Strój częstochowski
Strój częstochowski – strój ludowy noszony na terenie regionu częstochowskiego.
Współcześnie strój możliwy jest do obejrzenia jedynie na ekspozycji w Muzeum Częstochowskim (prezentowanej w ratuszu częstochowskim), w ubiorach członków zespołów folklorystycznych[1] oraz członkiń kół gospodyń wiejskich. Zaniknął on pod koniec XIX wieku, prawdopodobnie poprzez częste kontakty z ludźmi z innych części kraju. Zapewne niemały na to wpływ miał także fakt, iż Częstochowa była prężnym ośrodkiem przemysłu włókienniczego[2].
Strój męski edytuj
Młodzi mężczyźni ubierali się w białą, lnianą koszulę zawiązaną pod szyją czerwoną kokardką. Spodnie z surowego lnu wpuszczone były w wysokie buty. W pasie przepasywali się wełnianym, tkanym ręcznie pasem. Całość stroju uzupełniała niebieska kamizela. Strój dorosłego mężczyzny charakteryzowała długa kapota, na niej wełniany pas, a na głowie kapelusz z szerokim rondem.
Na co dzień strój ten był znacznie mniej okazały. Były to płócienne portki i koszula dla mężczyzn, płócienna spódnica, fartuch i koszula dla kobiet.
Strój kobiecy edytuj
Strój dziewczęcy składał się z białej bluzki wykończonej przy mankietach falbanką, a pod szyją ozdobną, haftowaną kryzą. Na bluzkę zakładano wełniak „burok” (spódnicę z doszytą kamizelką). Dół „buroka” był utrzymany głównie w kolorze czerwonym z podłużnymi, czarnymi paskami, góra była czarna, wełniana lub płócienna, bardzo rzadko aksamitna. Czasami dziewczęta zamiennie zakładały karbowane, wiśniowe spódnice przyozdobione dołem trzema naszywkami lśniącej wstążki.
Ważnym elementem stroju był fartuch. Przeważnie biały, koronkowy, wykończony plisami, a dołem marszczoną falbaną. W dni powszednie fartuch zastępowała wełniana zapaska także w podłużny deseń. Przeważał kolor czerwony z dodatkiem żółtego, czarnego i zielonego. Kobiety nosiły czarne, wysoko sznurowane trzewiki. Przed chłodem chroniła wełniana zapaska naramienna, która utrzymana była w tej samej tonacji kolorystycznej co spódnica, ale o znacznie szerszych pasach. Wykończenie stroju stanowiły czerwone korale (często prawdziwe). Przy ostatnim sznurze korali kobiety nosiły medalik z wizerunkiem Matki Boskiej Częstochowskiej. Na głowie nosiły białe lub czerwone chusty z cieniutkiej wełny z motywem kwiatowym w róże przewiązane do tyłu. Mężatki zamiast chustek miały białe czepce często koronkowe, tiulowe, zawiązywane pod brodą na dużą kokardę.
Strój ludowy północnej części Wyżyny Krakowsko-Częstochowskiej edytuj
Na przełomie XIX i XX w. strój kobiecy w okolicach Wyżyny Częstochowskiej wyglądał następująco: zapaska naramienna, spódnica (wełniak ze stanikiem) w podłużne trójkolorowe pasy (czerwone, niebieskie i białe) z cienką podłużną nitką w barwie sąsiedniego pasa oraz biały fartuch haftowany motywami kwiatowymi (z przewagą koloru niebieskiego). Mężatki nosiły biały czepiec przykryty wielokolorową chustą wiązaną w czub. Dziewczęta latem chodziły z odkrytymi głowami lub w słomkowych kapeluszach. W święta strój ten uzupełniały czarne, sznurowane buciki do pół łydki, w dni robocze kobiety chodziły w trepach lub boso.
Mężczyźni nosili niebieskie lub czarne kapoty ze stójką, przepasane z tyłu rzemiennym pasem, za który zatykali fajkę i kozik. Mieli płócienne koszule ze wstążką, a parciane, ciemnoniebieskie spodnie wpuszczali w czarne buty skórzane z długimi cholewami, w dni robocze latem chodzili boso. Stroju dopełniał czarny kapelusz (dynciak).
Zobacz też edytuj
Przypisy edytuj
- ↑ Tadeusz Piersiak: Jednak mamy własne stroje i tańce ludowe. wyborcza.pl. [dostęp 2015-11-19]. (pol.).
- ↑ Łukasz Krajewski i Rafał Krajewski, Strój ludowy odświętny., 25 listopada 2015.
Bibliografia edytuj
- Muzyka i stroje, Chodźta, Obejrzyjta Strona o folklorze regionu częstochowskiego
- Kultura regionu, Strona internetowa Tradicamp. tradicamp.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-10)].