Stare Czarnowo

wieś w województwie zachodniopomorskim

Stare Czarnowo (niem.: Neumark) – wieś w województwie zachodniopomorskim, w powiecie gryfińskim, w gminie Stare Czarnowo, przy drodze wojewódzkiej nr 120. Przystanek PKS. Miejscowość jest siedzibą gminy Stare Czarnowo.

Stare Czarnowo
wieś
Ilustracja
Widok na miejscowość od południa
Państwo

 Polska

Województwo

 zachodniopomorskie

Powiat

gryfiński

Gmina

Stare Czarnowo

Liczba ludności 

623

Strefa numeracyjna

91

Kod pocztowy

74-106[2]

Tablice rejestracyjne

ZGR

SIMC

0783249

Położenie na mapie gminy Stare Czarnowo
Mapa konturowa gminy Stare Czarnowo, blisko centrum po prawej na dole znajduje się punkt z opisem „Stare Czarnowo”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, blisko lewej krawiędzi u góry znajduje się punkt z opisem „Stare Czarnowo”
Położenie na mapie województwa zachodniopomorskiego
Mapa konturowa województwa zachodniopomorskiego, po lewej nieco na dole znajduje się punkt z opisem „Stare Czarnowo”
Położenie na mapie powiatu gryfińskiego
Mapa konturowa powiatu gryfińskiego, u góry po prawej znajduje się punkt z opisem „Stare Czarnowo”
Ziemia53°16′53″N 14°46′52″E/53,281389 14,781111[1]

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa szczecińskiego.

Według danych z 2011 roku Stare Czarnowo zamieszkiwały 623 osoby[3].

Historia edytuj

Wieś wzmiankowana w 1255 w dokumencie nadającym cystersom z Kołbacza prawo do wolnego targu. W 1459 istniał tu szpital św. Jerzego, pełniący jednocześnie funkcję przytułku dla ubogich i starców. W połowie XVI w. Stare Czarnowo było określane jako miasteczko[4], do XIX w. korzystało z prawa organizowania corocznych tygodniowych jarmarków w oktawie Świętego Marcina. Nieistniejący kościół parafialny stał się w XVI w. ośrodkiem luterańskiej prepozytury kołbackiej, w XVIII w. podniesionej do rangi superintendentury. Zabudowa wsi małomiasteczkowa, z licznymi domami wąskofrontowymi, zwróconymi szczytem do ulicy[5].

W okresie bezpośrednio powojennym Stare Czarnowo nosiło nazwę Czarnowo. Zaczerpnięta ona została z pierwszego zeszytu Atlasu nazw geograficznych Słowiańszczyzny Zachodniej ks. Stanisława Kozierowskiego (1874–1949), który został opublikowany w 1934 r.

Ks. Kozierowski zaproponował tę nazwę na podstawie nazwy Cirnow, zaczerpniętą z dokumentu rzekomo pochodzącego z 1226 r. (rzekomo, bo sfabrykowanego przez cystersów w XIV w.), ale oddającego stan nazewnictwa miejscowego sprzed okresu kolonizacji na prawie niemieckim. Oficjalnie nazwa Stare Czarnowo wprowadzona została rozporządzeniem ministrów administracji publicznej i ziem odzyskanych z dnia 15 marca 1947 r. o przywróceniu i ustaleniu urzędowych nazw miejscowości. Ustalona ona została przez Komisję Ustalania Nazw Miejscowych działającej przy Ministerstwie Administracji Publicznej[6].

Zabytki edytuj

W centrum znajduje się kościół parafialny pw. Matki Bożej Wspomożenia Wiernych, zbudowany w 1826, murowany z cegły. Nad nawą, wychodząca z połaci dachowej nadbudowana drewniana wieża, z hełmem o ośmiobocznym szpicu. Od wschodu nowsze prezbiterium, trzyboczne, ze szkarpami[7]. Obiekt zabytkowy – nr rej. A-144 z 8.12.2003 r.

W pobliżu pozostałości osady kultury pucharów lejkowatych z młodszej epoki kamienia. W 2016 roku w pobliżu wsi znaleziono skarb składający się z monet arabskich z czasów panowania Sasanidów i Abbasydów (V-VIII w.) oraz średniowiecznej biżuterii (kolczyków, koralików i naszyjników) ponadto dokonano odkrycia neolitowej osady szacowanej na pochodzącą z 5100-4900 lat p.n.e. związanej z kulturą ceramiki wstęgowej rytej[8].

Początek znakowanego czerwonego turystycznego Szlaku przez Trawiastą Buczynę.

W pobliżu wsi znajduje się Jezioro Czarnowskie.

Przypisy edytuj

  1. Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 128953
  2. Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 1211 [zarchiwizowane 2022-10-26].
  3. Polska » mapy, miasta, GUS, nieruchomości, noclegi, regon, wypadki drogowe, bezrobocie, wynagrodzenie, zarobki, województwa, edukacja, tabele, demografia, statystyki [online], Polska w liczbach [dostęp 2019-11-14] (pol.).
  4. Czesław Piskorski, Pomorze Zachodnie, mały przewodnik, Warszawa: Wyd. Sport i Turystyka Warszawa, 1980, s. 250, ISBN 83-217-2292-X, OCLC 8032482.
  5. Antoni Adamczak, Bogdan Kucharski: Okolice Szczecina. Warszawa: Wydawnictwo PTTK „Kraj”, 2000, s. 158, seria: Na szlaku. ISBN 83-7005-424-2.
  6. Historia – Stare Czarnowo [online], www.stareczarnowo.pl [dostęp 2019-11-14].
  7. Piotr Skurzyński, Pomorze, Warszawa: Wyd. Muza S.A., 2007, s. 139, ISBN 978-83-7495-133-3.
  8. archeowieści.pl: Od skarbu do prastarych domostw. [dostęp 2016-09-01]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-09-11)].