Stanisław Brejdygant
Stanisław Ignacy Brejdygant (ur. 2 października 1936 w Warszawie) – polski aktor, reżyser, scenarzysta, pisarz i dramaturg.
Stanisław Brejdygant (1980) | |
Data i miejsce urodzenia |
2 października 1936 |
---|---|
Zawód | |
Odznaczenia | |
Życiorys
edytujRodzina i edukacja
edytujJest synem Ignacego Brejdyganta[1] i jego żony Janiny z d. Paprockiej[2]. Matka pracowała w Towarzystwie Opieki nad Niemowlętami w Wołominie oraz Towarzystwie Przyjaciół Dzieci w Warszawie, ojciec był lekarzem i służył jako oficer podczas wojny[3]. Miał starszą o osiem lat siostrę Barbarę[4], która była strzelcem w Szarych Szeregach[2].
Służył jako ministrant w kościele Matki Boskiej Loretańskiej w Warszawie, był także prezesem koła ministrantów[5]. Należał także do 67. Warszawskiej Drużyny Harcerskiej[6]. Od czasów szkolnych interesuje się literaturą, należał do Koła Młodych przy Związku Literatów Polskich[7]. W okresie szkolnym dorabiał jako przewodnik turystyczny po Warszawie i recenzent filmów w redakcji „Sztandaru Młodych”[8].
Absolwent VIII Liceum Ogólnokształcącego im. Władysława IV w Warszawie, polonistyki na Uniwersytecie Warszawskim (praca dyplomowa: „Rozprawa Wyspiańskiego o Hamlecie w kontekście Wielkiej Reformy”), Wydziału Aktorskiego Warszawskiej Szkoły Teatralnej i reżyserii w łódzkiej filmówce[9].
Kariera zawodowa
edytujJako aktor teatralny zadebiutował w 1954[10]. Przez kilka miesięcy występował w Studenckim Teatrze Satyryków[11]. Występował także na scenach teatrów warszawskich: Narodowego, Powszechnego, Nowego i Dramatycznego a także Teatru Bałtyckiego w Koszalinie, Teatru Polskiego w Poznaniu i Teatru Nowego w Łodzi. Jako reżyser pracował w Teatrze Współczesnym we Wrocławiu i Teatrze Nowym Warszawie. Ma w dorobku m.in. role szekspirowskie i w adaptacjach Dostojewskiego. Jako reżyser wystawił m.in. Wiecznego małżonka i Idiotę Dostojewskiego oraz pięć oper (m.in. Damę Pikową Piotra Czajkowskiego)[12].
Wystąpił w kilku filmach, słuchowiskach radiowych i widowiskach plenerowych. Dużą popularność zdobył jako dubbingujący tytułową postać w brytyjskim serialu Ja, Klaudiusz.
Jest członkiem Stowarzyszenia Pisarzy Polskich, był członkiem Zarządu Głównego ZASP-u[13], ZAiKS-u, PEN Clubu, ITI oraz Rady Pisarzy Trzech Mórz.
W 2013 został odznaczony Srebrnym Medalem „Zasłużony Kulturze Gloria Artis”[14].
Życie prywatne
edytujCzterokrotnie żonaty. Pierwszą żoną aktora była malarka i scenografka Zofia Wierchowicz. Z małżeństwa ze śpiewaczką Nelą Obarską ma syna Igora (ur. 1971). Ma także syna Krzysztofa (ur. 1984) z pozamałżeńskiej relacji[15]. Następnie ożenił się z historyczką sztuki Barbarą Janicką. W 2015 poślubił Ritę Kożewnikową[16].
