Stara Wieś (województwo podkarpackie)
Stara Wieś – wieś w Polsce, w gminie Brzozów, powiecie brzozowskim, województwie podkarpackim[3][4]. Leży nad rzeką Stobnicą na Pogórzu Dynowskim.
| Artykuł |
49°43′7″N 22°0′39″E |
|---|---|
| - błąd |
39 m |
| WD |
49°45'N, 21°57'E, 49°42'54.18"N, 22°0'15.88"E |
| - błąd |
19445 m |
| Odległość |
272 m |
| wieś | |
| |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Liczba ludności (2021) |
3536[1] |
| Strefa numeracyjna |
13 |
| Kod pocztowy |
36-200[2] |
| Tablice rejestracyjne |
RBR |
| SIMC |
0346046 |
Położenie na mapie gminy Brzozów  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa podkarpackiego  | |
Położenie na mapie powiatu brzozowskiego  | |
 49°43′07″N 22°00′39″E/49,718611 22,010833
| |
f.jpg)
e.jpg)
_9.jpg)
Na przełomie XVI i XVII wieku położona była w ziemi sanockiej województwa ruskiego[5]. Wieś klucza brzozowskiego biskupów przemyskich[6]. W latach 1975–1998 miejscowość położona była w województwie krośnieńskim. Sąsiaduje z Bliznem na północy, na wschodzie z Przysietnicą, na południu z miastem Brzozów, na zachodzie z Orzechówką i Malinówką.
Części wsi edytuj
| SIMC | Nazwa | Rodzaj |
|---|---|---|
| 0346052 | Budy | część wsi |
| 0346069 | Dół | część wsi |
| 0346075 | Folwark | część wsi |
| 0346112 | Gołaszówka | przysiółek |
| 0346081 | Góra | część wsi |
| 0346098 | Skokówka | część wsi |
| 0346106 | Zagroda | część wsi |
Historia edytuj
 |
Ten artykuł należy dopracować |
Początki miejscowości sięgają 1359, kiedy to król Kazimierz Wielki nadał akt lokacyjny dla osady leżącej nad rzeką Stobnica. Historiografowie wskazują pierwotną nazwę wsi jako Brzozów. W 1384 wieś ta oraz pobliski Domaradz przekazano jako ofiarę biskupom przemyskim. W tym samym czasie na południe od wsi założono miasto, które posiadało taką samą nazwę. Do lokalizacji miasta przyczyniły się częste wylewy rzeki, dlatego wybrano wzgórze posiadające również lepsze warunki obronne. Wkrótce miasto stało się siedzibą tzw. klucza biskupiego, a dla określania wsi zaczęto używać nazwy Stara Wieś. Pierwszy dokument potwierdzający zmianę nazwy jest datowany na 1460.
W 1896 poeta Mirandola Pik wraz z matką zakontraktował w okolicy teren pod eksploatacji ropy naftowej, ale do realizacji wydobycia nie doszło. Na położonym na wschód od wsi wzgórzu Parnas znajdują się zaczopowane odwierty, z dwóch wydobywa się gaz, który spala się od razu po ujściu z czopa. W północnej części Starej Wsi znajduje się dom generalny Zgromadzenia Sióstr Służebniczek Najświętszej Maryi Panny Niepokalanie Poczętej. W południowej części Starej Wsi znajduje się Kolegium Ojców Jezuitów i Nowicjat Towarzystwa Jezusowego Prowincji Polski Południowej. W 2016 nowicjat Towarzystwa Jezusowego został zawieszony. W przeszłości znajdowało się tu też zgromadzenie zakonne Sióstr Wielkiego Zawierzenia.
Zabytki edytuj
Bazylika edytuj
Późnobarokowa bazylika, konsekrowana w 1760 przez biskupa przemyskiego Wacława Hieronima Sierakowskiego, pw. Wniebowzięcia NMP. Budowniczymi bazyliki i przyległego do niej klasztoru byli ojcowie paulini. Obecnie opiekują się nią ojcowie jezuici, którzy mają w kolegium starowiejskim swój nowicjat (zawieszony od 2016).
