Stary Ochędzyn
Stary Ochędzyn – wieś w Polsce położona w województwie łódzkim, w powiecie wieruszowskim, w gminie Sokolniki. Przysiółki Srojków i Zajęca. Przez Ochędzyn Stary przepływa rzeka Brzeźnica, obecnie w formie rowu melioracyjnego. Zabytkowy kościół drewniany p. wezw. św. Anny, wykazujący pewne cechy typu wieluńskiego, szkoła podstawowa.
| wieś | |
_ID_614862.jpg) Kościół św. Anny w Starym Ochędzynie | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Liczba ludności (2011) |
356[2] |
| Strefa numeracyjna |
62 |
| Kod pocztowy |
98-420[3] |
| Tablice rejestracyjne |
EWE |
| SIMC |
0208752 |
Położenie na mapie gminy Sokolniki  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa łódzkiego  | |
Położenie na mapie powiatu wieruszowskiego  | |
 51°17′55″N 18°15′56″E/51,298611 18,265556[1]
| |
Od 1245 do 28 lipca 1794 stanowi własność klasztoru cysterek z Łubnic. W posiadaniu konwentu cysterek w Ołoboku pozostanie aż do kasacji klasztoru. W roku 1250 przeniesiona na prawo niemieckie. W roku 1552 wieś liczyła 13 łanów kmiecych, miała kościół parafialny oraz młyn. W roku 1720 kościół posiadał 3 ołtarze. Według prawa zwyczajowego pleban sokolnicki odprawiał w nim nabożeństwo co trzecią niedzielę.
W Tabelli Miast, Wsi, Osad Królestwa Polskiego... z r. 1827 wzmiankowany jako wieś Ochędzyń, w województwie kaliskim, obwodzie wieluńskim, powiecie ostrzeszowskim, parafii Sokolniki, wł. rządowa, 64 domy, 438 ludności, 3 mile od miasta obwodowego[4].
W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa kaliskiego.
Historia edytuj
Z epoki przedhistorycznej obszaru dzisiejszego Ochędzyna zachowały się liczne pamiątki archeologiczne. Pierwsze wzmianki, z dokumentów XIII wieku opisane zostały w Słownik geograficzny Królestwa Polskiego[5] oraz w kilku innych opracowaniach historycznych. Historyk Stanisław Karwowski podał wiele faktów o Ochędzynie przy okazji opisywania Konwentu Cysterek w Ołoboku w Rocznikach Towarzystwa Przyjaciół Nauk Poznańskiego.[6]. W roku 1250 lokowany na prawie niemieckim. Regestra poborowe z lat 1552–1553 wykazują Ochędzyn jako wieś parafialną, później jednak aż do roku 1921 ochędzka świątynia była kościołem filialnym parafii św. Mikołaja w Sokolnikach. Stanisław Karwowski opisał także sprawę o wycinanie lasu w Ochędzynie z roku 1638.[6] W roku 1644 tak opisano granicę między Ochędzynem a Chobaninem:
Począwszy od dwóch węgielników cieszęckiego i chobańskiego przy drodze z Ochędzina do Cieszęcina idącej ciągnie się ściana między temiż dziedzinami, 53 kopcami oznaczona, i kończy się przy drodze Młyńskiej, do Wieruszowa idącej, pod Kesą górą, dzie wysypane trzy węgielniki, jeden chobański albo wieruszowski, drugi ochędzki, trzeci mieleszyński. Od tych zaczyna się ściana między Mieleszynem a Chobaninem czyli Wieruszowem i kopce sypane tak po prawej, jak i po lewej stronie rzeczonej drogi i ciągną się te kopce aż do Prosny, potem tąż rzeką dalej ciągnie się ściana, której brzeg jeden do Wieruszowa, drugi do Mieleszyna ma należeć, i kończy się granica tam, gdzie ściana między Wieruszowem a Opatowem poczyna się.
W roku 1673, w swojej, wiodącej prawdopodobnie przez Ochędzyn, podróży do Wieruszowa umiera najbardziej znany z przeorów Jasnej Góry - Augustyn Kordecki. W dokumentach Rady Stanu Królestwa Polskiego, pod sygnaturą 380 zachowały się akta procesu o sporny podatek z roku 1826, w którym wieś nawiedziło gradobicie[7].
20 kwietnia 1863 roku na południowy - wschód od wsi miała miejsce potyczka oddziału Franciszka Parczewskiego[8]. Miejsce potyczki upamiętnia pomnik. Parafia św. Anny w Starym Ochędzynie erygowana została w roku 1921.
W czasie okupacji niemieckiej wieś została przeznaczona pod kolonizację niemiecką. Gospodarzy wraz z rodzinami wypędzono z ich gospodarstw, większość wywożąc na roboty do Niemiec. W ramach Sonderaktion, skierowanej przeciwko polskiej inteligencji, 9 listopada 1939 został osadzony w więzieniu w Radogoszczu k. Łodzi ksiądz Wincenty Śliwiński. Ksiądz Bolesław Kobierski, proboszcz Ochędzyna, został aresztowany 9 października 1941 i wysłany do obozu koncentracyjnego w Dachau.[9]
Przypisy edytuj
- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 129977
- ↑ Wieś Stary Ochędzyn w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2019-11-27] (pol.), liczba ludności w oparciu o dane GUS.
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 1220 [zarchiwizowane 2022-10-26].
- ↑ Tabella Miast, Wsi, Osad Królestwa Polskiego z wyrażeniem ich położenia i ludności, alfabetycznie ułożnoa w Biurze Kommisyi Rządowéy Spraw Wewnętrznych i Policyi. Tom II M-Z. w Warszawie, w drukarni Łątkiewicza przy ulicy Senatorskiéy Nro 467, 1827
- ↑ Ochędzin, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. VII: Netrebka – Perepiat, Warszawa 1886, s. 362.
- ↑ a b Stanisław Karwowski, Klasztor PP. Cysterek w Ołoboku, Roczniki Towarzystwa Przyjaciół Nauk Poznańskiego, Tom XXVI. Zeszyt I
- ↑ 185 II Rada Stanu Królestwa Polskiego, sygn .380
- ↑ Franciszek Parczewski [online], genealogia.okiem.pl [dostęp 2023-12-05].
- ↑ Ks. Jan Związek, Aresztowanie i męczeństwo kapłanów ziemi wieluńskiej w okresie okupacji hitlerowskiej.
Bibliografia edytuj
- Stawski Antoni Kazimierz, Monografia Czastar, GOK, Czastary 1994, ISBN 83-902800-5-1.
