Stefan Sienicki (1897–1970)
Stefan Sienicki (ur. 4 grudnia 1897 w Warszawie, zm. 28 listopada 1970 w Warszawie) – polski architekt, projektant wnętrz, profesor Politechniki Warszawskiej.
Data i miejsce urodzenia |
4 grudnia 1897 |
---|---|
Data i miejsce śmierci |
28 listopada 1970 |
Miejsce spoczynku | |
Zawód, zajęcie |
architekt, projektant wnętrz |
Miejsce zamieszkania |
Warszawa |
Narodowość |
polska |
Tytuł naukowy |
Profesor |
Alma Mater | |
Uczelnia | |
Partia |
Polska Partia Robotnicza |
Rodzice |
Stefan Stankiewicz |
Odznaczenia | |
Życiorys
edytujUrodził się 4 grudnia 1897 w Warszawie, w rodzinie Stefana i Antoniny z Maliszewskich. W 1914 ukończył Szkołę Realną im. Stanisława Staszica Stowarzyszenia Techników w Warszawie.
Od 1916 do 1918 studiował w Wojskowej Szkole Inżynieryjnej w Kijowie. W tym okresie służył w miejscowym batalionie telegraficznym w stopniu szeregowca. 8 stycznia 1924 został zatwierdzony w stopniu porucznika ze starszeństwem z dniem 1 czerwca 1919 i 167. lokatą w korpusie oficerów rezerwy łączności[1][2]. Posiadał wówczas przydział w rezerwie do 3 pułku łączności w Grudziądzu[3][4]. W tym samym roku został przeniesiony w rezerwie do 1 pułku łączności[5]. W 1934, jako oficer rezerwy pozostawał w ewidencji Powiatowej Komendy Uzupełnień Warszawa Miasto III. Posiadał przydział w rezerwie do Centrum Wyszkolenia Łączności w Zegrzu[6]. Na stopień kapitana rezerwy został awansowany ze starszeństwem z dniem 1 stycznia 1936 i 2. lokatą w korpusie oficerów łączności[7].
W 1925 został absolwentem Wydziału Architektury Politechniki Warszawskiej. Od 1930 pracował tam jako starszy asystent w Zakładzie Rysunku Zygmunta Kamińskiego. W 1936 obronił pracę doktorską pt. Meble kolbuszowskie (promotor – Oskar Sosnowski, rok później zaś habilitował się (rozprawa – Sklep detaliczny, wydana we Lwowie w 1936). W 1936 wszedł w skład rady Wydziału Architektury. Od 1935 do 1939 kierował tam Studium wnętrz i sprzętu. W latach 1925–1927 pracował w pracowni architektonicznej Zdzisława Mączeńskiego. W 1927 założył własną pracownię. Sprawował także funkcję kierownika pracowni architektonicznej Ministerstwa Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego (1929–1939), gdzie przygotowywał zeszyty z wzorcowymi projektami szkół powszechnych, przedszkoli gimnazjów, oraz kierownika architektonicznego firm meblowych Thonet (1928–1938) i Gościcino (1938–1939). Stworzył wystawy Meble wnętrz mieszkalnych w Instytucie Propagandy Sztuki (1937) i Sklep detaliczny w Izbie Przemysłowo-Handlowej (1939).
Uczestniczył w kampanii wrześniowej. 11 września 1939 w Okręgowym Punkcie Zbornym w Lublinie razem z kpt. piech. Józefem Kosseckim i ppor. adm. Wincentym Ogrodzińskim otrzymał z Komendy Garnizonu i Miasta rozkaz wyjazdu do Łucka[8]. Został ranny w bitwie pod Krasnymstawem. 18 września 1939 w Kowlu dostał się do niewoli radzieckiej[9]. Przebywał w Obozie NKWD w Kozielsku.
5 kwietnia 1940 został wpisany na listę nr 017/2 oficerów Wojska Polskiego przekazanych do dyspozycji naczelnika Zarządu NKWD Obwodu Smoleńskiego i zamordowanych między 9 a 11 kwietnia 1940 w Katyniu[10]. Został uznany za ofiarę zbrodni katyńskiej i jako ofiara tej zbrodni wymieniony m.in. w opublikowanej w 2000 „Księdze Cmentarnej Polskiego Cmentarza Wojennego” w Katyniu[11]. Na stronie internetowej Instytutu Pamięci Narodowej przy opisie dokumentów ujawnionych podczas ekshumacji zwłok kapitana Józefa Kosseckiego w dalszym ciągu podawana jest informacja o jego śmierci w Katyniu[8]. Późniejsze badania wykazały, że nie został przekazany do dyspozycji naczelnika Zarządu NKWD Obwodu Smoleńskiego, lecz przeniesiony do obozu juchnowskiego razem z gen. bryg. Jerzym Wołkowickim i Wilhelmem Dörnem[10][9].
