Stara Wieś (województwo podkarpackie)

	Stara Wieś
	Stara Wieś
Państwo	Polska
Województwo	podkarpackie
Powiat	brzozowski
Gmina	Brzozów
Liczba ludności (2017-12-31)	3569
Strefa numeracyjna	13
Kod pocztowy	36-200
Tablice rejestracyjne	RBR
SIMC	0346046
	Położenie na mapie gminy Brzozów Stara Wieś
	Położenie na mapie Polski Stara Wieś
	Położenie na mapie województwa podkarpackiego Stara Wieś
	Położenie na mapie powiatu brzozowskiego Stara Wieś
	49°43′07″N 22°00′39″E/49,718611 22,010833
	Multimedia w Wikimedia Commons

Zobacz też: Stara Wieś w innych znaczeniach tego słowa.

Stara Wieś – wieś w Polsce, w gminie Brzozów, powiecie brzozowskim, województwie podkarpackim^[3]^[4]. Leży nad rzeką Stobnicą na Pogórzu Dynowskim.

Bazylika

Budynek szkoły w Starej Wsi powstałej w 1911

Na przełomie XVI i XVII wieku położona była w ziemi sanockiej województwa ruskiego^[5]. Wieś klucza brzozowskiego biskupów przemyskich^[6]. W latach 1975–1998 miejscowość położona była w województwie krośnieńskim. Sąsiaduje z Bliznem na północy, na wschodzie z Przysietnicą, na południu z miastem Brzozów, na zachodzie z Orzechówką i Malinówką.

Spis treści

1 Części wsi
2 Historia
3 Zabytki
- 3.1 Bazylika
- 3.2 Mogiła
4 Muzeum Towarzystwa Jezusowego Prowincji Polski Południowej
5 Infrastruktura
6 Związani ze Starą Wsią
7 Przypisy
8 Bibliografia
9 Linki zewnętrzne

Części wsiEdytuj

Integralne części wsi Stara Wieś^[3]^[4]
SIMC	Nazwa	Rodzaj
0346052	Budy	część wsi
0346069	Dół	część wsi
0346075	Folwark	część wsi
0346112	Gołaszówka	przysiółek
0346081	Góra	część wsi
0346098	Skokówka	część wsi
0346106	Zagroda	część wsi

HistoriaEdytuj

Początki miejscowości sięgają 1359, kiedy to król Kazimierz Wielki nadał akt lokacyjny dla osady leżącej nad rzeką Stobnica. Historiografowie wskazują pierwotną nazwę wsi jako Brzozów. W 1384 wieś ta oraz pobliski Domaradz przekazano jako ofiarę biskupom przemyskim. W tym samym czasie na południe od wsi założono miasto, które posiadało taką samą nazwę. Do lokalizacji miasta przyczyniły się częste wylewy rzeki, dlatego wybrano wzgórze posiadające również lepsze warunki obronne. Wkrótce miasto stało się siedzibą tzw. klucza biskupiego, a dla określania wsi zaczęto używać nazwy Stara Wieś. Pierwszy dokument potwierdzający zmianę nazwy jest datowany na 1460.

W 1896 poeta Mirandola Pik wraz z matką zakontraktował w okolicy teren pod eksploatacji ropy naftowej, ale do realizacji wydobycia nie doszło. Na położonym na wschód od wsi wzgórzu Parnas znajdują się zaczopowane odwierty, z dwóch wydobywa się gaz, który spala się od razu po ujściu z czopa. W północnej części Starej Wsi znajduje się dom generalny Zgromadzenia Sióstr Służebniczek Najświętszej Maryi Panny Niepokalanie Poczętej. W południowej części Starej Wsi znajduje się Kolegium Ojców Jezuitów i Nowicjat Towarzystwa Jezusowego Prowincji Polski Południowej. W 2016 roku Nowicjat Towarzystwa Jezusowego został zawieszony. Znajduje się tu też zgromadzenie zakonne Sióstr Wielkiego Zawierzenia.

ZabytkiEdytuj

Mogiła konfederatów barskich na granicy Starej Wsi i Brzozowa

BazylikaEdytuj

Osobny artykuł: Bazylika Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny w Starej Wsi.

Późnobarokowa bazylika, konsekrowana w 1760 przez biskupa przemyskiego Wacława Hieronima Sierakowskiego, pw. Wniebowzięcia NMP. Budowniczymi bazyliki i przyległego do niej klasztoru byli ojcowie paulini. Obecnie opiekują się nią ojcowie jezuici, którzy mają w kolegium starowiejskim swój nowicjat (zawieszony od 2016r.).

MogiłaEdytuj

W Starej Wsi wznosi się mogiła konfederatów barskich – usypana w formie wysokiego ziemnego kurhanu, zwieńczonego klasycystyczną, kolumnową kapliczką.

Muzeum Towarzystwa Jezusowego Prowincji Polski PołudniowejEdytuj

Osobny artykuł: Muzeum Towarzystwa Jezusowego Prowincji Polski Południowej.