Role teatralne
edytuj- Hamlet, W. Szekspira – Hamlet
- Ryszard III, W. Szekspira – Ryszard III
- Zbrodnia i kara, F. Dostojewskiego – Raskolnikow
- Idiota, F. Dostojewskiego – Książę Myszkin
- Medea, Eurypidesa – Jazon
- Hitler-Stalin, (na motywach powieści W. Niekrasowa – Saperlipopette) – Stalin
Filmografia
edytujFilmy fabularne
edytuj- 1969: Księżyc (reżyseria, scenariusz, obsada aktorska) – Lejtnant Oleg Antonowicz Kniaźnin
- 1972: Wyspy szczęśliwe (reżyseria)
- 1974: Opowieść w czerwieni (scenariusz)
- 1977: Zakręt (reżyseria, scenariusz, obsada aktorska)
- 1982: Wilczyca – Hrabia Ludwik, właściciel Rosłowic
- 1992: Dotknięcie ręki – wydawca Maier
- 1993: Komedia małżeńska – Pierre Duchamp
- 1993: Lista Schindlera – strażnik w fabryce Schindlera
- 1994: Legenda Tatr – Archanioł
- 1995: Akwarium – dyplomata brytyjski
- 2018: Kler – ksiądz Teodor
Seriale
edytuj- Klan – Janusz Zamojdowski, współtowarzysz Władysława Lubicza z celi, działacz Towarzystwa Przyjaciół Kresów
- Siedlisko – ksiądz proboszcz
- Marszałek Piłsudski (2000) – Alfred Wysocki
- Mrok – proboszcz Kozak
- Prawo Agaty – profesor Bartka (odc. 7)
- Paradoks – biskup (odc. 4)
- Dziewczyny ze Lwowa – profesor Witold Rotworoski
Polski dubbing
edytuj- 1976: Ja, Klaudiusz jako Klaudiusz
- 1993: Dwaj zgryźliwi tetrycy jako John Gustafson
- 1995: Jeszcze bardziej zgryźliwi tetrycy jako John Gustafson
- 1996: Frankie i Johnny jako spiker
- 1997: Ostatni rozdział jako doktor Boyer
- 2005: Niania jako pan Siup
- 2015: Kopciuszek jako król
Reżyser dubbingu
edytuj- 1993–1998: Animaniacy
- 1996: Frankie i Johnny
Dramaty
edytuj- Kolonia Wyzwolenia
- Golgota
- Wyzwolony
- Próba
- Endline
- Godzina z Führerem
- Stacja XII
- Mniejszy brat
- Wyspa Wielkanocna
Powieści i opowiadania
edytuj- Testament. Wydawnictwo Pax, Warszawa 1967.
- Być Bogiem: opowiadania. Czytelnik, Warszawa 1981.
- Stypa. Wydawnictwo Gamma, Warszawa 1991.
- Powiedz im. Polska Oficyna Wydawnicza BGW, Warszawa 1993.
- Maligna. Dom Wydawniczy Szczepan Szymański, Warszawa 1995.
- Świt o zmierzchu. Wydawnictwo Nowy Świat, Warszawa 2009.
- Wyzwolony i inne dramaty. Wydawnictwo Adam Marszałek, Toruń 2013.
- Zło: scenariusze: trzy filmy – oto ich zapis. Wydawnictwo Adam Marszałek, Toruń 2019.
- Zwierzenia. Wydawnictwo WAB, Warszawa 2023.
- Pokoje. Od urodzenia do wieku klęski, Świat Książki, Warszawa 2023.
Wybrane scenariusze
edytuj- Weekend
- Sumienie
- Oczyszczenie
- Powieźli trumnę
Przypisy
edytuj- ↑ Brejdygant 2023 ↓, s. 28.
- ↑ a b Powstańcze Biogramy - Barbara Brejdygant [online], 1944.pl [dostęp 2024-04-25] (pol.).
- ↑ Brejdygant 2023 ↓, s. 13, 80–81, 91–92.
- ↑ Brejdygant 2023 ↓, s. 13–14.
- ↑ Brejdygant 2023 ↓, s. 70, 79.
- ↑ Brejdygant 2023 ↓, s. 76.
- ↑ Brejdygant 2023 ↓, s. 90, 111.
- ↑ Brejdygant 2023 ↓, s. 124–125, 172.
- ↑ Brejdygant 2023 ↓, s. 109, 111, 123, 126, 137, 170, 211.
- ↑ Brejdygant 2023 ↓, s. 168–170.
- ↑ Brejdygant 2023 ↓, s. 170.
- ↑ Brejdygant 2023 ↓, s. 191.
- ↑ Brejdygant 2023 ↓, s. 131, 190.
- ↑ Medal Zasłużony Kulturze - Gloria Artis. www.gov.pl. [dostęp 2020-05-27].
- ↑ styl-gwiazd-populada.pl [online], styl-gwiazd-populada.pl [dostęp 2020-07-09] [zarchiwizowane z adresu 2020-01-23] (ang.).
- ↑ Stanisław Brejdygant: Związek z Ritą, to spełnienie marzenia o doskonałym partnerstwie - Świat według Tessy [online], swiat-tessy.com [dostęp 2020-07-09] (pol.).
Bibliografia
edytuj- Stanisław Brejdygant: Pokoje. Od urodzenia do wieku klęski. Wydawnictwo „Świat Książki”, 2023. ISBN 978-83-8289-175-1.
Linki zewnętrzne
edytuj- Stanisław Brejdygant w bazie IMDb (ang.)
- Stanisław Brejdygant w bazie Filmweb
- Stanisław Brejdygant w bazie filmpolski.pl
- Stanisław Brejdygant, [w:] Encyklopedia teatru polskiego (autorzy) [dostęp 2021-04-09] .
- Stanisław Brejdygant na zdjęciach w bazie Filmoteki Narodowej „Fototeka”
- Stanisław Brejdygant na zdjęciach w bibliotece Polona