Stefan Gądzio, ps. „Kos”, „Bogumił”, „Marek” (ur. 25 października 1900 we wsi Eufeminów, zm. w sierpniu 1945 w Kielcach) – major piechoty Wojska Polskiego.

Stefan Gądzio
„Kos”, „Bogumił”, „Marek”
Ilustracja
Stefan Gądzio
major piechoty major piechoty
Data i miejsce urodzenia

25 października 1900
Eufeminów

Data i miejsce śmierci

sierpień 1945
Kielce

Przebieg służby
Siły zbrojne

Wojsko Polskie
Armia Krajowa

Stanowiska

Szef Oddziału VI Komendy Okręgu Radomsko-Kieleckiego AK

Główne wojny i bitwy

wojna polsko-bolszewicka,
II wojna światowa

Odznaczenia
Krzyż Komandorski z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski Srebrny Krzyż Zasługi

Życiorys edytuj

Syn Walentego i Marianny Sętkowskiej. Uczestnik wojny polsko-bolszewickiej, oficer służby stałej Wojska Polskiego w okresie II Rzeczypospolitej, uczestnik kampanii wrześniowej, żołnierz Armii Krajowej w czasie okupacji.

Służba w okresie międzywojennym edytuj

W 1920 roku wziął udział w bitwie warszawskiej jako żołnierz 28 pułku Strzelców Kaniowskich. Po zakończeniu wojny z bolszewikami pozostał w macierzystym pułku jako podoficer zawodowy. W latach 1926–1928 był słuchaczem Oficerskiej Szkoły dla Podoficerów w Bydgoszczy. 15 sierpnia 1928 roku Prezydent RP mianował go podporucznikiem ze starszeństwem z dniem 15 sierpnia 1928 roku i 14. lokatą w korpusie oficerów piechoty, a Minister Spraw Wojskowych wcielił do 27 pułku piechoty w Częstochowie[1]. Na porucznika został awansowany ze starszeństwem z dniem 1 stycznia 1931 roku i 32. lokatą w korpusie oficerów piechoty[2]. W 1934 roku pełnił służbę w pułku KOP „Głębokie”[3]. W 1935 roku ukończył kurs dowódców kompanii w Centrum Wyszkolenia Piechoty w Rembertowie, a w następnym roku awansował na kapitana. W latach 1936–1939 pełnił służbę w Centrum Wyszkolenia Piechoty w Rembertowie na stanowisku wykładowcy wyszkolenia strzeleckiego i broni[4]. W czasie kampanii wrześniowej 1939 roku dowodził kompanią asystencyjną 39 Dywizji Piechoty.

Służba w Armii Krajowej edytuj

W okresie od 14 lutego 1941 do grudnia 1943 Stefan Gądzio był komendantem Obwodu Jędrzejów ZWZ-AK. Jego pierwszym ważniejszym rozporządzeniem było wydanie rozkazu do komendantów placówek z początku maja 1942 o utworzeniu oddziałów dywersyjnych. Z początkiem maja 1943 „Kos” awansował na stopień majora. W tym czasie wydał rozkaz likwidacji hitlerowskiego oprawcy Helmuta Kappa. Polecenie przekazano dwom grupom AK z terenu Jędrzejowa. Pierwszą z nich był patrol dywersyjny dowodzony przez Hieronima Piaseckiego, druga grupa składała się z trzech trzyosobowych sekcji likwidacyjnych. Rozkaz wykonano 31 maja 1943.

15 sierpnia 1943 mjr „Kos” wydał rozkaz niszczenia lub palenia młockarni przeznaczonych do szybkiego omłotu zboża. W lutym 1944 dowodził brawurową akcją odbicia pięciu żołnierzy AK z Gestapo w Jędrzejowie.

W 1944 został szefem Oddziału VI (Biuro Informacji i Propagandy) Komendy Okręgu Radomsko-Kieleckiego AK.

Okoliczności śmierci edytuj

W sierpniu 1945 został aresztowany przez UB i po brutalnym śledztwie zamordowany. Do dziś nie jest znane miejsce jego pochówku.

Ordery i odznaczenia edytuj

Upamiętnienie edytuj

 
Ulica Stefana Gądzio-Kosa w Jedrzejowie

W 1994 r. ulicę Dolną w Jędrzejowie przemianowano na ulicę mjr. AK Stefana Gądzio „Kosa”[6].

Obok Szkoły Zawodowej im. Grota Roweckiego, na ul. Okrzei w Jędrzejowie znajduje się jego pomnik[7].

Przypisy edytuj

  1. Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych Nr 13 z 15 sierpnia 1928 roku, s. 269, 278.
  2. Rocznik Oficerski 1932, Biuro Personalne Ministerstwa Spraw Wojskowych, Warszawa 1932, s. 116, 557.
  3. Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych Nr 11 z 7 czerwca 1934 roku, s. 180.
  4. Ryszard Rybka, Kamil Stepan, Rocznik Oficerski 1939. Stan na dzień 23 marca 1939, Biblioteka Centrum Dokumentacji Czynu Niepodległościowego tom 29, Fundacja CDCN, Kraków 2006, ISBN 978-83-7188-899-1, s. 51, 453.
  5. a b Order Odrodzenia Polski dla mjr. Stefana Gądzio. prezydent.pl, 12 listopada 2009.
  6. Uchwała Rady Miejskiej w Jędrzejowie w sprawie zmiany nazwy ulicy na terenie Jędrzejowa. [online], 26 kwietnia 1994.
  7. Jędrzejów: 74. rocznica odbicia żołnierzy AK z rąk Gestapo [online], RadioMaryja.pl, 2 lutego 2018 [dostęp 2020-02-06] (pol.).

Bibliografia edytuj

Linki zewnętrzne edytuj

Ośrodek Myśli Patriotycznej i Obywatelskiej