Stanisław Skrypij
Stanisław Skrypij, ps. „Andrzej”, „Sylwester” (ur. 16 listopada 1914 w Charkowie, zm. 29 maja 1943 w Warszawie) – działacz ruchu robotniczego, inżynier architekt, dowódca okręgu Gwardii Ludowej.
| |
![podpułkownik[1]](http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/7d/PL_Epolet_pplk.svg/50px-PL_Epolet_pplk.svg.png){kind=small} podpułkownik[1]
| |
| Data i miejsce urodzenia | |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | |
| Przebieg służby | |
| Siły zbrojne | |
| Główne wojny i bitwy | |
| Odznaczenia | |
| |
Życiorys edytuj
Był absolwentem Wydziału Architektury Politechniki Warszawskiej. Od 1932 działał w Związku Niezależnej Młodzieży Socjalistycznej „Życie”, w latach 1936–1939 i 1940–1942 pracował w Wydziale Planowania Miasta Zarządu Miejskiego. Do 1941 roku mieszkał z rodzicami w domu SM Nauczycieli Szkół Powszechnych przy ul. Cieszkowskiego 1/3[2]. Był uważany za jednego z najzdolniejszych architektów młodego pokolenia okresu międzywojennego.
Brał udział w walkach obronnych w 1939, jako sierżant podchorąży. W czasie walk w rejonie Lwowa został ranny i przewieziony do szpitala, z którego trafił do niewoli niemieckiej[3]. W 1940 powrócił do Warszawy, wstąpił do Związku Walki Wyzwoleńczej (z którego wystąpił po roku). Na początku 1942 wstąpił do Polskiej Partii Robotniczej i do Gwardii Ludowej. Szybko awansował, już od 18 marca 1942 był członkiem dowództwa Okręgu Warszawa Gwardii Ludowej. W czerwcu tego samego roku został dowódcą Gwardii Ludowej i członkiem Komitetu Dzielnicowego Warszawa Żoliborz. W marcu 1943 został dowodzącym Okręgiem Warszawa Miasto Gwardii Ludowej i członkiem Komitetu Wojewódzkiego PPR. Był uczestnikiem licznych akcji sabotażowych i dywersyjnych m.in. napadu na Bank Kolejowej Kasy Oszczędności w dniu 30 listopada 1942. Gwardia Ludowa pod jego przywództwem wystąpiła ze zbrojną pomocą dla walczących powstańców w getcie warszawskim.
Został aresztowany w nocy z 17 na 18 maja 1943 w budynku przy obecnej ulicy Krechowieckiej 6 w Warszawie, został osadzony na Pawiaku, tam też został rozstrzelany 29 maja 1943[4]. Pochowany na Powązkach (kwatera 226-3-3)[5].
Ordery i odznaczenia edytuj
- Order Krzyża Grunwaldu (pośmiertnie[6])
Upamiętnienie edytuj
W latach 1961–1991 był patronem ulicy na terenie obecnej dzielnicy Żoliborz w Warszawie. Przed rokiem 1961 ciąg ten nosił nazwę ulicy Malarskiej, obecnie − ulicy Krechowieckiej[7].
W latach 1974−2023 był patronem Szkoły Podstawowej z oddziałami integracyjnymi nr 214 w Warszawie[8][9].
Przypisy edytuj
- ↑ Rydłowski 1971 ↓, s. 472.
- ↑ Adam Piechowski: Losy spółdzielni mieszkaniowych w Warszawie w latach okupacji niemieckiej. Warszawa: Spółdzielczy Instytut Wydawniczy, 1992, s. 140, 177. ISBN 83-209-0837-X.
- ↑ Rydłowski 1971 ↓, s. 472.473.
- ↑ Encyklopedia Warszawy, praca zbiorowa, PWN 1975.
- ↑ Cmentarz Stare Powązki: MARIA GNIEWKOWSKA, [w:] Warszawskie Zabytkowe Pomniki Nagrobne [dostęp 2020-04-14].
- ↑ Rydłowski 1971 ↓, s. 476.
- ↑ Uchwała nr 28 Rady Narodowej Miasta Stołecznego Warszawy z dnia 24 listopada 1961 r. w sprawie nadania nazw ulicom, „Dziennik Urzędowy Rady Narodowej m.st. Warszawy, Warszawa, dnia 20 grudnia 1961 r., nr 22, poz. 96, s. 7; Uchwała Nr 66/I/91 Rady Dzielnicy-Gminy Żoliborz w Warszawie z dnia 9 stycznia 1991 r. w sprawie: zmiany nazw niektórych ulic położonych na terenie Dzielnicy.
- ↑ Wykaz przedszkoli, szkół i placówek oświatowych prowadzonych przez m.st. Warszawę [online] [dostęp 2020-07-13] [zarchiwizowane z adresu 2020-07-13].
- ↑ BIP Warszawa - oficjalny portal stolicy Polski [online], bip.warszawa.pl [dostęp 2023-02-09] (pol.).
Bibliografia edytuj
- Andrzej Krzysztof Kunert: Słownik biograficzny konspiracji warszawskiej 1939-1945 T.1. Warszawa: Instytut Wydawniczy PAX, 1987, s. 145–146. ISBN 83-211-0758-3.
- Jerzy Rydłowski: Żołnierze lat wojny i okupacji. Warszawa: 1971.