Stanisław Krauss (wojskowy)
Stanisław Krauss (ur. 8 lipca 1897 w Kałuszu, zm. po 5 sierpnia 1934) – major dyplomowany piechoty Wojska Polskiego, kawaler Orderu Virtuti Militari, niemiecki szpieg.
 major dyplomowany piechoty
| |
| Data i miejsce urodzenia |
8 lipca 1897 |
|---|---|
| Data śmierci |
po 5 sierpnia 1934 |
| Przebieg służby | |
| Siły zbrojne | |
| Jednostki | |
| Stanowiska |
dowódca batalionu |
| Główne wojny i bitwy | |
| Odznaczenia | |
    
| |
Życiorys edytuj
Urodził się 8 lipca 1897 w Kałuszu, ówczesnym mieście powiatowym Królestwa Galicji i Lodomerii[1], w rodzinie Kazimierza[2].
16 sierpnia 1914, jako uczeń VII klasy szkoły realnej, razem z innymi ochotnikami ze Lwowa i powiatu lwowskiego, wstąpił do Legionów Polskich[2]. Służył jako sierżant w 10. kompanii III batalionu 3 Pułku Piechoty[2]. W lipcu 1917, po kryzysie przysięgowym, wstąpił do Polskiego Korpusu Posiłkowego[2]. Po bitwie pod Rarańczą (15/16 lutego 1918) służył w II Korpusie Polskim w Rosji[2].
15 listopada 1918 jako chorąży byłego II Korpusu Polski i byłego Polskiego Korpusu Posiłkowego został przyjęty do Wojska Polskiego, mianowany podporucznikiem[3] i przydzielony do Okręgowego Pułku Piechoty w Siedlcach, późniejszego 22 Pułku Piechoty[4]. Później został przeniesiony do Batalionu Zapasowego 22 pp[4], a 7 sierpnia 1919 zatwierdzony na stanowisku dowódcy 2. kompanii[2]. 27 listopada 1919 został przeniesiony z Obozu Ćwiczeń nr I w Przemyślu do 22 pp z równoczesnym odkomenderowaniem do Departamentu I Ministerstwa Spraw Wojskowych[5].
1 czerwca 1921 pełnił służbę w 29 Pułku Piechoty w Kaliszu[6][7]. 3 maja 1922 został zweryfikowany w stopniu kapitana ze starszeństwem z 1 czerwca 1919 i 1752. lokatą w korpusie oficerów piechoty[8]. Z dniem 1 listopada 1924 został przydzielony z macierzystego pułku do Wyższej Szkoły Wojennej w Warszawie, w charakterze słuchacza Kursu normalnego 1924/26[9][10]. Z dniem 11 października 1926, po ukończeniu kursu i otrzymaniu dyplomu naukowego oficera Sztabu Generalnego, został przydzielony do Dowództwa Okręgu Korpusu Nr VI we Lwowie[11][12]. 27 stycznia 1930 został mianowany majorem ze starszeństwem z 1 stycznia 1930 i 84. lokatą w korpusie oficerów piechoty[13]. Z dniem 15 września 1930 został przeniesiony do 14 Pułku Piechoty we Włocławku na stanowisko dowódcy batalionu[14]. 15 kwietnia 1931 wykazany w 71 Pułku Piechoty w Zambrowie[15].
Od początku 1928 do czerwca 1930 we Lwowie przywłaszczył sobie od różnych oficerów i instytucji wojskowych około 35 tys. złotych. W połowie października 1930 nie powrócił z miesięcznego urlopu i zdezerterował. W trakcie prowadzonego postępowania ustalono, że major Krauss trafił do Belgii, ale przebywał również w Paryżu. W czasie przeszukania jego mieszkania ujawniono kopie tajnych dokumentów. W listopadzie 1930 było już pewnym, że major Krauss prowadził działalność szpiegowską na rzecz Niemiec. W następnym miesiącu zwrócono się do władz belgijskich i francuskich o ekstradycję majora Kraussa, lecz wniosek ten nie został pozytywnie załatwiony. Wiosną 1934 wywiad francuski zatrzymał majora Kraussa, występującego jako Georg Tworyt vel Sybert, w związku z podejrzeniem o kierowanie niemiecką siatką szpiegowską. 5 sierpnia 1934, po trzymiesięcznym procesie, francuski sąd skazał majora Kraussa na karę pięciu lat bezwarunkowego więzienia. Dodatkowo został on ukarany grzywną w wysokości 500 franków[16].
