Stara Wieś (Pszczyna)

dzielnica Pszczyny w Polsce, w województwie śląskim, w powiecie pszczyńskim

Stara Wieś (niem. Altdorf) – dawniej samodzielna wieś, obecnie dzielnica Pszczyny.

Stara Wieś
Dzielnica Pszczyny
Państwo

 Polska

Województwo

 śląskie

Powiat

pszczyński

Gmina

Pszczyna

Miasto

Pszczyna

W granicach Pszczyny

1 grudnia 1945[1]

SIMC

0942386

Położenie na mapie Pszczyny
Mapa konturowa Pszczyny, w centrum znajduje się punkt z opisem „Stara Wieś”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, na dole znajduje się punkt z opisem „Stara Wieś”
Położenie na mapie województwa śląskiego
Mapa konturowa województwa śląskiego, blisko centrum na dole znajduje się punkt z opisem „Stara Wieś”
Położenie na mapie powiatu pszczyńskiego
Mapa konturowa powiatu pszczyńskiego, w centrum znajduje się punkt z opisem „Stara Wieś”
Położenie na mapie gminy Pszczyna
Mapa konturowa gminy Pszczyna, w centrum znajduje się punkt z opisem „Stara Wieś”
Ziemia49°59′19″N 18°55′43″E/49,988500 18,928639
Strona internetowa

Historia edytuj

Stara Wieś to prawdopodobne miejsce w którym wokół niewielkiego gródka i drewnianego kościółka rozwinęła się pierwotna osada o nazwie Pszczyna, przed lokacją właściwego miasta w drugiej połowie XIII w.[2] Pod koniec XIII w. na terytorium późniejszego Górnego Śląska przeprowadzono wielką akcją osadniczą (tzw. łanowo-czynszową), kiedy to prawdopodobnie powstały również nowe zabudowania w Starej Wsi o innej charakterystyce zabudowy w porównaniu do starszej osady przy kościele, później pod wezwaniem św. Jadwigi[3].

Miejscowość po raz pierwszy wzmiankowana została w 1408 r.jako Aldedorf[4]. W dokumencie sprzedaży dóbr pszczyńskich wystawionym przez Kazimierza II cieszyńskiego w języku czeskim we Frysztacie w dniu 21 lutego 1517 roku wieś została wymieniona jako Starowes[5]. W kolejnych latach wzmiankowana była m.in. jako Aldendorff (1536), Aldendorf (1572), w XVIII i XIX w. Jako Aldorf, a w okresie międzywojennym jako Starawieś[4].

Wspomniany kościół miał istnieć tu już około 1200 r.[6] Podlegał następnie parafii w Pszczynie. Był kilkukrotnie przebudowywany.

W listopadzie 1598 r. wizytacji kościelnej (pierwszej po soborze trydenckim) dekanatu pszczyńskiego dokonał archidiakon krakowski Krzysztof Kazimirski na zlecenie biskupa Jerzego Radziwiłła. Według sporządzonego sprawozdania kościół w Antiqua Villa znajdował się w rękach protestantów[7].

Po I wojnie światowej i powstaniach śląskich o przynależności państwowej miał zadecydować plebiscyt. Z głosujących w Starej Wsi 1135 osób 740 (65,3%) głosowało za Polską, a 411 (34,7%) za Niemcami[8]. Część wsi położoną wokół kościoła św. Jadwigi przyłączono do Pszczyny[9]. We wrześniu 1939 r. w wyniku działań wojennych zniszczony został kościół św. Jadwigi. Miejscowość włączono w granice III Rzeszy.

Pozostałą część Starej Wsi włączono do miasta po II wojnie światowej, 1 grudnia 1945[1].

W 1981 r. powołano samodzielną parafię w Starej Wsi.

Zygmunt Orlik w monografii o Starej Wsi podaje, że w latach 1990-1998 Stara Wieś istniała jako jedno z trzynastu sołectw Gminy Pszczyna, po czym 1 stycznia 1999 "na skutek administracyjnej decyzji, mimo sprzeciwów mieszkańców, przestała być sołectwem i ponownie stała się dzielnicą Pszczyny"[10]. Informacja ta nie figuruje jednak w Dzienniku Ustaw, Monitorze Polskim ani Dzienniku Urzędowy Wojewódzkiej Rady Narodowej w Katowicach, a sam Orlik nie podaje źródła (np. do oryginalnych rozporządzeń).

Przypisy edytuj

  1. a b Rozporządzenie Wojewody Śląsko-Dąbrowskiego z dnia 27 listopada 1945 o podziale powiatu pszczyńskiego w województwie śląsko-dąbrowskim na gminy wiejskie i gromady (Katowice: Śląsko-Dąbrowski Dziennik Wojewódzki z dnia 22 grudnia 1945 r., Nr. 34, Poz. 454)
  2. Z. J. Orlik, 2000, s. 15-16.
  3. Z. J. Orlik, 2000, s. 18.
  4. a b Z. J. Orlik, 2000, s. 13.
  5. Ludwik Musioł. Dokument sprzedaży księstwa pszczyńskiego z dn. 21. lutego 1517 R.. „Roczniki Towarzystwa Przyjaciół Nauk na Śląsku”. R. 2, s. 235–237, 1930. Katowice: nakł. Towarzystwa ; Drukiem K. Miarki. 
  6. Z. J. Orlik, 2000, s. 66.
  7. ks. dr Maksymilian Wojtas: Akta wizytacji dekanatów bytomskiego i pszczyńskiego dokonanej w roku 1598 z polecenia Jerzego Kardynała Radziwiłła, Biskupa Krakowskiego. Katowice: Towarzysztwo Przyjaciół Nauk na Śląsku, 1938, s. 107.
  8. Z. J. Orlik, 2000, s. 520.
  9. Z. J. Orlik, 2000, s. 20.
  10. Z. J. Orlik, 2000, s. 12.

Bibliografia edytuj

Linki zewnętrzne edytuj