Stefan Turski

polski aktor

Stefan Turski, właśc. Stefan Tureczek (ur. 26 grudnia 1875, zm. 5 stycznia 1945 w Krakowie) – polski aktor, reżyser teatralny, dyrektor teatru, autor wodewili.

Stefan Turski
Ilustracja
Na na obrazie Stanisława Żurawskiego (1936)
Imię i nazwisko

Stefan Tureczek

Data urodzenia

26 grudnia 1875

Data i miejsce śmierci

5 stycznia 1945
Kraków

Zawód

aktor, reżyser, dyrektor teatru, dramaturg

Lata aktywności

1897–1939

Życiorys edytuj

 
Scena z przedstawienia Rywale w Teatrze Miejskim im. J. Słowackiego w Krakowie (1929). Od lewej: Kazimierz Junosza-Stępowski, Józef Leliwa, Kazimierz Fabisiak, Wilhelm Wichurski, Stefan Turski, Stanisława Kostecka.

Jako aktor debiutował w Parku Krakowskim (1897), potem występował w Stanisławo­wie, w sezonie 1898/99 w zespole J. Grodzickiego i W. Powiadowskiego, w latach 1899–1900 w zespole A. Mul­lera, w latach 1901–1908 w Teatrze Polskim w Poznaniu, w latach 1908–1912 w Teatrze Ludowym w Kra­kowie (latem 1911 i 1912 w Parku Krakowskim). Organizował trupy teatralne i objeżdżał z nimi miasta i miasteczka Galicji. Jesienią 1911 kierował zespołem, m.in. w Jaśle, Gorlicach, Krośnie, Sanoku, Samborze, Brzeżanach, Tarnopolu, Rzeszowie. W sezonie 1912/13 prowadził zespół wystawiający na prowincji głównie jego sztuki. W lutym 1914 wy­stępował w zespole operetkowym w Lublinie i Krako­wie. Od 1 marca do 6 listopada 1914 kierował Teatrem Ludowym w Parku Krakowskim, potem przy ul. Rajskiej. Po wybuchu I wojny światowej w sezonie 1914/15 wystę­pował w teatrze polskim w Wiedniu. W latach 1919–1921 prowadził włas­ny zespół, m.in. w Cieszynie, w latach 1921–1926 należał do zespołu Teatru Bagatela w Krakowie, w latach 1926–1939 do zespołu Teatru Miejskiego im. Juliusza Słowac­kiego w Krakowie, gdzie także reżyserował[1].

Ko­medie i wodewile jego autorstwa cieszyły się dużym po­wodzeniem, także po II wojnie światowej[1]. Najbardziej znany był jako autor wodewilu Krowoderskie zuchy (1910). Ponadto napisał wodewile: Synowa suteren, Przedmiejskie zalecanki, Lola z Ludwinowa. W swojej twórczości wykorzystywał folklor przedmieść Krakowa.

Od 1903 był mężem Fryderyki Turskiej (1980–1977)[2][3], literatki, tłumaczki, publicystki, pedagoga[4].

Zmarł w Krakowie, pochowany na cmentarzu Rakowickim (kwatera LI-wsch-15)[3].

Przypisy edytuj

  1. a b Stefan Turski, [w:] Encyklopedia teatru polskiego (autorzy). [online] [dostęp 2023-12-20].
  2. Jan Rogóż, Krowoderskie zuchy Dziennik Polski, 20 grudnia 2008 [dostęp 2023-12-20].
  3. a b Lokalizator Grobów - Zarząd Cmentarzy Komunalnych, zck-krakow.pl [dostęp 2023-12-20].
  4. Lista Haseł serii uzupełniającej Polskiego Słownika Biograficznego [dostęp 2023-12-20].

Bibliografia edytuj

  • Słownik biograficzny teatru polskiego (redaktor naczelny Zbigniew Raszewski), Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 1973, s. 761 (fotografia na s. 760).
  • J. Adamczewski, Kraków od A do Z, Kraków 1992.

Linki zewnętrzne edytuj