Mogiła edytuj
W Starej Wsi wznosi się mogiła konfederatów barskich – usypana w formie wysokiego ziemnego kurhanu, zwieńczonego klasycystyczną, kolumnową kapliczką.
Muzeum Towarzystwa Jezusowego Prowincji Polski Południowej edytuj
Założone przez jezuitów muzeum głównie sztuki sakralnej z około 4000 eksponatów z różnych części świata.
Infrastruktura edytuj
Połączenia z miastami edytuj
Stara Wieś znajduje się przy drogi wojewódzkiej nr 886. We wsi znajduje się 5 przystanków autobusowych, z których największe znaczenie posiada położony obok bazyliki. Połączenia autobusowe łączą Starą Wieś z Brzozowem, Sanokiem, Krakowem, Wrocławem, Warszawą, Iwoniczem oraz z Rzeszowem. We wsi znajduje się lądowisko Stara Wieś.
Oświata edytuj
W Starej Wsi znajduje się Przedszkole Samorządowe, Szkoła Podstawowa im. Najświętszego Serca Jezusa[7] oraz Prywatna Szkoła Muzyczna I st.
Podział wsi edytuj
Stara Wieś zwyczajowo dzieli się na dwie części „Małą stronę” (zachodnia część) i „Dużą stronę” (wschodnia część położona przy DW886 Rzeszów-Sanok).
Obiekty sportowe edytuj
W Starej Wsi znajduje się kompleks boisk sportowo-rekreacyjnych, należący do Zespołu Szkół w Starej Wsi:
- do piłki nożnej o wymiarach stadionowych, z nawierzchnią trawiastą, w poprzek boiska - do piłki ręcznej;
- pełnowymiarowy kort tenisowy z nawierzchnią z syntetycznej wykładziny;
- bieżnia do biegów krótkich (100 m) pokryta betonem;
- boisko do piłki siatkowej z nawierzchnią z syntetycznej wykładziny;
- podest do pchnięcia kulą
- trybuny
Związani ze Starą Wsią edytuj
|
|
Przypisy edytuj
- ↑ Raport o stanie gminy za 2021 rok, Biuletyn Informacji Publicznej, Urząd miejski w Brzozowie, 8 czerwca 2022, s. 16 [dostęp 2022-07-24] (pol.).
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 1193 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22].
- ↑ a b Rozporządzenie w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)
- ↑ a b GUS. Wyszukiwarka TERYT
- ↑ Atlas historyczny Rzeczypospolitej Polskiej wydany z zasiłkiem Akademii Umiejętności w Krakowie, [T. 1] , Epoka przełomu z wieku XVI-ego na XVII-sty. Dział II-gi. "Ziemie Ruskie" Rzeczypospolitej , Dział opracowany przez Aleksandra Jabłonowskiego [...], k. 4.
- ↑ Maciej Dalecki: Akta dóbr biskupów przemyskich obrządku łacińskiego 1652–1883. Inwentarz archiwalny zespołu, w: Rocznik Historyczno-Archiwalny. T. XI, Przemyśl 1996, s. 102.
- ↑ Szkoła Podstawowa im. Najświętszego Serca Jezusa w Starej Wski. oficjalna strona [dostęp 2021-05-05]
Bibliografia edytuj
- Chwalcie z nami Panią Świata, 1986 (historia Kościoła rzymskokatolickiego na ziemi brzozowskiej)
- Stanisław Dydek, Stara Wieś. Z dziejów wsi i sanktuarium (1996)
Linki zewnętrzne edytuj
- Nowicjat Towarzystwa Jezusowego Prowincji Polski Południowej
- Starawieś 3(2), [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XI: Sochaczew – Szlubowska Wola, Warszawa 1890, s. 229.