Założone przez jezuitów muzeum głównie sztuki sakralnej z ok. 4000 eksponatów z różnych części świata.

InfrastrukturaEdytuj

Połączenia z miastamiEdytuj

Stara Wieś znajduje się przy drogi wojewódzkiej nr 886. We wsi znajduje się 5 przystanków autobusowych, z których największe znaczenie posiada położony obok bazyliki. Połączenia autobusowe PKS i przewoźników prywatnych łączą Starą Wieś z Brzozowem, Sanokiem, Mielcem, Jaśliskami oraz z Rzeszowem. We wsi znajduje się lądowisko Stara Wieś.

OświataEdytuj

W Starej Wsi znajduje się Przedszkole Samorządowe oraz Zespół Szkół, w skład którego wchodzą szkoła podstawowa i gimnazjum.

Podział wsiEdytuj

Stara Wieś zwyczajowo dzieli się na dwie części "Małą stronę" (zachodnia część) oraz "Dużą stronę" (wschodnia część położona przy DW886 Rzeszów-Sanok).

Obiekty sportoweEdytuj

W Starej Wsi znajduje się kompleks boisk sportowo-rekreacyjnych, należący do Zespołu Szkół w Starej Wsi:

do piłki nożnej o wymiarach stadionowych, z nawierzchnią trawiastą, w poprzek boiska - do piłki ręcznej;
pełnowymiarowy kort tenisowy z nawierzchnią z syntetycznej wykładziny;
bieżnia do biegów krótkich (100 m) pokryta betonem;
boisko do piłki siatkowej z nawierzchnią z syntetycznej wykładziny;
podest do pchnięcia kulą
trybuny

Związani ze Starą WsiąEdytuj

Stanisław Dydek, urodzony we wsi, autor monografii o Starej Wsi
Urodzili się: Prof. Józef Bielawski, Stanisław Boroń, Franciszek Boroń, Tadeusz Boroń
Zmarli: Maria Nastał
Odbywali nowicjat: Paweł Siwek, Feliks Wiktor Riedl, Jan Beyzym, Adam Kozłowiecki, Włodzimierz Ledóchowski, Wojciech Baudiss, Adam Chmielowski
Przebywali: Katarzyna Celestyna Faron
Święcenia kapłańskie otrzymał ks. Adam Sudoł.
Stanisław Sarnowski, Stanisław Ścibor-Bogusławski

PrzypisyEdytuj

↑ Serwis internetowy Gminy Brzozów - Stabilna liczba mieszkańców [dostęp 2019-09-04]
↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych poprzez wyszukiwarkę. Poczta Polska S.A., styczeń 2013. [dostęp 2015-03-26].
↑ ^a ^b Rozporządzenie w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)
↑ ^a ^b GUS. Wyszukiwarka TERYT
↑ Atlas historyczny Rzeczypospolitej Polskiej wydany z zasiłkiem Akademii Umiejętności w Krakowie , [T. 1] , Epoka przełomu z wieku XVI-ego na XVII-sty. Dział II-gi. "Ziemie Ruskie" Rzeczypospolitej , Dział opracowany przez Aleksandra Jabłonowskiego [...], k. 4.
↑ Maciej Dalecki: Akta dóbr biskupów przemyskich obrządku łacińskiego 1652–1883. Inwentarz archiwalny zespołu, w: Rocznik Historyczno-Archiwalny. T. XI, Przemyśl 1996, s. 102.

BibliografiaEdytuj

Chwalcie z nami Panią Świata, 1986 (historia Kościoła rzymskokatolickiego na ziemi brzozowskiej)
Stanisław Dydek, Stara Wieś. Z dziejów wsi i sanktuarium (1996)

Linki zewnętrzneEdytuj

Nowicjat Towarzystwa Jezusowego Prowincji Polski Południowej
Starawieś 3(2) w Słowniku geograficznym Królestwa Polskiego. T. XI: Sochaczew – Szlubowska Wola. Warszawa 1890.

[gmi-1] Serwis internetowy Gminy Brzozów - Stabilna liczba mieszkańców [dostęp 2019-09-04]

[poczta-2] Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych poprzez wyszukiwarkę. Poczta Polska S.A., styczeń 2013. [dostęp 2015-03-26].

[roz-3] Rozporządzenie w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)

[teryt-4] GUS. Wyszukiwarka TERYT

[5] Atlas historyczny Rzeczypospolitej Polskiej wydany z zasiłkiem Akademii Umiejętności w Krakowie , [T. 1] , Epoka przełomu z wieku XVI-ego na XVII-sty. Dział II-gi. "Ziemie Ruskie" Rzeczypospolitej , Dział opracowany przez Aleksandra Jabłonowskiego [...], k. 4.

[6] Maciej Dalecki: Akta dóbr biskupów przemyskich obrządku łacińskiego 1652–1883. Inwentarz archiwalny zespołu, w: Rocznik Historyczno-Archiwalny. T. XI, Przemyśl 1996, s. 102.

[3]

[4]

[1]

[2]

[5]

[6]