Legion Rzeczypospolitej Polskiej

Historia

Związki byłych wojskowych, stojące na gruncie apolitycznym i bezpartyjnym, oddane idei dobra państwa polskiego, połączyły się w jedną organizację o charakterze prawicowym powstałą w 1928 r. w Warszawie. Jego celem, obok konsolidacji ideowej wchodzących w jego skład stowarzyszeń, była praca nad utrwaleniem niepodległości i potęgi państwa, szerzenie przysposobienia wojskowego narodu, działalność społeczno-państwowa, kulturalno-oświatowa oraz szerzenie zasad międzysojuszniczej organizacji kombatanckiej FIDAC (Federation Interalliee des Anciens Combattants). Współpracy w ogniwach lokalnych, w łączności z komitetami przysposobienia wojskowego i wychowania fizycznego, z organizacjami gimnastycznymi i sportowymi. W skład zaś związanych ze sobą organizacji wchodzi około 350 tys. członków

Legion działał w województwach zachodnich, głównie w województwie poznańskim, gdzie występował pod nazwą Legion Wielkopolski. Nie posiadał własnej prasy, korzystał gościnnie z wydawnictw Stronnictwa Narodowego i Ruchu Młodych.

Aktywnymi działaczami związku byli: gen. Eugeniusz de Henning-Michaelis i Tadeusz Kurcyusz.

Władze Związku

• prezes gen. dyw. w st. spocz. Eugeniusz de Henning-Michaelis – były wiceminister spraw wojskowych.
• zastępcy: 1) płk rez. Franciszek Arciszewski – prezes Związku Hallerczyków, 2) Zygmunt Głowacki, były dyrektor departament Ministerstwa Sprawiedliwości, prezes Związku Towarzystwa Powstańców i Wojaków D. O. K. VII.
• sekretarz: Janusz Prawdzie -Kornacki, legionista, redaktor organu Związku Inwalidów Wojennych Rzeczypospolitej Polskiej, tygodnika „Inwalida”;
• skarbnik gen. dyw. w spocz. Gustaw Osiapowicz – prezes Stowarzyszenia Dowborczyków „Ku Chwale Ojczyzny”.
• członkowie: 1) Ludwik Siachecki – wiceprezes „Ciamacu” (Confederation International des Asso citation des Mutiles de Guerre et Anciens Combat ants), pierwszy wiceprzewodniczący zarządu głównego Związku Inwalidów Wojennych Rzeczypospolitej Polskiej, 2) ppłk. rez. dr. Stanisław Szurlej, adwokat, honorowy prezes Związku Oficerów Rezerwy, Marian Kantor, wiceprezes FIDAC’u i przewodniczący wydziału wykonawczego zarządu głównego Związku Inwalidów Wojennych Rzeczypospolitej Polskiej.
• Komisja Rewizyjna: Mieczysław Jakubowski, Feliks Wożniak, Roman Świtalski, Franciszek Pawlak i Stanisław Gacki.
• Sąd Związkowy: Edward Korytowski. Daniel Kęszycki, ks. Józef Pęcherek, Jerzy Eborowiczi Aleksander Dzierżawski.