Ordery i odznaczenia edytuj
- Krzyż Srebrny Orderu Wojskowego Virtuti Militari nr 7392[17] – 17 maja 1922[18][19][20][21][22]
- Krzyż Walecznych dwukrotnie[23][24][25]
- Srebrny Krzyż Zasługi – 3 sierpnia 1928 „za zasługi na polu wyszkolenia wojska”[26][27]
- francuski Medal Pamiątkowy Wielkiej Wojny[23][24]
- Srebrny Medal Waleczności 1 klasy[17]
27 września 1932 Komitet Krzyża i Medalu Niepodległości odrzucił wniosek o nadanie mu tego odznaczenia[28].
Przypisy edytuj
- ↑ Kartoteka personalno-odznaczeniowa. Wojskowe Biuro Historyczne. [dostęp 2022-02-19]..
- ↑ a b c d e f Żołnierze Niepodległości : Krauss Stanisław. Muzeum Józefa Piłsudskiego w Sulejówku. [dostęp 2022-02-19].
- ↑ Dz. Rozp. MSWojsk. Nr 6 z 27 listopada 1918, poz. 87.
- ↑ a b Dz. Rozk. Wojsk. Nr 98 z 28 grudnia 1919, poz. 4215.
- ↑ Dz. Rozk. Wojsk. Nr 98 z 28 grudnia 1919, poz. 4214.
- ↑ Spis oficerów 1921 ↓, s. 106, 713.
- ↑ Rocznik Oficerski 1923 ↓, s. 209, 420.
- ↑ Lista starszeństwa 1922 ↓, s. 67.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 112 z 23 października 1924, s. 626.
- ↑ Rocznik Oficerski 1924 ↓, s. 194, 363, 1365.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 42 z 11 października 1926, s. 341.
- ↑ Rocznik Oficerski 1928 ↓, s. 131, 197.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 2 z 28 stycznia 1930, s. 24.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 11 z 18 czerwca 1930 roku, s. 206.
- ↑ Lista oficerów dyplomowanych 1931 ↓, s. 12.
- ↑ Kasprzycki 2019 ↓, s. 143-145.
- ↑ a b Kolekcja ↓, s. 1.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 2 z 6 stycznia 1923, s. 14.
- ↑ Bełdowski 1928 ↓, s. 31.
- ↑ Czajkowski 1930 ↓, s. 47.
- ↑ Quirini 1934 ↓, s. 82.
- ↑ Stanisław Krauss sierżant. Kartoteka personalno-odznaczeniowa. Wojskowe Biuro Historyczne. [dostęp 2022-02-19]..
- ↑ a b Rocznik Oficerski 1923 ↓, s. 209.
- ↑ a b Rocznik Oficerski 1928 ↓, s. 131.
- ↑ Kartoteka personalno-odznaczeniowa. Wojskowe Biuro Historyczne. [dostęp 2022-02-19]..
- ↑ M.P. z 1928 r. nr 178, poz. 387, jako kapitan Stanisław Kraus.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 12 z 6 sierpnia 1928, s. 262.
- ↑ Kartoteka personalno-odznaczeniowa. Wojskowe Biuro Historyczne. [dostęp 2022-02-19]..
Bibliografia edytuj
- Krauss (Kraus) Stanisław. [w:] Kolekcja Orderu Wojennego Virtuti Militari, sygn. I.482.66-5806 [on-line]. Wojskowe Biuro Historyczne. [dostęp 2023-04-24].
- Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych. [dostęp 2022-01-19].
- Spis oficerów służących czynnie w dniu 1.6.1921 r.. Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1921.
- Lista starszeństwa oficerów zawodowych. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1922.
- Rocznik Oficerski 1923. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1923.
- Rocznik Oficerski 1924. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1924.
- Rocznik Oficerski 1928. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1928.
- Lista oficerów dyplomowanych (stan z dnia 15 kwietnia 1931 roku). Warszawa: Sztab Główny, 1931.
- Lucjan Bełdowski: Zarys historji wojennej 29-go pułku strzelców kaniowskich. Warszawa: Wojskowe Biuro Historyczne, 1928, seria: Zarys historii wojennej pułków polskich 1918–1920.
- Czesław Czajkowski: Zarys historji wojennej 3-go pułku piechoty Legionów. Warszawa: Wojskowe Biuro Historyczne, 1930, seria: Zarys historii wojennej pułków polskich 1918–1920.
- Remigiusz Kasprzycki. Niespełnione marzenia naiwnych. Losy dezerterów z Wojska Polskiego w Niemczech w latach 1921−1939. „Niepodległość i Pamięć”. 1 (65), 2019. Warszawa: Muzeum Niepodległości. ISSN 1427-1443.
- Eugeniusz Quirini: 3 Pułk Piechoty Legionów. W dwudziestą rocznicę 1914 – 30 IX – 1934. Jarosław: Zarząd Główny „Koła Trzeciaków” w Warszawie, 1934.