Stepan Wytwycki

Stepan Wytwycki herbu Sas, ukr. Степан Витвицький (ur. 13 marca 1884 w Uhornikach, zm. 10 października 1965 w Nowym Jorku) – ukraiński polityk, dziennikarz, członek rządu ZURL, poseł na Sejm IV i V kadencji w II RP, prezydent Ukraińskiej Republiki Ludowej na emigracji. Doktor praw, członek Towarzystwa Naukowego im. Szewczenki.

Stepan Wytwycki

Data i miejsce urodzenia	13 marca 1884 Uhorniki, Austro-Węgry
Data i miejsce śmierci	9 października 1965 Nowy Jork
Sekretarz spraw zagranicznych Zachodnioukraińskiej Republiki Ludowej
Okres	od 1919 do 6 czerwca 1919
Przynależność polityczna	Ukraińska Partia Narodowo-Demokratyczna
Poprzednik	Wasyl Panejko
Następca	Kost Łewycki
Poseł V kadencji Sejmu (II RP)
Okres	od 6 listopada 1938 do 2 października 1939
Przynależność polityczna	Ukraińskie Zjednoczenie Narodowo-Demokratyczne
Prezydent Ukraińskiej Republiki Ludowej na uchodźstwie
Okres	od 17 stycznia 1954 do 9 października 1965
Poprzednik	Andrij Liwycki
Następca	Mykoła Liwycki

Życiorys

W 1902 ze stopniem celującym ukończył c. k. gimnazjum w Stanisławowie. Studiował na wydziale prawa Uniwersytetu Franciszkańskiego we Lwowie, następnie kontynuował studia w Wiedniu. Po ukończeniu studiów, w 1910 otworzył kancelarię adwokacką w Drohobyczu.

Był członkiem Ukraińskiej Partii Narodowo-Demokratycznej, jednym z organizatorów zjednoczenia Ukraińskiej Republiki Ludowej i Zachodnioukraińskiej Republiki Ludowej 22 stycznia 1919, sekretarzem (ministrem) spraw zagranicznych w rządzie ZURL. Z racji tej funkcji uczestniczył w rozmowach z misjami alianckimi gen. Josepha Barthelemy’ego (luty 1919) i gen. Louisa Bothy'ego (maj 1919) (por. Linia Curzona – geneza pojęcia).

Od października 1919 uczestniczył w Warszawie, jako zastępca Andrija Liwyckiego w rokowaniach polsko-ukraińskich, które zakończyły się w kwietniu 1920 zawarciem sojuszu pomiędzy Polską a URL w kwietniu 1920 (układ Piłsudski – Petlura). Stepan Wytwycki wycofał się jednak z rozmów, gdy 2 grudnia 1919 Symon Petlura zaakceptował Zbrucz jako granicę polsko-ukraińską, co pozostawiało całą Galicję Wschodnią po stronie polskiej. Stepan Wytwycki domagał się podziału Galicji wzdłuż tzw. linii Barthelemy’ego'ego, co wobec zajmowania całego terytorium spornego przez wojsko polskie i uzależnienia odbudowy URL od militarnego wsparcia polskiego było postulatem nierealistycznym.

Po opuszczeniu składu delegacji URL w Warszawie Stepan Wytwycki kontynuował najpierw pracę jako minister spraw zagranicznych emigracyjnego rządu ZURL z siedzibą w Wiedniu (pod przewodnictwem Jewhena Petruszewycza), a następnie w latach 1921–1923 był przedstawicielem rządu ZURL w Paryżu i Londynie, gdzie bezskutecznie zabiegał o umiędzynarodowienie kwestii ukraińsko-galicyjskiej.

Po ostatecznym uznaniu przez aliancką Radę Ambasadorów suwerenności Polski nad Galicją Wschodnią (15 marca 1923) i rozwiązaniu następnego dnia rządu Jewhena Petruszewycza, powrócił do Polski i od 1924 ponownie otworzył praktykę adwokacką w Drohobyczu.

W latach 1925–1939 działacz Ukraińskiego Zjednoczenia Narodowo-Demokratycznego. Poseł na Sejm RP w latach 1935–1939. Wobec najazdu sowieckiego na Polskę i związanych z okupacją policyjnych represji NKWD wobec działaczy ukraińskich emigrował do Niemiec. Po wojnie pozostał na emigracji, najpierw w Niemczech, później w Stanach Zjednoczonych. Po śmierci Andrija Liwyckiego w 1954 został prezydentem Ukraińskiej Republiki Ludowej na uchodźstwie, którym był do końca życia.

Zobacz też

• Stefan Witwicki

Bibliografia

• Biografia Stepana Wytwyckiego w Małym Słowniku Historii Ukrainy (ukr.)
• Petro Arsenycz: Wytwyćkyj Stepan. W: Encykłopedija suczasnoji Ukrajiny. Т. 4: В – Вог. Kijów: Wyd. Наукова думка, 2005, s. 457. (ukr.)
• Stepan Wytwyćkyj (ukr.)