Stealth

Stealth (IPA /stelθ/, ang. skradanie się, ukradkowość) – techniki mające na celu zmniejszenie możliwości wykrycia obiektu znanymi metodami obserwacji: począwszy od ludzkiego wzroku i słuchu, na metodach technicznych takich jak radary różnego typu. Obecnie dotyczy ona głównie zmniejszenia echa radarowego, emisji podczerwieni (Które służą do wykrycia przez radary) i hałasu samolotów, okrętów oraz jednostek lądowych.

Dzięki odpowiedniemu kątowi nachylenia płyt poszycia amerykański bombowiec Lockheed F-117 Nighthawk rozprasza część fal radarowych, dzięki czemu jest trudniejszy do wykrycia.

Jest wiele technik umożliwiających stworzenie obiektu typu stealth, np.: wykorzystanie materiałów pochłaniających w części promieniowanie radarowe, kamuflaż obiektu, zmniejszenie śladu termicznego i turbulencji za obiektem (np. w lotnictwie), zmniejszenie hałasu z napędu obiektu (bardzo istotne w marynarce ze względu na możliwość wykrycia przez sonar) i wiele innych. Najważniejsze jest jednak odbicie fal radarowych pod kątem innym niż nadeszły, stąd właśnie płaskie i pochylone powierzchnie. Aparat matematyczny do analizy propagacji fal radarowych, odbijających się od samolotu, stworzył w 1962 radziecki fizyk i matematyk Piotr Ufimcew.

Technika stealth nie jest nowością. Już pierwsze samoloty wojskowe nosiły kamuflaż i latały nisko nad ziemią, by nie zostały wykryte przez ludzkie oko. Zastosowanie drewna w konstrukcji De Havilland Mosquito zmniejszyło jego echo radarowe. Jednak dopiero najnowsze osiągnięcia techniki pozwoliły drastycznie zmniejszyć wykrywalność obiektów, takich jak: okręt Sea Shadow, bombowiec B-2, F-117, samoloty F-22, F-35 czy zwłaszcza YF-23 Black Widow II, który łączył w sobie stealth radarowe na poziomie F-22 z rewolucyjnym stealth termicznym. Także porzucony projekt polskiego samolotu PZL-230 Skorpion posiadał cechy maszyny typu stealth.

Nowoczesne techniki stealth wykorzystują jednocześnie wiele osiągnięć technicznych i naukowych.

Czołg lekki PL-01 miał być pokryty specjalnym materiałem pochłaniającym fale radiowe, dzięki czemu miał być trudniejszy do namierzenia oraz zniszczenia przez wrogie systemy elektroniczne

Dla przykładu: samolot F-22 został zaprojektowany tak, by w jak największym stopniu pochłonąć lub rozproszyć promieniowanie radarowe. Zastosowano w tym celu nie tylko odpowiednie materiały kompozytowe i farby, lecz również ekstremalne rozwiązania aerodynamiczne (które jednocześnie zmniejszyły turbulencję za samolotem). Wentylatory silników osadzono głęboko we wlotach powietrza, a uzbrojenie znalazło się w specjalnych komorach. Oprócz wiązki promieniowania radarowego zgubny może być także ślad termiczny, dlatego zastosowano nowoczesne silniki, które stale są modernizowane wykorzystujące zimne powietrze do schładzania gazów wylotowych. Również anteny systemów pokładowych zostały wkomponowane w sposób uniemożliwiający ich potencjalne wykrycie przez przeciwnika. Rosjanie pracują nad systemem opartym na generatorach plazmy, która pochłania promieniowanie elektromagnetyczne (w pewnym zakresie długości fali, zależnie od koncentracji plazmy i częstości plazmowej), przez co obiekt staje się niewidzialny dla radarów pracujących w tym zakresie, uniemożliwia jednak również pracę własnych aktywnych urządzeń elektronicznych.

W przypadku okrętu Sea Shadow zastosowano m.in. bardzo ciche silniki elektryczne zasilane prądem z prądnicy napędzanej silnikiem Diesla, a także kształt zapewniający brak echa radarowego (odbicie fal radarowych następuje w stronę inną niż kierunek, z którego fale nadeszły - patrz wyżej) i materiały pochłaniające wiązkę radarową.

Zobacz też

• Radar
• Sea Shadow
• Horten Ho 229