Wikipedia

Stanisław Czerniec

Stanisław Czerniec (ur. 20 stycznia 1908 w Posadzie Górnej, zm. 28 lipca 1986 w Gorlicach) – polski ksiądz katolicki, prałat, kanonik gremialny brzozowskiej Kapituły Kolegiackiej[1], długoletni proboszcz w Bączalu Dolnym koło Jasła, budowniczy tamtejszego kościoła pw. Imienia Maryi, inwigilowany i represjonowany przez Służbę Bezpieczeństwa PRL.

Stanisław Czerniec
Kanonik gremialny
Kapituły Kolegiackiej w Brzozowie,
proboszcz w Bączalu Dolnym
Ilustracja
ks. prałat Stanisław Czerniec
Data i miejsce urodzenia

20 stycznia 1908
Posada Górna

Data i miejsce śmierci

28 lipca 1986
Gorlice

Proboszcz parafii św. Mikołaja i Imienia Maryi w Bączalu Dolnym
Okres sprawowania

1948–1981

Kanonik gremialny Kapituły Kolegiackiej
w Brzozowie
Okres sprawowania

1977–1986

Wyznanie

katolicyzm

Kościół

rzymskokatolicki

Prezbiterat

1933

Faksymile
Multimedia w Wikimedia Commons
Stanisław Czerniec, jako uczeń sanockiego gimnazjum (1928)
Kościół parafialny Imienia Maryi w Bączalu Dolnym z lat 1957-1959
Ks. Stanisław Czerniec - witraż w zakrystii kościoła w Bączalu Dolnym
Nagrobek ks. Stanisława Czernieca na Nowym Cmentarzu w Bączalu Dolnym

Życiorys edytuj

Młodość edytuj

Urodził się 20 stycznia 1908 w Posadzie Górnej[2][3] koło Rymanowa (północno-wschodnie ziemie Beskidu Niskiego) w pobożnej chłopskiej rodzinie, jako syn Jana i Marii. Jedna z jego sióstr została zakonnicą[4]. W 1928 zdał egzamin dojrzałości w Państwowym Gimnazjum im. Królowej Zofii w Sanoku (w jego klasie był m.in. Bohdan Ihor Antonycz)[2][5]. Następnie ukończył Wyższe Seminarium Duchowne w Przemyślu, po czym w 1933[6] roku przyjął święcenia kapłańskie z rąk ówczesnego biskupa przemyskiego Franciszka Bardy. Jednym z jego przewodników w drodze do kapłaństwa był błogosławiony Jan Balicki - kapłan, spowiednik i wykładowca.

Kapłaństwo edytuj

Jako wikariusz pracował w Grębowie (1933-1936)[7] i od 1936 w Pysznicy[8]. Był administratorem parafii w Łomnej od lata 1937[9] i od lata 1938 w Kurzynie Średniej[10]. W 1948 roku został mianowany administratorem a następnie proboszczem parafii św. Mikołaja i Imienia Maryi w Bączalu Dolnym, po aresztowaniu i osadzeniu w więzieniu we Wronkach a później w Rawiczu swojego poprzednika - ks. Floriana Zająca[11].

Dał się poznać jako gorliwy duszpasterz zatroskany o sprawy parafian i lokalnego kościoła. Po zapełnieniu parcel Starego Cmentarza erygowanego około 1786 roku podjął starania zmierzające do założenia w 1952 roku Nowego Cmentarza parafialnego przy granicy obrębów Bączala Dolnego i Bączala Górnego[12]. Mimo licznych sprzeciwów miejscowych komunistów, a także represji i inwigilacji dokonywanych przez władze PRL, które nie wyrażały zgody na wzniesienie nowego obiektu sakralnego wznowił prace zainicjowane przez swoich poprzedników związane z budową murowanego kościoła parafialnego Imienia Maryi[13]. Kościół ten został wybudowany według drugiego projektu lwowskiego architekta Eustachego Chmielewskiego w historyzującym polskim stylu narodowym z elementami modernizmu w przeciągu lat 1957-59[14], następnie poświęcony 4 października 1959 roku przez bpa Wojciecha Tomakę i uroczyście konsekrowany w 1966 roku[15]. Wzniósł również dwa kościoły filialne: w 1972 w Jabłonicy oraz w 1981 w Lipnicy Górnej, które poświęcił ówczesny biskup przemyski Ignacy Tokarczuk.

W celu uratowania starego, drewnianego kościoła św. Mikołaja z 1667 roku[16] odsprzedał go w 1974 jako zabytek wysokiej klasy do Muzeum Budownictwa Ludowego w Sanoku[17]. Wcześniej, bo w 1959 roku obiekt ten został wpisany do rejestru zabytków dawnego województwa rzeszowskiego.

Represje w okresie PRL edytuj

Czynnie angażował się w ruch podziemia niepodległościowego i od 1949 aż do swojej śmierci był rozpracowywany przez funkcjonariuszy Powiatowych Urzędów Bezpieczeństwa Publicznego w Nisku i Jaśle oraz Wojewódzkiego Urzędu Bezpieczeństwa Publicznego w Rzeszowie. Był również inwigilowany przez tajnych funkcjonariuszy Komendy Wojewódzkiej Milicji Obywatelskiej i pracowników Wojewódzkiego Urzędu Spraw Wewnętrznych w Krośnie m.in. w ramach "teczki ewidencji operacyjnej na księdza"[18].

Emerytura edytuj

Funkcję proboszcza w Bączalu Dolnym pełnił przez 33 lata, od 1948 do 1981 roku[19], po czym przeszedł na emeryturę. Jako rezydent pozostał na plebanii w Bączalu Dolnym. Podczas choroby przez krótki czas mieszkał w Domu Księży Emerytów "Emaus" w Korczynie koło Krosna. W 1983 roku w trakcie Mszy Świętej Prymicyjnej swojego wychowanka - ks. Tadeusza Strugały świętował złoty jubileusz 50-lecia święceń kapłańskich.

