Wikipedia

Stefan Halski

oficer Wojska Polskiego

Stefan Tadeusz Halski (ur. 19 listopada 1893 w Żywcu, zm. wiosną 1940 w Charkowie) – kapitan piechoty Wojska Polskiego, ofiara zbrodni katyńskiej.

Stefan Halski
kapitan kapitan
Data i miejsce urodzenia

19 listopada 1893
Żywiec

Data i miejsce śmierci

wiosna 1940
Charków

Przebieg służby
Lata służby

1914–1940

Siły zbrojne

Armia Austro-Węgier
Wojsko Polskie

Jednostki

1 Pułk Strzelców Podhalańskich
2 Pułk Strzelców Podhalańskich
1 Brygada Górska
62 Pułk Piechoty
42 Pułk Piechoty
18 Dywizja Piechoty

Główne wojny i bitwy

I wojna światowa
wojna polsko-bolszewicka
II wojna światowa (kampania wrześniowa)

Odznaczenia
Medal Niepodległości Medal Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości Medal Pamiątkowy za Wojnę 1918–1921

Życiorys edytuj

Urodził się jako syn Zygmunta i Michaliny[a], z domu Bośniackiej. Pochodził z Żywiecczyzny[1]. Miał braci Eugeniusza (jego brat bliźniak), Zdzisława, Zygmunta. Zamieszkiwał w Nowym Sączu, gdzie ukończył Gimnazjum nr 2, po czym zdał maturę w Seminarium Nauczycielskim w Starym Sączu w 1912. W tym czasie działał w Związku Strzeleckim.

Po wybuchu I wojny światowej został wcielony do armii Austro-Węgier i walczył w jej szeregach. Został wzięty do niewoli rosyjskiej i przebywał w niej od sierpnia 1916 do września 1918. Po odzyskaniu wolności działał w Polskiej Organizacji Wojskowej, był zaangażowany w formowanie polskich wojsk na terenie Spiszu i Orawy.

Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości został przyjęty do Wojska Polskiego dekretem z 3 kwietnia 1919 z zatwierdzeniem posiadanego stopnia chorążego[2]. Otrzymał przydział z dniem 1 listopada 1918 do 20 pułku piechoty[3]. Służył w 1 pułku strzelców podhalańskich i 2 pułku strzelców podhalańskich, później był w sztabie 1 Brygady Górskiej. Uczestniczył w wojnie polsko-bolszewickiej w funkcji adiutanta batalionu 2 pułku strzelców podhalańskich. Został mianowany do stopnia podporucznika w 1919.

W latach 1921–1926 pełnił służbę w Powiatowej Komendzie Uzupełnień Jasło z siedzibą w Sanoku oraz w sztabie Dowództwa Okręgu Korpusu nr X w Przemyślu, pozostając oficerem nadetatowym 2 pułku strzelców podhalańskich[4][5]. 3 maja 1922 został zweryfikowany w stopniu kapitana ze starszeństwem z dniem 1 czerwca 1919 i 1660. lokatą w korpusie oficerów piechoty[6][7]. Jako oficer instrukcyjny przy PKU pełnił równocześnie obowiązki komendanta Oddziału Związku Strzeleckiego w Sanoku, który latem 1922 roku liczył 30 czynnych członków i zakończył szkolenie rekruckie, a ochotnicy po ukończeniu szkolenia podstawowego mieli prawo zgłoszenia na kurs podoficerski[8]. 10 listopada 1923 przydzielony został do macierzystego 2 psp w Sanoku[9]. W 1926 został dowódcą 3 kompanii ckm w 62 pułku piechoty w Bydgoszczy. 31 marca 1930 roku został przeniesiony do Korpusu Ochrony Pogranicza i mianowany kwatermistrzem Batalionu KOP „Krasne” w Krasnem nad Uszą[10]. Od 1935 służył w 42 pułku piechoty w Białymstoku, najpierw objął funkcję oficera materiałowego, następnie komendanta Obwodu Przysposobienia Wojskowego i Wychowania Fizycznego, później stanowisko oficera mobilizacyjnego[11].

Po wybuchu II wojny światowej w toku ewakuacji został przeniesiony do Białegostoku do Ośrodka Zapasowego 18 Dywizji Piechoty. Podczas kampanii wrześniowej brał udział w obronie Twierdzy Brzeskiej w Brześciu. Po agresji ZSRR na Polskę został aresztowany przez Sowietów i przewieziony do obozu w Starobielsku[12]. Wiosną 1940 został zamordowany przez funkcjonariuszy NKWD w Charkowie i pogrzebany w Piatichatkach. Od 17 czerwca 2000 spoczywa na Cmentarzu Ofiar Totalitaryzmu w Charkowie.

Był żonaty z Janiną (z domu Stryszowska). Jego brat bliźniak Eugeniusz także był jeńcem obozu w Starobielsku i również został zamordowany w Charkowie.