18 czerwca 1940 został przeniesiony do Obozu NKWD w Griazowcu[9], w którym wygłaszał odczyty na temat historii architektury wnętrz. 3 września 1941 został zwolniony i skierowany do Tockoje[9]. Od 1941 do 1943 zajmował funkcję zastępcy szefa budownictwa armii gen. Andersa. Od 1943 wykładał rysunek odręczny, projektowanie wnętrz oraz architekturę przemysłową i handlową w Polskiej Szkole Architektonicznej przy uniwersytecie w Liverpoolu. Zasiadał w jej Radzie Studiów, od 16 listopada do 1 grudnia 1945 był jej przewodniczącym (dyrektorem uczelni). W czasie pobytu w Wielkiej Brytanii prowadził badania nad budową zakładów przemysłowych w Anglii i Szkocji.
Od listopada 1945 jako docent wykładał projektowanie wnętrz na Wydziale Architektury Politechniki Warszawskiej. Od 1947 do końca życia kierował Katedrą Projektowania Zespołów Przemysłowych, od 1951 pod nazwą Katedra Architektury Przemysłowej, a od 1958 – Projektowania Zakładów Przemysłowych. W 1960 przez kilka miesięcy pełnił funkcję dziekana Wydziału Budownictwa Przemysłowego. Od 20 czerwca 1949 posiadał tytuł profesora nadzwyczajnego, od 13 grudnia 1962 – zwyczajnego. W latach 1946–1948 był naczelnikiem Wydziału Budownictwa Przemysłowego w Ministerstwie Przemysłu i Handlu, od 1948 do 1949 dyrektorem technicznym Centralnego Biura Studiów i Projektów Budownictwa Przemysłowego. Od 1949 do 1956 kierował Instytutem Urbanistyki i Architektury przy Ministerstwie Budownictwa. W 1956 został konsultantem przy Biurze Projektów Prozamet. Zajmował także stanowiska wiceprezesa Stowarzyszenia Architektów Polskich (1948), wiceprezesa Polskiego Związku Inżynierów i Techników Budownictwa (1948) oraz zastępcy przewodniczącego Rady Głównej Naczelnej Organizacji Technicznej (1949–1952). Od 1948 należał do Polskiej Partii Robotniczej, a potem do Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej[12].
W małżeństwie z Zofią ze Smoleńskich miał dwóch synów: Stefana (ur. 1926), inżyniera architekta, wykładowcę w szkole architektury w Montrealu, i Jacka, malarza, profesora ASP w Warszawie.
Spoczywa na cmentarzu Powązkowskim w Warszawie (kwatera 4-6-2/3)[13].
Najważniejsze dzieła
edytuj- siedziba Akademii Muzycznej, obecnie Uniwersytetu Muzycznego Fryderyka Chopina w Warszawie (1959-66, z Witoldem Benedekiem, Stanisława Niewiadomskim i Władysławem Strumiłłą[14]
- Kościół św. Szczepana w Krakowie (1927, ze Zdzisławem Mączeńskim)
- kościół w Krajnie (1927, ze Zdzisławem Mączeńskim)
- zespół domów Spółdzielni „Ognisko” Ministerstwa Sprawiedliwości w al. Niepodległości 212-216 w Warszawie (1947, ze Stanisławem Jankowskim, Stefanem Kraskowskim, Józefem Krupą i Romanem Felińskim)[15]
- domy osiedla Klarnerowo w Starachowicach (1932–1938)[16]
- gimnazjum kupieckie w Zgierzu
- szkoła powszechna w Łodzi
- wnętrze sali Sejmu (1947)
- wnętrza siedziby YMCA w Warszawie[17]
- wnętrza dworca kolejowego w Będzinie
- wnętrza pawilonów Zakładów Starachowickich na Powszechnej Wystawie Krajowej w Poznaniu
Najważniejsze publikacje
edytuj- Materiały do projektowania zakładów przemysłowych (Wydawnictwo Ministerstwa Odbudowy, Warszawa 1947)
- Wzorcowe projekty sklepów detalicznych (Zakłady Wydawnictw Spółdzielczych, Warszawa 1951, ze Stanisławem Kozińskim)
- Historia architektury wnętrz mieszkalnych (Wydawnictwo Budownictwo i Architektura, Warszawa 1954)
- Budownictwo przemysłowe. Poradnik architekta (Wydawnictwo Budownictwo i Architektura, Warszawa 1956, redaktor)
- Wnętrza mieszkalne. Rys historyczny (Wydawnictwo Arkady, Warszawa 1962)
Ordery i odznaczenia
edytuj- Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski (3 lutego 1947)[18]
- Złoty Krzyż Zasługi (11 listopada 1936)[19]
Nagrody
edytuj- Nagroda Państwowa III stopnia (ze Stanisławem Kozińskim) za naukowe opracowanie wnętrz szkół, obiektów przemysłowych i wnętrz sklepowych (1951)
- I nagroda w konkursie na regulację i rozbudowę miasta Radomia (1926, ze Stanisławem Filipkowskim)
- I nagroda w konkursie na zespół gmachów szkół powszechnych w Łodzi (1930, z K. Gawrońskim)
- I nagroda w konkursie na projekt Akademii Muzycznej w Warszawie (1958)[20]
- II nagroda w konkursie na gmach Ministerstwa Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego (z Bohdanem Pniewskim)
- II nagroda w konkursie na gmach Ministerstwa Poczt i Telegrafów (z Janem Stefanowiczem)
- II nagroda w konkursie na gmach Muzeum Narodowego (z B. Żukowskim i Jadwigą Dobrzyńską)
- II nagroda w konkursie na gmach SGGW (z Jadwigą Dobrzyńską)
- III nagroda w konkursie na gmach BGK (z Bohdanem Pniewskim i Janem Stefanowiczem)
Przypisy
edytuj- ↑ Rocznik Oficerski 1923 ↓, s. 975.