Zmarł po ciężkiej chorobie w gorlickim szpitalu 28 lipca 1986 w wieku 78 lat. Spoczywa na Nowym Cmentarzu w Bączalu Dolnym nieopodal drewnianego krzyża milenijnego (przy skrzyżowaniu dwóch spośród kilku głównych alei cmentarnych).

Godności i odznaczenia edytuj

W ramach licznych zasług dla Kościoła diecezjalnego i społeczeństwa został odznaczony wieloma godnościami kościelnymi, w tym honorowymi:

Upamiętnienie edytuj

Postać ks. prałata Stanisława Czernieca jest motywem wizerunkowym jednego z licznych witraży kościoła parafialnego Imienia Maryi, ufundowanych przez parafian i wykonanych w latach 1993 - 1994 staraniem ówczesnego proboszcza ks. kanonika Wiesława Willera w jednej z wrocławskich pracowni. Witraż ten usytuowany jest w kościelnej zakrystii[23].

21 lutego 2016 w tygodniku Niedziela Rzeszowska pojawił się artykuł biograficzny o księdzu prałacie Stanisławie Czerniecu i jego zasługach dla parafii i wspólnoty diecezjalnej[24].

Bibliografia edytuj

  • "Bączal Górny". Stanisław Syzdek, Skołyszyn 1998,
  • "Skołyszyn, zarys monograficzny", Ryszard Oleszkowicz, Skołyszyn 1998,
  • "Gmina Skołyszyn Przeszłość i teraźniejszość", Władysława Kołodziej, Gabriela Ślawska. Skołyszyn 2006,
  • "W Gminie Skołyszyn", Skołyszyn 2008,
  • "W Gminie Skołyszyn – zespół"; w tym Stanisław Mendelowski, Krosno 2000,
  • "Księgi parafialne" parafii Imienia Maryi w Bączalu Dolnym,

Zobacz też edytuj

Przypisy edytuj

  1. ↑ Stanisław Syzdek: Bączal Górny. Skołyszyn: 1998.
  2. ↑ a b XLI. Sprawozdanie Dyrekcji Państwowego Gimnazjum im. Królowej Zofji w Sanoku za rok szkolny 1927/1928. Sanok: 1928, s. 27.
  3. ↑ Franciszek Bolanowski.: Posada Górna - przyczynek do dziejów miejscowości. lemko.org. [dostęp 2015-03-17].
  4. ↑ Rocznik Rymanowa-Zdroju, t. V, Stowarzyszenie Przyjaciół Rymanowa Zdroju, 2000.
  5. ↑ Absolwenci. 1losanok.pl. [dostęp 2016-02-19].
  6. ↑ Parafia św. Wojciecha w Grębowie - duchowieństwo. [dostęp 2015-03-16].
  7. ↑ Duchowieństwo parafii grębowskiej w stuleciu 1912-2012. [dostęp 2015-03-16].
  8. ↑ Zmiany na stanowiskach i urzędach duchownych. „Kronika Dyecezyi Przemyskiej O.Ł.”. Z. 7/9, s. 243, 1936. 
  9. ↑ Zmiany na stanowiskach i urzędach duchownych. „Kronika Dyecezyi Przemyskiej O.Ł.”. Z. 7/9, s. 185, 1937. 
  10. ↑ Zmiany na stanowiskach i urzędach duchownych. „Kronika Dyecezyi Przemyskiej O.Ł.”. Z. 8/9, s. 290, 1938. 
  11. ↑ Ks. Florian Zając, działacz polskiego państwa podziemnego.. [dostęp 2015-03-17].
  12. ↑ Marian Szarek: Szkoła Podstawowa im. Macieja Rataja w Opaciu na tle dziejów wsi 1942-2010. 2010. [dostęp 2015-03-16].
  13. ↑ Historia parafii Imienia Maryi i św. Mikołaja w Bączalu Dolnym. [dostęp 2015-03-17].
  14. ↑ Bączal Dolny - opis sołectwa. [dostęp 2015-03-17].
  15. ↑ Portal Diecezji Rzeszowskiej - parafia Bączal Dolny. [dostęp 2015-03-16]. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-06-10)].
  16. ↑ Powiat jasielski - gmina Skołyszyn. www.powiat.jaslo.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-04-02)].
  17. ↑ Tomasz Bienias: Kolejna perełka Jasielszczyzny - kościół z Bączala Dolnego. [dostęp 2015-03-16]. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-01-23)].
  18. ↑ Biuletyn Informacji Publicznej Instytutu Pamięci Narodowej [online], katalog.bip.ipn.gov.pl [dostęp 2018-08-21] (ang.).
  19. ↑ Parafia Bączal Dolny - proboszczowie. [dostęp 2015-03-16].
  20. ↑ Administrator, Kapituła Kolegiacka [online], www.parafiabrzozow.pl [dostęp 2016-03-16].
  21. ↑ Kapituła Kolegiacka - ogólnie. parafiabrzozow.pl. [dostęp 2015-03-17].
  22. ↑ Zarząd Gminy Skołyszyn: "W Gminie Skołyszyn". Skołyszyn: 2004.
  23. ↑ Pamiątka poświęcenia witraży w kościele parafialnym Imienia Maryi w Bączalu Dolnym, Wrocław 1996
  24. ↑ Andrzej Motyka, Zasłużony kapłan, „Niedziela rzeszowska”, 21 lutego 2016.
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Stanisław_Czerniec&oldid=71958218”