Upamiętnienie edytuj

  • Eugeniusz i Stefan Halscy są jednymi z upamiętnionych na tablicy odsłoniętej 16 maja 1992 w kościele św. Kazimierza w Nowym Sączu, upamiętniającej synów ziemi sądeckiej zamordowanych w ramach zbrodni katyńskiej w 1940[13].
  • Krzyż Srebrny Orderu Virtuti Militari (nr 14384) – zbiorowe, pośmiertne odznaczenie żołnierzy polskich zamordowanych w Katyniu i innych nieznanych miejscach kaźni, nadane przez Prezydenta RP na Uchodźstwie profesora Stanisława Ostrowskiego (11 listopada 1976)
  • Krzyż Kampanii Wrześniowej – zbiorowe, pośmiertne odznaczenie pamiątkowe wszystkich ofiar zbrodni katyńskiej (1 stycznia 1986)
  • 5 października 2007 roku Minister Obrony Narodowej Aleksander Szczygło mianował go pośmiertnie do stopnia majora[14]. Awans został ogłoszony 9 listopada 2007 roku, w Warszawie, w trakcie uroczystości „Katyń Pamiętamy – Uczcijmy Pamięć Bohaterów”[15].
  • 18 kwietnia 2009, w ramach akcji „Katyń... pamiętamy” / „Katyń... Ocalić od zapomnienia”, w rodzinnym Żywcu został zasadzony Dąb Pamięci honorujący Stefana Halskiego.
  • 23 kwietnia 2010 w Zespole Szkół Zawodowych w Starym Sączu im. Władysława Orkana została odsłonięta tablica upamiętniająca 23 absolwentów Seminarium Nauczycielskiego, którzy byli ofiarami zbrodni katyńskiej; jednym z uhonorowanych został Stefan Halski[16][17][18][19][20].

Awanse edytuj

Ordery i odznaczenia edytuj

Uwagi edytuj

  1. ↑ Inne źródło (Andrzej Leszek Szcześniak) podaje jako imię matki: Maria.

Przypisy edytuj

  1. ↑ Władysław Motyka: Synowie Ziemi Żywieckiej zamordowani w Katyniu. milowka.info, 3 kwietnia 2014. [dostęp 2014-04-20]. [zarchiwizowane z tego adresu (21 kwietnia 2014)].
  2. ↑ 1302. Dekret. „Dziennik Rozkazów Wojskowych”, s. 992, Nr 41 z 12 kwietnia 1919. 
  3. ↑ 1334. Rozkaz. „Dziennik Rozkazów Wojskowych”, s. 1001, Nr 41 z 12 kwietnia 1919. 
  4. ↑ Rocznik Oficerski 1923 ↓, s. 379.
  5. ↑ Rocznik Oficerski 1924 ↓, s. 328.
  6. ↑ Rocznik Oficerski 1923 ↓, s. 379, 420, 1465.
  7. ↑ Brat Eugeniusz Marian został zweryfikowany w tym samym stopniu i starszeństwem, ale z 1575. lokatą.
  8. ↑ Z organizacji i życia Związku Strzeleckiego w Sanoku. „Polska Zbrojna”. 204, s. 4, 1922-07-30. Warszawa. 
  9. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 74 z 26 listopada 1923 roku, s. 688.
  10. ↑ Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych Nr 8 z 31 marca 1930 roku, s. 117.
  11. ↑ Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych Nr 6 z 18 kwietnia 1935 roku, s. 43.
  12. ↑ Andrzej Leszek Szcześniak: Katyń. Lista ofiar i zaginionych jeńców obozów Kozielsk, Ostaszków, Starobielsk. Warszawa: Alfa, 1989, s. 307. ISBN 83-7001-294-9.
  13. ↑ Nowy Sącz - tablica katyńska. miejscapamiecinarodowej.pl. [dostęp 2014-04-20].
  14. ↑ Decyzja Nr 439/MON Ministra Obrony Narodowej z dnia 5 października 2007 roku w sprawie mianowania oficerów Wojska Polskiego zamordowanych w Katyniu, Charkowie i Twerze na kolejne stopnie oficerskie. Decyzja nie została ogłoszona w Dzienniku Urzędowym MON.
  15. ↑ LISTA OSÓB ZAMORDOWANYCH W KATYNIU, CHARKOWIE, TWERZE I MIEDNOJE MIANOWANYCH POŚMIERTNIE NA NA KOLEJNE STOPNIE. policja.pl. [dostęp 2014-04-20].
  16. ↑ Ryszard Kumor. Starosądecka tablica zbrodni katyńskiej. „Kurier Starosądecki”, s. 4, Nr 193. Kwiecień 2010. ISSN 1508-9290. 
  17. ↑ Tablica ku czci starosądeckich katyńczyków. sadeczanin.info, 17 kwietnia 2010. [dostęp 2014-04-20]. [zarchiwizowane z tego adresu (21 kwietnia 2014)].
  18. ↑ Tablica ku czci starosądeckich katyńczyków. sadeczanin.info, 23 kwietnia 2010. [dostęp 2014-04-20]. [zarchiwizowane z tego adresu (21 kwietnia 2014)].
  19. ↑ Po siedemdziesięciu latach dwadzieścia trzy dęby dla katyńczyków. powiat.nowy-sacz.pl, 26 kwietnia 2010. [dostęp 2014-04-20]. [zarchiwizowane z tego adresu (21 kwietnia 2014)].
  20. ↑ Ryszard Kumor. Starosądecka tablica ku czci pomordowanych w Katyniu i Charkowie. „Kurier Starosądecki”, s. 6, Nr 194. Lipiec 2010. ISSN 1508-9290. 
  21. ↑ Rocznik Oficerski 1923, Ministerstwo Spraw Wojskowych, Oddział V Sztabu Generalnego Wojska Polskiego, Warszawa 1924, s. 379, 420, 1465. Brat Eugeniusz Marian został zweryfikowany w tym samym stopniu i starszeństwem, ale z 1575. lokatą.
  22. ↑ Monitor Polski, t. 179, 1931.

Bibliografia edytuj

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Stefan_Halski&oldid=71151386”