STATUT ZRZESZENIA
§ 1.
Związki b. wojskowych tworzą zrzeszenie pod nazwą „Legion Rzeczypospolitej Polskiej”. Działalność Legionu R. P. rozciąga się na cały obszar Państwa Polskiego z siedzibą Zarządu Głównego w Warszawie. Legion R. P. może zakładać oddziały miejscowe sobie podległe, jak Legion Wojewódzki, Powiatowy i Miejski. Zakres ich działania określi regulamin. Legion R. P. ma osobowość prawną, której Legiony Miejscowe nie posiadają. Legion ma własną pieczęć, godło i sztandar.
§ 2
Legion R. P. jest zrzeszeniem bezpartyjnym, a celem jego jest:
1) praca nad utrwaleniem niepodległości i potęgi Państwa Polskiego;
2) współpraca w przysposobieniu wojskowym i wychowaniu fizycznym narodu;
3) szerzenie zasad stowarzyszenia międzysojuszniczego: Federation Interalliee des Anciens Combattants – Fidac;
4) pomoc moralna i materialna, jak również obrona interesów zrzeszonych związków, jak i poszczególnych członków tychże w szczególności w sprawach, skierowanych przez nich do władz i urzędów;
5) działalność społeczno-państwowa i kulturalno-oświatowa.
§ 3.
Dla osiągnięcia powyższych celów Legion R. P.:
a) urządza zebrania, odczyty, wydaje czasopisma, broszury, utrzymuje biblioteki, czytelnie i tp;
b) utrzymuje własne lokale towarzyskie;
c) tworzy i współpracuje w związkach sportowych i przysposobienia wojskowego;
d) zakłada instytucje, potrzebne do spełnienia celów Legionu R. P. i organizuje wydziały i sekcje dla poszczególnych zadań.
§ 4.
Członkowie Legionu L. P. dzielą się na:
1) zwyczajnych
2) nadzwyczajnych
3) honorowych.
Członkiem zwyczajnym może być każdy związek byłych wojskowych, posiadający statut zatwierdzony przez władze państwowe, a przyjęty na zebraniu konstytuującym względnie na posiedzeniu Zarządu. Członkiem nadzwyczajnym może być każda organizacja zalegalizowana przez władze państwowe, która w statucie swym przewiduje opiekę czy pomoc jakiegokolwiek rodzaju dla żołnierzy w czynnej służbie, lub. b. wojskowych. Członkiem honorowym może być osoba, zasłużona dla związków byłych wojskowych, a mianowana przez Walne Zebranie. Wszyscy członkowie mają prawo korzystania z urządzeń zrzeszenia, jednakowoż prawo głosowania oraz czynne i bierne prawo wyborcze do władz Legionu posiadają wyłącznie członkowie zwyczajni. Członkowie nadzwyczajni tworzą przy Legionie R. P. sekcję pod nazwą „Pomocniczy Legion R. P.”, którego zakres działalności ustali regulamin zatwierdzony przez Zarząd Główny Legionu R. P.
§ 5.
Na czele Legionu R. P. stoi Zarząd Główny, składający się z podwójnej ilości członków, jak ilość zrzeszonych związków. Z tej ilości połowa jest delegowana, ma stałe miejsce w Zarządzie zarezerwowane po jednym dla przedstawicieli wszystkich zrzeszonych związków, druga zaś połowa wraz z zastępcami wybierana jest co dwa lata na Walnym Zebraniu Legionu R. P. Zadaniem Zarządu Głównego jest:
1) urzeczywistnienie celów Legionu R. P. wskazanych w § 2 niniejszego statutu, oraz wykonywanie uchwał Walnego Zebrania;
2) przyjmowanie członków zwyczajnych i nadzwyczajnych;
3) zarząd majątkiem;
4) wydawanie regulaminów, przepisanych niniejszym statutem;
5) załatwienie wszelkich spraw, niezastrzeżonych Walnemu Zebraniu;
6) reprezentacja Legionu R. P. wewnątrz Państwa i zagranicą.
§ 6.
Zarząd wybiera spośród siebie prezesa, dwóch wiceprezesów, sekretarza i jego zastępcę, oraz skarbnika i jego zastępcę na przeciąg 2 lat. Prezydium stanowi: Prezes, jeden wiceprezes, skarbnik i sekretarz. W razie przeszkody wchodzą w ich miejsce zastępcy. Zakres działania Prezydium określi regulamin.
§ 7.
