Stefan Stubielewicz
Stefan Stubielewicz (ur. 2 listopada 1762 na Wołyniu, zm. 17 kwietnia 1814 w Wilnie) – polski fizyk, profesor Uniwersytetu Wileńskiego.
.jpg)
| |
| Data i miejsce urodzenia | |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | |
| profesor | |
| Specjalność: fizyka | |
| Alma Mater | |
| Doktorat |
1790 – nauki filozoficzne |
| Profesura |
1807 |
| Nauczyciel akademicki | |
| Uczelnia | |
| Okres zatrudn. |
1797-1814 |
Życiorys edytuj
Urodził się dnia 2 listopada 1762 na Wołyniu, nauczanie początkowe oraz średnie zdobył w szkołach we Włodzimierzu Wołyńskim i w Łucku. W latach 1786-1790 studiował w Uniwersytecie Wileńskim na wydziale fizyczno-matematycznym. Jednym z jego wykładowców był Józef Mickiewicz.
W 1790 ukończył nauki na Uniwersytecie Wileński, otrzymał doktorat z nauk filozoficznych i rozpoczął pracę jako nauczyciel fizyki w gimnazjum wileńskim. W 1797 został zatrudniony w Uniwersytecie Wileńskim jako adiunkt i w 1807 został profesorem zwyczajnym fizyki.
W latach 1802-1804 odbył podróż po uniwersytetach Austrii, Włoch, Francji i Niemiec. Interesowała go wiedza i najnowszych eksperymentach w fizyce a zwłaszcza w dziedzinie elektryczności. W trakcie tego wyjazdu dokonał zakupu przyrządów naukowych i aparatów do wileńskiej uczelni.
Został honorowym członkiem korespondentem Akademii Francuskiej oraz członkiem Paryskiego Towarzystwa Galwanicznego i Towarzystwa Rolniczo-Gospodarskiego w Warszawie.
Wykłady fizyki prowadził według własnych konspektów a opracowany i stosowany program nauczania fizyki był wzorem dla jego następców na katedrze.
Żonaty był z Aleksandrą Grewińską i mieli jedną córkę Michalinę. Zmarł dnia 17 kwietnia 1814 w Wilnie i pochowany został na cmentarzu Bernardyńskim.
Dorobek edytuj
Za jego życie nie była wydana żadna jego praca. Po śmierci, staraniem przyjaciół wydano:
- Zbiór krótki początków fizyki Wilno 1814,
- Wpływ elektryczności na ekonomiją zwierzęcą, czyli teoretyczny wykład doświadczeń i postrzeżeń nad elektrycznością Wilno 1819,
W Centralnej Bibliotece Naukowej Akademii Nauk USRR znajdują się prace Stubielewicza w rękopisach:
- Fizyka cz. 1—2
- Fizyka cz. 1—2. 1813,
- Mechanika,
- Mechanika, z.3,
- Początki statyki rościeków w ogólności, 1811,
- Początki hydrauliki, albo nauki o ruchu rościeków,
- Nauka o powietrzu we względzie statycznym,
- O temperaturze powietrzokręgu ziemnego...,
- Nauka o ciepliku, cieple zwierzęcym, respiracyi ciepła i zimna,
- Recueil procédés pour developement du calorique et de son action dans les corps, 1804,
- Dodatki,
- O ciepliku,
- O wodzie, 1809-1810,
- O wodzie,
- O powietrzu,
- Nauka o świetle, I,
- Nauka o świetle, II,
- Nauka o świetle, III 1811,
- Do traktatu elektryczności,
- Zbiór różnych obserwacyi zwłaszcza o elektryczności, 1799,
- Cahier additionel sur l'electrocité (en, pol.),
- O wpływie elektryczności na ekonomię zwierzęcą i roślinną, 1801,
- Traktat o magnetyzmie.
Bibliografia edytuj
- S. Orgelbrand: Encyklopedia Powszechna. T. XXIV. Warszawa: S. Orgelbrandt, 1866, s. 257. [dostęp 2020-12-16]. (pol.).
- Stefan Stubielewicz [online], M.J. Minakowski: Wielka Genealogia Minakowskiego [dostęp 2021-02-16].
- Jarosław A. Matwiiszin. Nieznane polonika w Centralnej Bibliotece Naukowej Akademii Nauk USRR w Kijowie. „Kwartalnik Historii Nauki i Techniki”. 23/2, s. 456, 1978. [dostęp 2021-02-16]. (pol.).
Linki zewnętrzne edytuj
- Dzieła Stefana Stubielewicza w bibliotece Polona