Stanisław Dawski
Stanisław Dawski, właśc. Stanisław Kopciuch[1] (ur. 19 maja 1905 w Dorohusku, zm. 9 grudnia 1990 w Warszawie) – polski profesor sztuk plastycznych w zakresie grafiki i malarstwa[2], artysta malarz, grafik, rzeźbiarz, witrażysta, autor ekslibrisów, współorganizator i profesor Państwowej Wyższej Szkoły Sztuk Plastycznych we Wrocławiu, rektor tej uczelni w latach 1952–1965, nauczyciel akademicki
| Data i miejsce urodzenia |
19 maja 1905 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci |
9 grudnia 1990 |
| profesor nauk i sztuk plastycznych | |
| Specjalność: malarstwo i grafika | |
| Alma Mater | |
| Profesura | |
| Uczelnia | |
| Rektor PWSSP 1952–1965 | |
| Odznaczenia | |
       .jpg){kind=small} 
| |
Życiorys
edytujOd 1932 studiował malarstwo i grafikę w Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie[1]. Dyplom otrzymał w 1939[2] w pracowni Felicjana Szczęsnego Kowarskiego i Stanisława Ostoi-Chrostowskiego[3].
Po II wojnie światowej osiadł we Wrocławiu. W 1946 uczestniczył w utworzeniu wrocławskiej Państwowej Wyższej Szkoły Sztuk Plastycznych, gdzie zaczął pracę jako wykładowca na stanowisku profesora. Będąc rektorem, kładł nacisk na kształcenie zarówno w sztukach „czystych”, jak i sztukach użytkowych, dbając o rozwój pracowni szkła, ceramiki i architektury wnętrz. Za jego kadencji powstał Wydział Ceramiki i Szkła, gdzie prowadził Katedrę Szkła Artystycznego. Pomógł także w utworzeniu pracowni fotografii[4]. Opiekował się Józefem Gielniakiem. Jego uczniami byli Witold Turkiewicz, Kazimierz Głaz, Ludwik Kiczura, Zbigniew Horbowy, Kazimierz Pomagalski, Zbigniew Roman Kawecki, Józef Podlasek. Tytuł profesora otrzymał w 1970[2]. W 1970 wraz żoną Marią przeniósł się do Warszawy i objął stanowisko profesora w Katedrze Problematyki Malarstwa w Architekturze na Wydziale Malarstwa Akademii Sztuk Pięknych[1]. W 1975 przeszedł na emeryturę[5].
Należał do Association Internationale des Arts Plastiques (od 1952), Międzynarodowego Stowarzyszenia Drzeworytników XYLON w Szwajcarii (od 1979), Accademia Italiana delle Arti e del Lavoro (od 1980).
Od 1948 tworzył ekslibrisy, wykonał ok. 200 księgoznaków, stosował akwafortę, akwatintę, wypukłodruk.
Uczestniczył w II i III Biennale Grafiki w Krakowie (1962 i 1964)[6]. Jego prace znajdują się w zbiorach wielu muzeów krajowych i zagranicznych.
Przewodniczył Wojewódzkiemu Komitetowi Frontu Jedności Narodu we Wrocławiu, był członkiem Ogólnopolskiego Komitetu Frontu Jedności Narodu (1958)[7] i Ogólnopolskiego Komitetu Pokoju (od 1962)[8].
Był mężem Marii z domu Zimmermann (1909–1993), artystki malarki. Został pochowany na cmentarzu Wojskowym na Powązkach (kwatera A II-5-25)[9].
Ordery i odznaczenia
edytuj- Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski
- Order Sztandaru Pracy II klasy
- Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski
- Złoty Krzyż Zasługi (22 lipca 1952)[10]
- Medal 40-lecia Polski Ludowej[11]
- Medal 10-lecia Polski Ludowej (23 maja 1955)[12]
- Odznaka tytułu honorowego „Zasłużony Nauczyciel PRL”
- Odznaka tytułu honorowego „Zasłużony dla Kultury Narodowej” (1986)[13]
- Odznaka honorowa „Za Zasługi dla Warszawy”
- Medal „20-lecia Światowej Rady Pokoju” (1969)[14]
- Medal Towarzystwa Przyjaciół Sztuk Pięknych[3]
Nagrody i wyróżnienia
edytuj- Nagroda Artystyczna Wojewódzkiej Rady Narodowej we Wrocławiu (1951)
- Nagroda Artystyczna Miasta Wrocławia (1956)
- Nagroda resortowa II stopnia (1956)
- Nagroda resortowa I stopnia (1964, 1975)
- Medal honorowy IV Międzynarodowego Biennale Ekslibrisu Współczesnego w Malborku (1969)[15]
- Nagroda Miasta Stołecznego Warszawy (1973)
Przypisy
edytuj- ↑ a b c Maria i Stanisław Dawscy [online], www.zamek-sandomierz.pl, 7 lutego 2019 [dostęp 2025-01-31].
- ↑ a b c Prof. Stanisław K. Dawski w bazie Ludzie nauki portalu NAUKA POLSKA (dostęp 03.02.2025)
- ↑ a b Stanisław Dawski - DESA Unicum [online], desa.pl [dostęp 2025-01-31].
- ↑ Akademia Sztuk Pięknych we Wrocławiu w serwisie Culture.pl [dostęp: 05.03.2009]
- ↑ Stanisław Dawski - malarz, Polska, baza artystów Agra-Art [online], sztuka.agraart.pl [dostęp 2025-01-31].
- ↑ Królikarnia: Interpretacje, tradycje warszawskiej grafiki warsztatowej. [dostęp: 05.03.2009]
- ↑ „Trybuna Robotnicza”, nr 4 (4350), 7 stycznia 1958 r., s. 2.
- ↑ Skład Ogólnopolskiego Komitetu Pokoju, „Trybuna Ludu”, nr 163, 14 czerwca 1962, s. 4.
- ↑ Wyszukiwarka cmentarna --- Warszawskie cmentarze [online], www.cmentarzekomunalne.com.pl [dostęp 2025-01-31].
- ↑ M.P. z 1952 r. nr 70, poz. 1099 „za zasługi w dziedzinie kultury i sztuki”.
- ↑ Uznanie dla twórców kultury [w:] „Trybuna Robotnicza”, nr 170, 19 lipca 1984, s. 1–2.
- ↑ M.P. z 1955 r. nr 112, poz. 1450 - Uchwała Rady Państwa z dnia 23 maja 1955 r. nr 0/808 - na wniosek Ministra Kultury i Sztuki.
- ↑ Potrzeby i nowe zadania [w:] „Rzeczpospolita”, nr 229, 1 października 1986, s. 8.
- ↑ Medale 20-lecia ŚRP dla działaczy polskiego ruchu pokoju [w:] „Trybuna Ludu”, nr 268, 27 września 1969, s. 1–4.
- ↑ Medale. „Litery”. rok VIII, nr 6 (90), s. 38, czerwiec 1969. Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Prasowe, RSW „Prasa”. [dostęp 2025-01-31].
Bibliografia
edytuj- Artyści plastycy okręgu warszawskiego 1945–1970. Słownik biograficzny (przewodniczący rady programowej Andrzej Janota), Warszawa 1972, s. 105.
- Kto jest kim w Polsce. Informator biograficzny. Edycja 2, Wydawnictwo Interpress, Warszawa 1989, s. 210.
- Irena Pijaczewska, Wspomnienie o Profesorze, „Format” nr 2/3, 1991, s. 62.
- Lila Dmochowska, Stanisław Dawski - abstrakcja w skali 1:1, "Format" nr 61, 2011, s. 92–95, s.111.