 'n' roll, 1959-1973. Rock-Serwis, 1995, s. 40. ISBN 978-83-85335-25-2.
- ↑ a b c Sylwia Gawłowska: Festiwalowe podium. Krajowy Festiwal Polskiej Piosenki w Opolu 1963–2017 we wspomnieniach artystów. 2018, s. 46–47. ISBN 978-83-938344-7-1.
- ↑ Karol Stefańczyk, Peja i Stan Borys pogodzeni, cgm.pl, 29 sierpnia 2011 [dostęp 2011-09-29] [zarchiwizowane z adresu 2011-09-13].
- ↑ Polski Festiwal w Syracuse, Nowy Jork. [dostęp 2013-04-29]. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-04-29)].
- ↑ Stan Borys miał udar i jest częściowo sparaliżowany, Stan Borys: Muzyk miał udar i jest częściowo sparaliżowany [dostęp 2019-06-14] (pol.).
- ↑ Stan Borys: Dzisiaj SHOW BIZNES, to wyłącznie trzęsienie tyłkiem! Mocno o artystach, polityce...
- ↑ NDTV 02.15.2013 Piątek (Stan Borys)
- ↑ Stan Borys z nową piosenką "Będę przy tobie". Muzyk utknął w USA przez koronawirusa, muzyka.interia.pl [dostęp 2021-02-23] (pol.).
- ↑ Archiwum Polskiego Rocka
- ↑ polskieradio/fc: Złote Mikrofony: najlepsi radiowcy wyróżnieni najważniejszą nagrodą. W: PolskieRadio.pl [on-line]. Polskie Radio S.A., 11 grudnia 2015. [dostęp 11 grudnia 2015].
- ↑ Polskie Radio: Marusz Bonaszewski wśród laureatów Złotych Mikrofonów. W: GazetaPrawna.pl [on-line]. Infor PL S.A., 10/11 grudnia 2015. [dostęp 11 grudnia 2015].
- ↑ Lista laureatów medalu Zasłużony Kulturze – Gloria Artis. mkidn.gov.pl. [dostęp 2017-01-22].
- ↑ Odznaczenia z okazji Narodowego Święta Niepodległości. prezydent.pl, 2017-11-11. [dostęp 2017-11-12].
- ↑ Odznaka Zasłużony dla Województwa Podkarpackiego. bip.podkarpackie.pl. [dostęp 2017-12-15].
BibliografiaEdytuj
- Ryszard Wolański, Leksykon Polskiej Muzyki Rozrywkowej, Warszawa 1995, Agencja Wydawnicza MOREX, ISBN 83-86848-05-7, tu hasło Borys Stan, s. 21, 22.
Bibliografia przedmiotowaEdytuj
- 1970 Lech Terpiłowski – Stan Borys (Wyd. Synkopa)
Linki zewnętrzneEdytuj
- Oficjalna strona artysty
- Stan Borys na zdjęciach w bazie Filmoteki Narodowej „Fototeka”
- Stan Borys w bazie Filmweb
- Stan Borys w bazie IMDb (ang.)
- Stan Borys w bazie filmpolski.pl