- ↑ Rocznik Oficerski 1924 ↓, s. 893.
- ↑ Spis oficerów rezerwy 1922 ↓, s. 259.
- ↑ Rocznik Oficerski 1923 ↓, s. 965.
- ↑ Rocznik Oficerski 1924 ↓, s. 876.
- ↑ Rocznik Oficerski Rezerw 1934 ↓, s. 176, 695.
- ↑ Rybka i Stepan 2021 ↓, s. 606.
- ↑ a b Dokumenty z dołów śmierci : Kosecki Józef. Instytut Pamięci Narodowej. [dostęp 2022-03-08]..
- ↑ a b c d Indeks Represjonowanych. Instytut Pamięci Narodowej. [dostęp 2022-03-08]..
- ↑ a b Убиты в Катыни 2015 ↓, s. 69, 82.
- ↑ Księga Cmentarna Katynia 2000 ↓, s. 561.
- ↑ Stefan Sienicki. ipsb.nina.gov.pl. [dostęp 2019-10-17].
- ↑ Cmentarz Stare Powązki: SIENICCY, [w:] Warszawskie Zabytkowe Pomniki Nagrobne [dostęp 2019-10-17] .
- ↑ Łysiak Magdalena: Sienicki Stefan. niezalezna.pl. [dostęp 2019-10-17].
- ↑ prof. dr hab. inż. arch. Stefan Sienicki. archimemory.pl. [dostęp 2019-10-17].
- ↑ UCHWAŁA NR XIV/9/2011 RADY MIEJSKIEJ W STARACHOWICACH z dnia 29 grudnia 2011 r. w sprawie: przyjęcia „Programu Opieki nad Zabytkami Miasta Starachowice na lata 2012 - 2016". bip.um.starachowice.pl. [dostęp 2019-10-17].
- ↑ Sienicki Stefan, [w:] Encyklopedia PWN [online], Wydawnictwo Naukowe PWN [dostęp 2019-10-17] .
- ↑ M.P. z 1947 r. nr 58, poz. 408 „za pełną poświęcenia pracę przy odbudowie Gmachu Sejmowego”.
- ↑ M.P. z 1936 r. nr 263, poz. 469 „za zasługi na polu pracy naukowej”.
- ↑ Stefan Sienicki. pamiecmiasta.pl. [dostęp 2019-10-17]. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-10-17)].
Bibliografia
edytuj- Alfabetyczny spis oficerów rezerwy. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1922-05-01.
- Rocznik Oficerski 1923. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1923.
- Rocznik Oficerski 1924. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1924.
- Rocznik Oficerski Rezerw 1934. Biuro Personalne Ministerstwa Spraw Wojskowych, 1934.
- Убиты в Катыни. Księga pamięci polskich jeńców wojennych – więźniów Kozielskiego Obozu NKWD rozstrzelanych decyzją Biura Politycznego KC WKP(b) z 5 marca 1940 roku. Лариса Еремина (red.). Moskwa: Stowarzyszenie Memoriał, 2015. ISBN 978-5-78700-123-5.
- Jan Kiński, Helena Malanowska, Urszula Olech, Wacław Ryżewski, Janina Snitko-Rzeszut, Teresa Żach: Katyń. Księga Cmentarna Polskiego Cmentarza Wojennego. Marek Tarczyński (red.). Warszawa: Oficyna Wydawnicza RYTM, 2000. ISBN 83-905590-7-2.
- Ryszard Rybka, Kamil Stepan: Awanse oficerskie w Wojsku Polskim 1935-1939. Wyd. 2 poszerzone. Warszawa: Wydawnictwo Tetragon Sp. z o.o., 2021. ISBN 978-83-66687-09-7.