Uchwały Zarządu zapadają większością 2/ 3 członków Zarządu obecnych w liczbie co najmniej 6-ciu, którzy reprezentują więcej niż połowę zrzeszonych związków.
§ 8.
Corocznie w pierwszym półroczu musi być zwołane przez Zarząd Walne Zebranie z następującym zakresem działania;
a) zmiana statutu;
b) wybór Zarządu, Komisji Rewizyjnej i Sądu Związkowego na przeciąg lat 2-ch;
c) ustalenie wysokości składek;
d) zatwierdzenie budżetu i uchwalenie absolutorium:
e) uchwalenie głównych wytycznych dla prac Zarządu;
f) mianowanie członków honorowych;
g) wybór Sądu Związkowego;
h) rozwiązanie Legionu R. P. (§ 15).
Nadzwyczajne Walne Zebranie może być zwołane przez Zarząd w razie potrzeby, a musi być zwołane na żądanie Komisji Rewizyjnej, iub przynajmniej 1,3 członków zwyczajnych z podaniem porządku dziennego. O terminie zwołania zebrania muszą być zawiadomieni członkowie listownie, co najmniej na 30 dni.
§ 9.
W Walnym Zebraniu biorą udział z głosem decydującym członkowie Zarządu i Komisji Rewizyjnej (prócz spraw wymienionych w § 8, lit. d. statutu), oraz delegaci zrzeszonych w charakterze członków zwyczajnych związków, w ilości jednego na każdy choćby niepełny tysiąc członków, za których dany związek opłaca składki. Ilość przedstawicieli jednego związku nie może sięgać połowy ogółu delegatów.
§ 10.
Wysokość składek określa corocznie Walne Zebranie. Wpisowe wynosi 100 zł.
§ 11.
Majątek Legionu skład się z wpisowego i składek, ofiar, darowizn, legatów itp.
§ 12
Wszelkie zobowiązania, umowy, kontrakty i tp. oraz przyjmowanie darowizn imieniem Legionu R. P. podpisują łącznie: Prezes, sekretarz i skarbnik Zarządu Głównego, względnie ich zastępcy.
§ 13. Komisja Rewizyjna składa się z 5 osób, wybranych przez Walne Zebranie, a urzęduje w składzie co najmniej 3-ch osób, w sposób regulaminem określony; kontroluje ona gospodarkę finansową Legionu R. P., stawia wnioski o uchwalenie absolutorium i ma prawo zwołania Nadzwyczajnego Walnego Zebrania (§ 8 statutu).
§ 14.
Sąd Związkowy składa się z 5-ciu osób, wybranych przez Walne Zebranie, w celu rozstrzygania sporów pomiędzy związkami i wśród organów Legionu R. P. Tok postępowania Sądu Związkowego określa regulamin.
§ 15.
Członkostwo gaśnie z powodu:
a) nieuiszczenia składek przez okres sześciomiesięczny, o ile Zarząd z ważnych powodów nie udzieli prolongaty nie dłuższej jednak, niż na dalsze 6 miesięcy;
b) wystąpienia;
c) rozwiązania przez władze, lub zaprzestania działalności;
d) wykluczenia przez Sąd Związkowy na wniosek Zarządu.
§ 16.
Rozwiązanie Legionu R. P. może nastąpić na skutek uchwały Walnego Zebrania, złożonego przynajmniej z 2/3 ogólnej liczby uprawnionych do głosowania, większością 3/4 obecnych. Rozwiązanie Legionu R. P. musi nastąpić, jeśli pozostanie w nim mniej niż trzy związki. W obu wypadkach majątek Legionu R. P. przechodzi na rzecz członków, w wysokości proporcjonalnej do sum wpłaconych przez członków do Legionu R. P.

1) Stowarzyszenie Dowborczyków „Ku Chwale Ojczyzny”
2) Związek Hallerczyków.
3) Związek Inwalidów Wojennych Rzeczypospolitej Polskiej.
4) Związek Obrońców Lwowa z Listopada 1918 r.
5) Związek Oficerów Rezerwy Rzeczypospolitej Polskiej.
6) Związek Towarzystw Powstańców i Wojaków D. O. K. V II.

Statut zrzeszenia byłych wojskowych pod nazwą „Legion Rzeczypospolitej Polskiej”.

Zobacz też

• FIDAC (Federation Interalliee des Anciens Combattants)
• Federacja Polskich Związków Obrońców Ojczyzny
• FIDAC

Bibliografia

• Dwutygodnik poświęcony sprawą obrony państwa „Szaniec” nr 2 z 15 stycznia 1928 r.
• Dwutygodnik poświęcony sprawą obrony państwa „Szaniec” nr 20 z 15 października 1928 r.”