Starzyno (województwo pomorskie)
Starzyno (kaszb. Starzno lub też Starzëno)[3] – wieś kaszubska w Polsce, położona na Pobrzeżu Kaszubskim w województwie pomorskim, w powiecie puckim, w gminie Puck[4][5], przy drodze wojewódzkiej nr 213.
| wieś | |
 Kościół pw. św. Michała Archanioła w Starzynie | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Wysokość |
36 m n.p.m. |
| Liczba ludności (2007) |
1226 |
| Strefa numeracyjna |
58 |
| Kod pocztowy |
84-107[2] |
| Tablice rejestracyjne |
GPU |
| SIMC |
0170794 |
Położenie na mapie gminy wiejskiej Puck  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa pomorskiego  | |
Położenie na mapie powiatu puckiego  | |
 54°45′21″N 18°15′46″E/54,755833 18,262778[1] | |
| Strona internetowa | |
W latach 1975–1998 wieś położona była w województwie gdańskim.
Integralne części wsi edytuj
| SIMC | Nazwa | Rodzaj |
|---|---|---|
| 0170802 | Głuszewo | część wsi |
Historia edytuj
Pierwsze wzmianki o Starzynie (z roku 1207) wymieniają wieś jako własność cystersów oliwskich (darowizna księcia pomorskiego Sambora I). W roku 1772 Starzyno znalazło się na obszarze administracji zaboru pruskiego i pozostawało w nim do 1918 roku. Przed 1920 wieś nosiła nazwę niemiecką Groß Starsin, dawniej Starrin[6]. Po I wojnie światowej należało do ówczesnego powiat morski II Rzeczypospolitej. Wraz z sąsiednimi Sulicicami była jedną z najbardziej rdzennych kaszubskich miejscowości powiatu puckiego i zarządzana przez polskiego dziedzica. Trwanie mieszkańców przy kaszubskości doprowadziło (poprzez administrację pruskiego zaborcy) do niekorzystnego poprowadzenia powiatowej linii kolejowej do Krokowej (linia ominęła Starzyno i Sulicice).
Podczas okupacji niemieckiej nazwa Groß Starsin w 1942 została przez nazistowskich propagandystów niemieckich (w ramach szerokiej akcji odkaszubiania i odpolszczania nazw niemieckiego lebensraumu) zweryfikowana jako zbyt kaszubska i przemianowana na nowo wymyśloną i bardziej niemiecką – Großstarsen[7].
Infrastruktura edytuj
- Ochotnicza Straż Pożarna, wcielona do Krajowego Systemu Ratunkowo-Gaśniczego
- Szkoła Podstawowa im. Władysława Konefki[8]
- Kościół parafialny Św. Michała Archanioła[9]
Zabytki edytuj
- Murowany kościół barokowy z 1649 roku ufundowany przez opata oliwskiego Aleksandra Kęsowskiego. W kościele znajduje się cenne wyposażenie[10]
- Pozostałości starego folwarku
- Brama wjazdowa z 1 poł. XIX wieku[10]
- Wieża przy bramie wjazdowej pochodzący z początku XIX wieku z zegarem pochodzącym prawdopodobnie z XVI wieku[10]
- Spichrz piętrowy z XVIII lub XIX wieku[10]
- Ruiny kuźni, dawnej śrutowni pochodzącej z końca XVII wieku[10]
Zobacz też edytuj
Przypisy edytuj
- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 130204
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 1204 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22].
- ↑ rzedziej jako Wieldżé Starzëno, Wieldżé Starzno
- ↑ a b Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)
- ↑ a b GUS. Rejestr TERYT
- ↑ wg dr F. Lorentza "Polskie i kaszubskie nazwy miejscowości na Pomorzu Kaszubskiem" (ISBN 83-60437-22-X) (ISBN 978-83-60437-22-3)
- ↑ Familienforschung in Westpreußen. [dostęp 2015-08-15]. (niem.).
- ↑ Szkoła Podstawowa im. Władysława Konefki. oficjalna strona [dostęp 2019-10-04]
- ↑ Home - Parafia pw. Św. Michała Archanioła w Starzynie [online], www.parafiastarzyno.pl [dostęp 2017-11-26] (pol.).
- ↑ a b c d e Franciszek Mamuszka, Ziemia Pucka, Warszawa, PTTk "Kraj", 1989, ISBN 83-7005-170-7
Bibliografia edytuj
- "Dzieje Krokowej i okolic" pod red. Andrzeja Grotha wyd. Marpress Gdańsk 2002
- "Historia Pucka" pod red. Andrzeja Grotha wyd. Marpress Gdańsk 1998
- "Słownik Geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów Słowiańskich" Bronisław Chlebowski, Władysław Walewski Druk " WIEKU" Nowy-Śwlat 1900.
- "Jeden z Wiela" Zbigniew Gach wyd. ARKUN Gdynia 1991
- - 100 Jahre Eisebahnen im Putziger Land [100 lat kolei na Ziemi Puckiej] - materiały promocyjne Muzeum Ziemi Puckiej, pod red. Elżbiety Lewandowskiej. Puck 1997 r
- Strona internetowa parafii w Starzynie
- Strona internetowa Zespołu Szkół w Starzynie